Dagblaðið Vísir - DV - 04.05.2002, Blaðsíða 29

28
HelQarblacf 13 "V LAUGARDAGUR -4. MAÍ 2002
Umkringdur óvinum
Eggert Haukdal, fgrrum alþingismaður,
oddviti og máttarstólpi sinnar sveitar situr
íbeiskri einsemd á Bergþórshvoli. Hann
berst fgrir endurupptöku hæstaréttardóms
sem hljóðaði upp á tveggja ára fangelsi skil-
orðsbundið. Eggert segist vera saklaust
fórnarlamb samsæris og hagsmuna íslensks
ættarsamfélags og hrepparígs.
DV heimsótti Eggert og talaði við hann um
óvini og fgrirgefningu.
SENNILEGA ER BERGÞÓRSHVOLL vettvangur
frægasta hermdarverks á íslandi. Ef íslendin'gasögur
eru almennt sannar, og sérstaklega Njála, þá bjó þar
á söguöld Njáll Þorgeirsson sem var einn vitrasti
maður á íslandi.
Flosi á Svínafelli reið með margmenni að Bergþórs-
hvoli og lagði eld að bænum og brenndi þar inni
fjölda fólks og bæinn til grunna. Njálsbrenna er án
efa eitt frægasta níðingsverk íslandssögunnar þótt
enginn geti veriö nákvæmlega viss um að það hafi
gerst né með hvaða hætti. Þó hafa fundist brunnar
bæjarrústir og mannvistarleifar djúpt í hólnum sem
gætu verið frá söguöld.
Eggert Haukdal, bóndi og fyrrverandi alþingismað-
ur á Bergþórshvoli, gekk með blaðamanni DV um
bæjarhólinn nýlega og lýsti atburðum Njálsbrennu
fyrir ókunnugum. Hann taldi líklegt að Njáll hefði vel
séð til mannaferða af bæjarhólnum og ekki hefði
þurft að læöast að honum með mikilli gát. Hann sagði
að Njáll hefði án efa vitað að þar fóru óvildarmenn
hans og ákveöið aö ganga til bæjar og loka aö sér og
vona að hjálp bærist úr sveitinni. Svo fór ekki og
lögðu andskotar Njáls eld að bænum og varð þar líf
Njáls að gjalli þótt orðstír hans lifi enn.
Eggert gæti allt eins hafa verið að lýsa þeim at-
burðum sem markað hafa hans eigið líf undanfarin
misseri. Eggert var eitt sinn fyrsti þingmaður Suður-
lands í nafni Sjálfstæðisflokksins, þekktur félags-
málamaður í sinni sveit, oddviti og altmúligmand,
sveitarhöfðingi og rómaður um allt Suðurland.
Hann var settur út af sakramentinu innan flokks-
ins, að eigin sögn að tilskipan Davíðs Oddssonar
fomanns sem vildi koma Árna Johnsen úr Vest-
mannaeyjum til valda. Þaö gekk eftir og Eggert var
utan þings. Fáum árum seinna lét Eggert undan
þrýstingi þungavigtarmanna i félagsmálaráðuneytinu
sem vildu að hann viki úr embætti oddvita og stjórn-
anda síns sveitarfélags. Eggert var kærður fyrir að
hafa dregið sér fé úr sveitarsjóði og krafinn um end-
urgreiðslu á ríflega tveimur milljónum króna sem
hann reiddi af hendi.
Hann var í héraðsdómi Suðurlands ákærður fyrir
að hafa misfarið með rúmlega tvær milljónir króna af
fjármunum sveitarinnar. Hann var reyndar sýknaður
af bróðurparti ákærunnar en í Hæstarétti var hann
dæmdur fyrir að hafa ranglega farið með um hálfa
milljón og hlaut tveggja mánaða skilorðsbundið fang-
elsi fyrir.
Situr einn á hvolnum
Eggert hefur farið líkt og Njáli forðum að hann
gekk til bæjar á Bergþórshvoli og hefur lokað að sér
og ef til vill hefur hann reiknað með að honum bær-
ist einhver hjálp úr sveitinni. Það hefur ekki orðið.
Þessi fyrrum valdsmaöur, þingmaður og sveitar-
höfðingi situr í einsemd á sinu forna höfðingjasetri
og hefur helgað krafta sína baráttunni fyrir því að fá
mál sín endurupptekin í Hæstarétti.
Hann hefur fengið ýmsa menn sér til aðstoðar,
bæði lærða og leika. Hann segir að toppgögn í mála-
rekstrinum sem sanni sakleysi hans svo ekki verði
um villst hafi verið send Hæstarétti fyrir nær tveim-
ur mánuðum með beiðni um endurupptöku en enn
bólar ekkert á svari. Það kemur reyndar í ljós að sér-
stakur saksóknari sem skipaður var í málinu hefur
þegar hafnað endurupptökubeiðni Eggerts og hans
manna.
Allt þetta telur Eggert með miklum ólikindum og
telur svo ekki verði um villst að hann sé fórnarlamb
manna sem ekki vilja að upp komist um mistök
þeirra sjálfra. Eggert virðist álíta að þræðir stjórn-
mála, skyldleika, vanhæfis og samtryggingar hafi
hvarvetna orðið fyrir honum og í þessum vef sitji
hann nú fastur án nokkurrar vonar um málsbætur.
Eggert er alinn upp á Bergþórshvoli frá 12 ára aldri
og hefur komið sér fyrir í risavöxnu íbúðarhúsi sem
stendur efst á hvolnum þar sem Njáll sat forðum.
Húsið er rúmt fyrir fjölskyldu Eggerts sem þarna býr
einn ásamt sambýliskonu sinni til nokkurra ára. Egg-
ert verður sjötugur á næsta ári.
Við setjumst til stofu þar sem glæsilegt útsýni er til
sjávar. Á veggjum er myndir og málverk úr sveitinni.
Bækur þekja heilan vegg og þar kennir margra grasa.
Gamlar útgáfur í bland við nýjar skáldsögur og efst í
bunka liggur bók Davíðs Oddssonar, Nokkrir góðir
dagar án Guðnýjar. Það eru ekki margir góðir dagar
í lífi Eggerts sem segir að baráttan við dómstóla og
vanhæfa endurskoðendur hafi brotiö sig nær alger-
lega niður andlega um tíma en hann hafi þó öðlast
nokkurt baráttuþrek á nýjan leik.
Eggert segir að baráttan hafi þegar lagt fjárhag
hans í rúst og hvort sem hann fær endurheimt mann-
orð sitt fyrir Hæstarétti á ný eða ekki telur hann sig
hafa grundvöll til stórfelldra skaöabótamála gegn
sveitarfélaginu og fleiri aðilum. Þessi mál segir hann
að séu í undirbúningi og sigur sé boröleggjandi.
Þetta segir Eggert mér sitjandi í stól í stofu sinni
umkringdur pappírsbunkum sem málið varða. Þar
eru nær 500 blaðsíðna útskrift af máMerlum í héraði
og hæstarétti, ljósrit úr bókhaldi sveitarfélagsins til
margra ára, álitsgerðir, bréf, umsóknir og svör. Úr
þessum pappír byggir Eggert sinn virkisgarð hvaðan
hann reynir að sækja sitt glataða mannorð í hendur
Hæstarétti og fjendum sínum.
Það fara margir um vegiiin
Hann talar um hlutskipti sitt og vitnar í Biblíuna,
nánar tiltekið í söguna af miskunnsama Samverjan-
um. Þar segir frá manninum sem lá hjálparvana við
veginn og enginn rétti honum hjálparhönd heldur
gengu framhjá blindir á eymd hans og volæði þar til
miskunnsami Samverjinn sá aumur á honum.
Ég skil það svo að Eggert sjái sig í hlutverki
mannsins sem liggur við veginn.
„Það fara margir um veginn og sjá ekki eymd þess
sem þar liggur,“ segir hann og augun virðast afskap-
lega stór bak við þykk gleraugun. Þessi augu beiðast
ásjár og skilnings og þau virðast vera ráðvillt.
„Þessi saga er að gerast á hverri mínútu og hefur
verið í tvö þúsund ár. Það er auðvitað með hreinum
ólíkindum að svona lagað skuli geta hent mann sem
er algerlega saklaus," segir Eggert og bitur á jaxlinn
til klökkna ekki.
„Ég vissi ekki til þess að ég ætti sökótt við neinn
sérstaklega en vinnubrögðin i mínu máli hafa verið
ótrúleg.
Ég mæddist í mörgu og treysti þeim löggiltu endur-
skoðendum sem ég réð til að sjá um bókhald sveitar-
félagsins. Svo stendur maður uppi einn daginn sem
einn mesti bófi aldarinnar, ótíndur þjófur. Á sama
tíma og mitt mál kom upp voru menn að skoða mál-
efni Lindar, fjárfestingarfélagins þar sem hlaupa-
strákur fór með 900 milljónir í súginn svo vitnaö sé
til orða Davíðs Oddssonar í frægu bréfi. Menn misstu
algerlega áhúgann á því máli þegar einhver hélt að
skekkja væri í bókhaldi eins lítils sveitahrepps í
Landeyjum og sneru sér glaðir að þvi að klófesta einn
mesta bófa sem lengi hafði sést. Þaö var ég.“
í máli Eggerts er þung beiskja og undiralda undr-
unar og vonbrigða. Hann segist ekki munu unna sér
hvíldar fyrr en mannorð hans verður hreinsað af
Hæstarétti og segist reyndar ekki trúa öðru en því að
svo verði. Hann segir að lögfróðir menn telji það
borðleggjandi og sýnir mér bréf frá virtustu endur-
skoðendum landsins sem skoðað hafa málatilbúnað á
hendur honum vegna fjárdráttar og misferlis og kom-
ist að þeirri niöurstöðu að hann sé allur byggður á
sandi og tilhæfulaus. En dómur Hæstaréttar stendur.
Samblástur hatursmanna
- En hvernig mátti það gerast að fyrrverandi al-
þingismaður og sveitarhöfðingi lendir i slíkum
hremmingum? Er rétt sem sumir segja að hér skjóti
upp kollinum deilur sem rekja megi aftur til fyrri
hluta seinustu aldar?
„Samtals vorum við faðir minn hér oddviti í nokk-
uð á fimmta áratug. Allir reikningar voru alltaf sam-
þykktir samhljóða án athugasemda alla tíð.
Ég var aldrei með pólitískan lista hér í sveitar-
stjórn. Það var persónan Eggert Haukdal sem var í
framboði og var kosinn með bullandi meirihluta,"
segir Eggert þegar hann reynir aö fara yfir sögu
málareksturs síns í stuttu máli.
„Ákæruefnið samanstóð af þremur ákærum sem
samtals hljóöuðu upp á 2 milljónir 212 þúsund 360
krónur.“
Upphaf málarekstursins segir Eggert hafa verið
samblástur nokkurra illgjarnra hatursmanna sinna í
sveitinni sem komu því til leiðar að endurskoðunar-
skrifstofan KMPG var fengin til að endurskoða bók-
hald sveitarfélagsins. í kjölfar þeirrar endurskoðunar
var kæran lögð fram.
„Ég var nánast plataður til að ganga til þessarar
endurupptöku. Ég var grandalaus því ég þekkti þessa
menn í félagsmálaráðuneytinu sem fengu mig til þess
og taldi þá ekki til hatursmanna minna."
Eggert segir að sér sé ljóst í dag að markmiðið hafl
allan tímann verið að koma sér frá völdum og leggja
mannorð sitt í rúst. Hann var sýknaður af tveimur
þriðju ákærunnar í héraði í febrúar 2001 og sá dómur
var staðfestur í Hæstarétti en eftir stendur allan tím-
ann hálf milljón sem Eggert er dæmdur fyrir að hafa
misfarið með.
„Ég var með löggiltan endurskoðanda í vinnu sem
hefði betur tjáð mér þegar ég réð hann að hann kynni
þetta ekki. Hann var alls ekki starfl sinu vaxinn og
var að fikta í bókhaldinu eftir að reikningar voru
samþykktir og setja inn færslur sem eru gersamlega
óskiljanlegar."
Niðurbrotinn andlega
Eggert segist hafa treyst fagmönnum á þessu sviði,
nánar tiltekið þessum endurskoðanda.
„Ég stóð frammi fyrir því skyndilega að vera stór-
þjófur og var niðurbrotinn algerlega. Það var ekki
fyrr en seinna sem ég fékk góða menn mér til hjálpar
til að berjast gegn þessum mönnum. Þá var ég orðinn
útlægur af öllum skrifstofum hér og gat ekkert rann-
sakað neina pappíra eða neitt til að rétta minn hlut.
Bókhaldið var mér algerlega lokað og læst. Það kom
sér þá vel að hafa ljósrit af mörgu héma heima og ef
þaö hefði ekki verið hefði ég aldrei verið sýknaður.
Ég hélt að það væri ekkert að. Ég treysti mínum
LAUGARDACUR 4. MAÍ 2002
Helgorblciö DV
2^
endurskoðanda sem fór síðan svona með mig. Ég
mæddist í mörgu og gat ekki haft eftirlit með öllu.
Síðan var KPMG-endurskoðandinn ráðinn og hann
fann alls ekki þessi hálfrar milljónar króna mistök
sem fyrri endurskoðandinn gerði. Heldur bætti hann
um betur og fann 1,7 milljónir í viðbót eða þar um bil.
Þessu var ég svo sýknaður af og allar ákæmr KPMG
reynast algerlega ónýtar. En þótt ég hafi verið sýkn-
aður af meginhluta ákærunnar hef ég enn ekki feng-
ið endurgreitt frá sveitarsjóði það sem mér ber að fá.“
Eggert segir að endurskoðandi KPMG hafi
verið rekinn áfram af annarlegum öflum.
Hann horfir yflr málið í dag og sér ólöglegt
samráð og ráðabrugg andstæðinga hvert
sem litið er. Hvert sem litið er liggja þræð-
ir KPMG sem Eggert virðist skilgreina sem sinn höf-
uðóvin í þessum málarekstri. Hann sér þá í héraðs-
dómi og sér þá liggja alla leið upp á efsta dómstig þeg-
ar Bogi Nilsson ríkissaksóknari neitar að fram-
kvæma opinbera rannsókn á málsmeðferð og segir sig
frá málinu vegna þess að forstjóri KPMG er Ólafur
Nilsson bróðir hans.
í héraði stóð ég frammi fyrir KPMG-lygaskýrslu og
KPMG-dómara,“ segir Eggert sem helst vildi rekja mál-
ið í smærri atriðum.
„Mér finnst undarlegt hvernig Bogi uppgötvaði ekki
fyrr en á lokastigi málsins að hann væri skyldur bróð-
ur sínum og tveimur sonum sínum sem vinna hjá
KPMG. Þá var embætti hans búið aö afgreiða sjálfkrafa
ákæruna á hendur mér frá fyrirtæki bróður síns.
Ég var klaufl meö mín mál i fyrstu og hefði þurft
betri endurskoðendur og lögfræðinga til að fylgjast
með mínum málum.“
Samsærið
Eggert sér líka fyrir hugskotssjónum baráttu dóm-
ara í Hæstarétti um endurupptöku málsins og telur
enn að um samráð gegn sér sé að ræða þar sem valda-
miklir menn dragi taum þessarar stærstu endurskoð-
unarskrifstofu landsins.
Hann sér þræði hagsmuna liggja frá þessari sömu
skrifstofu til flestra stærstu fyrirtækja landsins og
telur að bak við tjöldin sé lögð mikil áhersla á að
slæm vinnubrögð þeirra verði ekki gerð opinber.
Hann telur sig eiga óvini í að minnsta kosti þremur
stærstu stjórnmálaflokkum landsins sem hafi verið
ósárt um að hann færi halloka.
Hann telur að þessi sama endurskoðunarskrifstofa
haldi sveitarfélaginu og hreppsnefnd í gíslingu blekk-
inga og hafi látið samþykkja ranga reikninga sveitar-
félagsins í fjögur ár samfleytt. Eggert telur að hér sé
stórfellt hneyksli á ferð og telur að fjölmiðlar séu
ekki með hreinan skjöld í þessu samsæri og hafi með
þögn sinni um þessi mál árum saman tekið þátt í að-
för að sér. Samt getur hann lagt fram fjölda blaðaúr-
klippa um þennan málarekstur.
„Það tókst að eyðileggja mannorð mitt. Þótt margir
stæðu með mér í fyrstu þá lái ég engum þótt menn ef-
ist þegar þeir sjá skýrslur eins og þær sem voru lagð-
ar fram um mig. Ef þér er sagt nógu oft að einhver sé
milljónaþjófur þá ferðu að efast. Það er mannlegt að
það renni á menn tvær grímur. Og þessar grímur
hafa runnið á fólk hér og það hefur sumt verið skrúf-
að upp í illmennsku sem ég vissi ekki að það ætti til.“
Réttlæti ekki fyrirgefning
- Eggert talar lengi um kristið siðgæði og tvöfeldni
og þá baráttu sem hann stendur í fyrir sínu mannorði.
Eggert Haukdal, bóndi á Bergþórshvoli, segist vera
saklaus og fórnarlamb samblásturs óvina og haturs-
rnanna. DV-mynd ÞÖK
„Margir eru dæmdir og eiga það skOið en margir eru
dæmdir saklausir. Menn fara saklausir í gasklefana og
rafmagnsstólinn.
Það er alveg makalaust að hafa lent í málum eins og
þeim sem ég hef gert og vera alsaklaus," segir Eggert
og fer aftur að tala um endurskoðendur og sérstakan
saksóknara sem hafi verið tekinn í bóndabeygju af
þeim öflum sem ráða málarekstrinum.
- En á Eggert enn vini í þessu litla samfélagi sem
myndu styðja hann ef sýkna fengist?
Eggert svarar þessu með því að vitna í hreppsnefnd-
arkosningar 1998 þegar hans listi fékk 64 atkvæði en
andstæöingarnir 51. Vinir hans eru sem sagt 64 þótt
þeir láti lítið fara fyrir sér um þessar mundir.
- En tækist þér að fá sýknu i Hæstarétti. Er mann-
orð þitt ekki ónýtt og allur skaðinn skeður. Gætir þú
fyrirgeflð þeim sem hafa sótt þetta mál á hendur þér?
„Kristur bauð okkur að rétta hina kinnina en ég mun
að sjálfsögðu leita réttar míns og sækja þær skaðabæt-
ur sem ég á rétt á. Ég vil að þessi ómenni, svo ég noti
sterk orð, fái makleg málagjöld. Ég veit ekki hvort það
var sérstök ætlun manna að koma mér á kné en það
hefur sannarlega tekist. Það hefur lítið frést hingað
austur að ég hafi verið sýknaður. Hvorki félagsmála-
ráðuneytið né Samband íslenskra sveitarfélaga virðast
gera sér grein fyrir því, svo hvernig á venjulegt sveita-
fólk að gera sér grein fyrir því.
Þessi mál snúast ekki um fyrirgefningu, þau snúast
um réttlæti og að maður nái sínum rétti. Það er alveg
eftir að sjá hverjum verður fyrirgefið." -PÁÁ