Dagblaðið Vísir - DV - 08.05.2002, Blaðsíða 16

16
MIÐVIKUDAGUR 8. MAÍ 2002
MIÐVIKUDAGUR 8. MAÍ 2002
17
Útgáfufélag: Útgáfufélagifi DV ehf.
Framkvæmdastjórí: Hjalti Jónsson
Aðalrltstjóri: Óli Björn Kárason
Rltstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aðstoðarritstjórí: Jónas Haraldsson
Fróttastjórí: Birgir Guömundsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blafiaafgreiösla, áskrift:
Skaftahlið 24,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Grsn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Ritstyórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Kaupvangsstræti 1, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagifi DV ehf.
Plötugerð og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viötöl viö þá eða fýrir myndbirtingar af þeim.
Frelsi Aung San Suu Kyi
Einhver aðdáunarverðasti baráttumaður fyrir lýðræði
og öðrum mannréttindum í heiminum er Aung San Suu
Kyi. Henni hefur með þrumandi þögn sinni og yfirveguð-
um baráttuaðferðum tekist að halda nafni lands síns á loft
í áraíjöld og sýnt þvilíka festu og eindrægni að ekki verð-
ur likt við aðra mannréttindafrömuði í seinni tið en Nel-
son Mandela. Og er hún þar á stórum stalli. Þessi glæsi-
lega kona er fyrir löngu orðin að táknmynd fyrir lýðræð-
isbaráttu á meðal þjóða heims.
Áhugamenn um sögu og stjórnmálafræði hafa fylgst
með baráttuaðferðum Suu Kyi í áratugi. Um margt hafa
þær minnt á leiðir kattarins sem kemst með hægð sinni
og lipurð hvert sem hann vill en getur engu að siður látið
sem hann sofi á sama stað svo tímum skipti. Kattliðugar
baráttuaðferðir Suu Kyi hafa tekið á sig ýmsar myndir,
allt frá því hún sneri heim frá Bretlandi seint á niunda
áratugnum, en þá logaði Burma í mótmælum og átökum
alþýðu manna við herforingjastjórn landsins.
Þúsundir lýðræðissinna féllu í blóðbaðinu mikla i
Burma 1988. Heimurinn hefði varla tekið eftir því nema
fyrir tilstilli Aung San Suu Kyi. Hún hefur æ síðan verið
málsvari fólksins í þessu viðfeðma landi í Austurlöndum
Qær sem hefur mátt þola ömurlega ógnarstjórn herforingj-
anna i íjóra áratugi. Það sýnir yfirmáta styrk og stefnu-
festu þessarar lágvöxnu og grönnu konu að hún hefur náð
að sameina á annað hundrað stjórnarandstöðuflokka i
landinu og boðið ófyrirleitnum illmennum byrginn.
Nýfengið frelsi Aung San Suu Kyi er einhver gleðileg-
asta fregn sem heyrst hefur frá þessu kúgaða ríki við
Bengalflóa í langan tíma. Herstjórnin í landinu hefur set-
ið þar svo lengi að völdum að baráttuþrek margra utan
Burma hefur minnkað. Hið svokallaða alþjóðasamfélag
hefur vissulega reynt að æmta og skrúfað fyrir samskipti
við kúgarana í Rangoon, en það hefur engu skipt og að-
eins aukið á eymdina heima fyrir. Raunverulegur stuðn-
ingur við andspyrnuna hefur ekki hentað.
Og sjálfsagt væri heiminum nákvæmlega sama um lífið
í Burma ef ekki væri til kona á borð við Aung San Suu
Kyi. Hún getur ekki gleymst. Hún er löngu orðin goðsögn
og alltof stór fyrir einn og sama herinn. Hún hefur fórnað
öllu fyrir málstaðinn, meira að segja uppeldi tveggja sona
sinna sem hún átti með Bretanum Michael Aris. Og þeg-
ar Aris lést úr krabbameini heima á Bretlandi 1999 neit-
aði hún að yfirgefa Burma til að vera við dánarbeð
mannsins sins. Lýðræði Burma sat fyrir.
Stjórnmálaforingjar um heim allan hafa fagnað nýfengnu
frelsi Aung San Suu Kyi en efast engu að síður um lýð-
ræðisvilja herforingjastjórnarinnar í Burma. Það er eðlileg-
ur efi. Herforingjastjórnin í þessu hrjáða landi hefur í engu
sýnt á síðustu árum að hún vilji þjóð sinni vel. Hún hefur
hvað eftir annað hneppt foringja lýðræðisaflanna í landinu
í fangelsi og deyft með þeim hætti vonameista almennings.
Herforingjunum hefur hins vegar ekki tekist að draga
kjarkinn úr Suu Kyi. Og það skiptir sköpum.
Aung San Suu Kyi minnir á að andóf verður aldrei
kæft, hvort heldur það gerist i gersku gúlagi eða í ger-
spilltum ríkjum Austur-Asíu. Andóf gegn óréttlæti er
ósigrandi. Frúin, eins og hún er kölluð heima fyrir, mun
á næstu dögum fara á meðal landa sinna og kveikja neist-
ann að nýju. Hún mun sem fyrr sameina þjóð sína og
heilla fólk með mælsku sinni, þokka og gáfum. Augu
heimsins hvíla nú á Burma. Þau hvila á verkum herfor-
ingjanna. Og nú þýðir ekki að lita undan.
Sigmundur Ernir
X>V
Skoðun
Sögulegt vor í vændum
Jafnaðarmenn og fé-
lagshyggjufólk standa
að mörgum öflugum
framboðum fyrir kosn-
ingamar í vor og stefn-
ir í góðan árangur
víða. Reykjavíkurlist-
inn býður fram í höfuð-
borginni öflugri og
þróttmeiri en nokkru
sinni fyrr, eftir átta far-
sæl ár við stjómvölinn.
Stofnanir Reykjavíkur
þjóna nú borgarbúum
öllum í stað þess að
vera bitlingamaskína
flokksins.
Björgvin G.
Sigurðsson
framkvæmdastjóri
Samfýlkingarinnar
Sjálfstæðis-
Tákn þess besta
Reykjavíkurlistinn er tákn margs
þess besta sem félagshyggjufólk get-
ur fengið áorkað. Með samstöðuna
að vopni unnum við borgina úr klóm
Sjálfstæðisflokksins fyrir átta árum
og höfum síðan þá sýnt og sannað
hvers félagshyggjuöflin eru megnug,
standi þau saman. Siðan þá hafa
verkin talað og lyft hefur verið
grettistaki á fjöimörgum sviðum
borgarlífsins. Nú býður Reykjavíkur-
listinn fram þriðja
sinni og æskir um-
boðs borgarbúa til
að halda frumkvöð-
ulsstarfi sínu áfram
og því meginverk-
efni að breyta valda-
stofnun íhaldsins í
þjónustustofnun við
borgarbúa.
Gód borg betri
Eftir átta ár undir
stjóm Reykjavíkur-
listans er Reykjavik
orðin samkeppnishæf
við það sem best gerist
erlendis. Áframhaldandi
uppbygging og fjárfest-
ingar, hvort heldur er í
félaglegri þjónustu eða
orkuframkvæmdum,
tryggja til framtíðar að
Reykjavík standist er-
lendan samanburð hvar
sem borið er niður.
Minnisvarðar Reykja-
vikurlistans eru fjöl-
margir og miða allir að
því sama; að gera góða
„Reykjavíkurlistinn býður fram í höfuðborginni öflugri og þróttmeiri en nokkru
sinni fyrr, eftir átta farsœl ár við stjómvölinn. Stofnanir Reykjavikur þjóna nú
borgarbúum öllum í stað þess að vera bitlingamaskína Sjálfstœðisflokksins.“
borg betri og íbúavænni.
Strandlengjan hefur ver-
ið hreinsuð, bylting átt
sér stað í dagvistunar-
málum, árleg menning-
amótt haldin, glæsileg
uppbygging íþróttamann-
virkja og hundrað nýjar
félagslegar íbúðir á ári,
em meðal afrekanna.
Endurnýjað umboö
Mikilvægt er að
Reykjavíkurlistinn fái
endumýjað umboð til að
byggja á þeim grunni
sem lagður hefur verið. Á
síöustu árum hefur borg-
inni fleytt lengra fram en
bjartsýnustu menn óraði
fyrir. Margt er enn ógert
og mikilvægt að Reykja-
víkurlistinn fái tækifæri
til að halda áfram að
breyta borginni í fyrsta
flokks þjónustustofnun,
þar sem'hagsmunir allra,
en ekki nokkurra Qokks-
gæðinga, em í fyrirrúmi.
Björgvin G. Sigurðsson
Bindandi samningur
Grundvöllur þess að geta haldið velferðina með því að safna skuldum.
uppi góðri velferðarþjónustu er traust Það er skammgóður vermir. Það verð-
fjármálastjórn en við treystum ekki ur að stöðva skuldasöfnun borgarinn-
. 40
nlHjcrear
„Grundvöllur þess að geta haldið uppi góðri velferðarþjón-
ustu er traust fjármálastjóm en við treystum ekki velferð-
ina með því að safna skuldum. Það er skammgóður vermir.
Það verður að stöðva skuldasöfnun borgarinnar og það
œtla frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins sér að gera. “
ar og það ætla frambjóðendur Sjálf-
stæðisQokksins sér að gera.
Þjónustan í borginni getur orðið
betri. Við munum leggja aukið fé til
aidraðra og eyöa biðlistum eftir
hjúkrunarrými fyrir aldraða. Öll börn
18 mánaða og eldri fá leikskólapláss,
við munum eQa öryggi borgaranna og
blása nýju lífi í miðbæinn og við æQ-
um að byggja upp íbúðabyggð á Geld-
inganesinu svo eitthvað sé nefnt.
Tryggjum góða fjármálastjórn
Við bjóðum borgarbúum upp á nýja
stjórn með nýjum leiðtoga sem er
treystandi tQ að fara með fjármál
borgarinnar og standa við stóru orð-
in. Björn Bjarnason hefur skrifað
undir samning við borgarbúa, það
hefur hann gert fyrir hönd okkar allra
sem að framboði SjálfstæðisQokksins
stöndum og eRir þessum samningi
verður unnið. Þessi samningur er
undirskrifaður af okkar hálfu og nú
þurfum við að ná meirihluta hér í
borginni tQ að geta framfylgt samn-
ingnum.
Það verður aQt kapp lagt á að
stöðva skuldaaukninguna og for-
gangsraða rétt í ákvörðunum um það
i hvað fjármagnið fer. Það er ótrúlegt
að hugsa tQ þess hver skuldaaukning-
in er hér á degi hverjum; 11 mQljónir
á dag ... 77 mQljónir á viku ... 330
mQljónir á mánuði ... 990 mQljónir
ársfjórðungslega, þetta eru ótrúlegar
tölur. Og hver á að borga þetta aQt?
Það gerum við borgarbúar og þetta
kemur niður á þjónustunni sem við
njótum.
Er bindandi
Ég hef heyrt Ingibjörgu Sólrúnu
Jórunn
Frímannsdóttir
B.Sc. í hjúkrunarfræöi,
skipar 10. sæti á iista
Sjálfstæöisflokksins
fyrir borgarstjómarkosn- hluta
ingamar
gagnryna samning-
inn sem við höfum
nú undirritað við
borgarbúa með því
að tala um að það
komi hvergi fram
hvemig við æQum
að standa undir
kostnaðinum af
þessu öQu. Þá lang-
ar mig einungis að
nefna tvennt sem
R-listinn æQar að
gera. Annars vegar
að Qytja stóran
Geldinga-
________________, nessins út á Eiðis-
granda og hins veg-
ar að grafa í gegnum gamla Víkur-
kirkjugarðinn niðri í miðbæ tQ að
komast að fornminjum í Aðalstræti.
Gröfturinn í miöbænum er fram-
kvæmd upp á aQt að 700 mQljónir, en
Qutningurinn á Geldingarnesinu er
hins vegar framkvæmd upp á 3-4
miQjarða. Samningur okkar við borg-
arbúa stenst alveg, heQdarkostnaður
samningsins á kjörtimabQinu er tæp-
lega 2,8 mQljarðar, það verður ekki
erfitt að standa við það.
SjálfstæðisQokknum er 100%
treystandi tQ að fara með stjórnina í
Reykjavík, höfuðborg íslands. Það er
engum betur treystandi en okkur,
samstiQtum hópi frambjóðenda Sjálf-
stæðisQokksins. Við erum tQbúin tQ
að leggja okkur öQ fram við það að
gera góða borg betri og vinna í þágu
Reykvíkinga allra og standa vörð um
velferð og veQíðan borgaranna. Setj-
um Reykjavík í fyrsta sæti með því að
gefa D-listanum atkvæði okkar í vor.
Jórunn Frímannsdóttir
Að láta sér líða vel
E„Það er manninum
eðlislægt að láta sér
líöa vel. Enginn fer út i
vímuefhaneyslu með
það að markmiði að
ánetjast heldur að láta
sér Qða enn betur og
gleyma gráum hversdagsleikanum
um stund. Enginn æQar sér að verða
HkQl þar sem aQar athafnir snúast
um næsta drykk, næstu hasspípu eða
næstu sprautu. Hræðsluáróður skQar
heldur engu. Á tímabQi var því hald-
ið fram að e-piQan væri svo hættuleg
að ein piQa dygði Ql að drepa. Nú er
e-piQan Qokkuð með hæQuminni
vímuefnum í BreQandi og kostar
ekki nema um 2000 krónur á íslensk-
um vímuefnamarkaði. Víst getur hún
drepið og óhoQ er hún áreiðanlega -
en hversu mikQ er áhættan?"
Bjarni Brynjólfsson í leiöara Séö og heyrt.
Aftengdu málið
pólitískt
„Nú hefur sú megin-
ákvörðun verið tekin að
þeir sem nýta sameigin-
legar auðlindir greiða
fyrir þau afiiot. Það
mun síðan fara eftir
pólitískum meirihluta á
þingi hverju sinni hversu hátt þetta
gjald verður en grundvaQaratriðið er í
höfn. íslendingar munu deQa um
stjóm Qskveiða aQa tíð en það er með
ólíkindum að jafnaðarmenn hafi ekki
séð sigurinn í málfiutningi sínum ...
Ríkisstjóminni tókst æQunarverk siQ:
að aftengja málið pólitískt og halda
því áfram í þrasi um stjómkerfi og
tryggja að jafnaðarmenn fengu engan
pólitískan ávinning þegar þetta gamia
baráttumál þeirra var loks í höfii.“
Ágúst Einarsson á heimaslðu sinni.
Spurt og svarað
Er nýr gjaldmiðiU á Islandi líkast til eina fœra leiðin tíl að ná fram stödugleil
Jóhannes Sigurjónsson,
ritstjóri, Húsavik:
Gegndarlaus
stöðugleiki
„Ég er ekki viss um að gegnd-
arlaus stöðugleiki á genginu sé
æskQegt ástand 01 langframa.
HiQ er svo annað mál að það er óþarfi að horfa
tQ gömlu góðu krónunnar í gegnum rómantísk
gleraugu og ætla að bíta sig fastan í hana af
þjóðrækninni einni saman.
Ef evran kemur þá mun hún fyrstu misserin
brengla verðskyn almennings, líkt og við gjald-
miðQsbreytinguna árið 1981. Súkkulaðikúlu-
sölumenn og blýantshöndlarar hækkuðu vörur
sínar þá um mörg hundruð prósent án þess aö
almenningur skynjaði raunvenQega hvað væri
að gerast."
Kristinn H. Gunnarsson,
þingmadur Framsóknar:
Verðbólga eða
atvinnuleysi?
„Það er vel mögulegt að halda
efnahagslegum stöðugleika á Is-
landi án þess að við tökum upp
evru. Síðasti áratugur sem helgaðist af jafnvægi í
efnahagsmálum er skýrt dæmi um það. RéQ er að
minna á að efnahagsmál á evrusvæðinu standa mjög
mismunandi mfiii landsvæða og landa, enda þóQ
gjaldmiðiQinn sé einn og hinn sami. Það má vissu-
iega æQa að svefilumar í efnahagskerfinu hérlendis
verði minni með evrunni, en atvinnuleysi gæO afhir
orðið meira. I gegnum rokkandi verðbólgustig höfum
við yfirleiQ tekið sveiQur í efnahagskerfinu hér.
Minni verðbólga eða meira atvinnuleysi? Það er sér-
fræðinga að meta hvor kosturinn sé betri.“
Svanfríður Jónasdóttir,
þingmadur Samfylkingar:
Skoðist af
mikilli alvöru
„Vfija menn halda í gengis-
feQingaraðferðir fortíðarinnar
tQ að lækka raunlaunin þegar
farið hefur verið of geyst eða ytri áfoQ verða,
eða temja sér meiri aga við hagstjómina? Ég er
ekki í nokkrum vafa um það að fólkið í landinu
viQ agann og þann stöðugleika sem honum fylg-
ir. Fólk og fyrirtæki krefjast þess líka að vaxta-
stig hér á landi sé i samræmi við það sem ann-
ars staðar gerist. HæQ er við að lítQl gjaldmiðfil
eins og krónan geO ekki við nútíma aðstæður
mætt þessum kröfúm. AðQd að ESB og upptaka
evru er því kostur sem verður að skoða af mik-
Qli alvöru.“
Sigurður Kári Kristjánsson,
lögfræðingur ogfu. formaður SUS:
Líst illa á
hugmyndina
„Ég held að ein meginforsenda þess
að á íslandi ríki stöðugleiki, hvort
sem er í gengismálum eða að öðru
leyti, sé sú að krónan verði áfram 01 staðar og að íslend-
ingar hafi sjáfiir stjóm á sinni gengispólitík. Ekki erlend-
ir aðfiar. Meö eigin gjaldmiðli geta íslendingar brugðist
við breyQum aðstæðum í atvinnulífmu á eigin forsend-
um. Það væri óhugsandi meö erlendum gjaldmiðli og af-
leiðingamar kynnu að verða hræðfiegar. Varðandi upp-
töku evrunnar á íslandi þá líst mér Qla á hugmyndina.
Evran hefur fallið gríðarlega gagnvart doUar síðan hún
kom á markað og þá er meirihluti utanríkisviðskipta
okkar við lönd utan evrusvæðisins. Því get ég ekki séð aö
það sé góð hugmynd að taka þann gjaldmiðU upp.“
Þetta segir Þórður Friöjónsson, forstjóri VÍ og formaöur hnattvæöingarnefndar utanríkisráöherra. Hann telur sveiflur á gengi krónunnar óæskilegar.
Hvað verður um
Halldór Laxness?
Nú er margt skrafað um
HaQdór Laxness eins og
vonlegt er. Meðal annars
spyr Þröstur Helgason að
því í Morgunblaðspistli,
hvort það sé nokkur leið að
skoða verk hans í skýru
ljósi nú - öll ræða sé svo
fufi af klisjum um Hafidór
og verk hans og sjálfur hafi
hann „mettað svo andrúms-
loftiö" í 75 ár að menn sjái
ekki handa sinna skfi.
Pistfihöfundur vonar að úr
þessu rakni með tíð og tíma og auk-
inni fræðQegri umræðu.
Það er réQ að margt verður stagl-
samt og klisjukennt í
tali um Skáldið Mikla -
tímarnir eru þannig,
menn tala alltof mikið,
hvort sem er um nóbels-
skáld eða markaðslög-
mál eða verðlag á græn-
meti og þá étur hver
upp efiir öðrum. Það er
lítQ von tQ þess að við
losnum i bili úr þeim
hremmingum.
Það er líka rétt að
þegar lengra liður verð-
ur auðveldara að skoða
verk Halldórs úr
nokkrum fjarska en
varla rétt að segja að
„þá fyrst mun merking
hans og verka hans
ljúkast upp.“ Svo endan-
legur sigur í túlkunar-
fræðum vinnst vonandi
aldrei, hvort sem menn
svo skrifa fieiri eða
færri doktorsritgerðir
um Halldór Laxness.
Ur fjarlægð
Úr vissri fjarlægð
verður sumt auðveldara
í mati á skáldi - en á
hinn bóginn verður
annað erfiðara. Einkum
mun nýjum kynslóðum
reynast æ torveldara að
skilja inn í hvaða tima
Halldór Laxness skrifaði
verk sín. Sá er mestur
munur á þeim tíma þeg-
ar Halldór var mest dáð-
ur og hataður í þessu
landi og okkar dögum,
að bókmenntir hafa þok-
að úr sessi í vitund
manna. Þá sem nú var
auövitaö fullt af fólki
Arni Bergmann
nthöfundur
sem lét sig liQu varða hvað
skáld létu frá sér. En þeir
sem lásu voru að líkindum
tiltölulega Qeiri en nú og
það sem mestu skiptir: þeir
gerðu sér samskipti sín við
skáldverk að stærri og
sterkari þætti í hugsun
sinni og upplifun heimsins
en lesendur nú gera. Menn
prófuðu sjálfa sig og skiln-
ing sinn á tilvistarvanda
einstaklinga og kynslóða og
stétta í ríkum mæli við það
fólk, þá veruleikatúlkun sem þeir
fimdu í skáldskap.
Á þessu sterka sambandi eru
„Úr vissri fjarlœgð verður sumt auðveldara í
mati á skáldi - en á hirin bóginn verður annað
erfiðara. Einkum mun nýjum kynslóðum reyn-
ast æ torveldara að skilja inn í hvaða tíma Hall-
dór Laxness skrifaði verk sín. Sá er mestur mun-
ur á þeim tíma þegar Halldór var mest dáður og
hataður i þessu landi og okkar dögum að bók-
menntir hafa þokað úr sessi í vitund manna.“
vissulega ýmsar hliðar: það réð
miklu um að menn tóku miklu ást-
fóstri við „sín“ skáld (sem þeir áttu
vissulega ekki, en kusu sér að vin-
um) - og kannski filan bifur á öðr-
um. Eftir á má vel segja að þessi við-
horf hafi að því leyti verið skamm-
sýn aö þau ýttu undir fordóma í garð
þeirra sem ekki voru í náðinni hjá
tQteknum lesara. En hvað um það:
svarið við spumingunni „hvað var
Halldór Laxness" (eða Einar Ben.
eða Tómas eða Steinn) er nátengt
sjáfium móttökuskfiyrðum bók-
mennta sem stóðu fyrir nokkrum
áratugum enn í miðpunkti hverrar
umræðu, hvort sem ræfi var um ást-
ir, bændur, byltingu eða
þjóðemi.
„Ekki ótilneyddir"
Hvað þýðir það að þessi
móQökuskQyrði eru nú
liðin tíð? Ungur mennt-
skælingur sagði í útvarpi
á dögunum að skólafélag-
ar sínir læsu helst ekki
verk Halldórs Laxness
ótilneyddir - m.ö.o. ekki
án þess að þau væru
skyldulesning á náms-
skrá. Dapurlegt ef satt
reynist en segir ekki
margt um verk Halldórs
sjálfs því líklegast þýðir
þetta að menntskælingar
lesi helst ekki íslenskar
skáldsögur ótilneyddir
(nema kannski þá bók
sem var verið að kvik-
mynda rétt í þessu). Hall-
dór Laxness eða Gunnar
Gunnarsson eða hver
annar sem við nefnum,
þeir eru annars vegar það
sem þeir voru á sinni
átakatíð, þegar bókmennt-
um var ætlaður veglegur
sess í heimsmyndinni.
Hins vegar eru þeir háðir
því sem verður úr sam-
skiptum þeirra við mögu-
lega lesendur okkar daga
og næstu framtíðar.
Sumir þeirra týnast og
gleymast, sem er vissu-
lega ekki nýQ undir sól-
unni, fáeinir munu halda
velli. En eirmig þeir geta
staðið tæpt ef bókmenntir
hrekjast enn lengra út í
hom í sálarkytrum en
þær em nú komnar.
Ámi Bergmann