Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.2002, Blaðsíða 53

LAUGARDAGUR IB. MAf 2002
H&lgctrblac) 3Z>"V"
53

Hér stendur Höskuldur viö bílinn nýpóleraðan í fyrsta
skipti sem hann var tekinn út úr skúrnum eftir upp-
gerðina. DV-mynd Hari
Setti í hann plötu-
spiiara af gömlu
gerðinni
Meðal fornbíla sem frumsýndir verða á sýningu
Fornbílaklúbbsins um helgina er Buick Super, árgerð
1958, en eigandi hans er Höskuldur Sæmundsson,
starfsmaður B&L. Bílinn keypti Höskuldur í Banda-
ríkjunum árið 1997 fyrir aðeins 2500 doliara. Að sögn
Höskuldar var bíllinn nokkuð gott eintak, óryðgaður
en með ónýtu lakki og klæðningu. „Þetta var því gott
eintak til uppgerðar og bíllinn var bara að skríða á
götuna,“ segir Höskuldur. „Bíllinn var sprautaður af
félögum mínum hjá B&L, þeim Jóni Halldóri Péturs-
syni, Björgvini Gunnarssyni og Magnúsi Högnasyni,
en bíllinn var svo klæddur af Guðjóni Inga Jónssyni."
í bílnum er 365 kúbiktommu vél með fjögurra hólfa
blöndungi og er hann aðeins keyrður 25.000 mílur frá
upphafi. Höskuldur er fjórði eigandi bílsins og verður
hann með númerinu R-1958. „Ég setti líka í hann
plötuspilara og útvarp af gömlu gerðinni svo að allt
yrði nú eins og það á að vera,“ sagði Höskuldur að
lokum. -NG
Guðmundur lætur fara vel um sig bak við stýrið á
Fordinum sem er með rafstýrðri blæju. DV-mynd Hari
Heid upp á Ford því
þeir ryðga minna
Annar bíll sem frumsýndur verður um helgina er
Ford Galaxie 500 XL blæjubíll, árgerð 1962, en þann
bíl fékk eigandi hans, Guðmundur Þór Ármanns-
son, frá Bandaríkjunum árið 1999. „Þetta var algjört
hræ þegar ég fékk hann,“ sagði Guðmundur. „Hann
hafði staðið lengi í eyðimörkinni í Vegas en bílinn
keypti ég frá Arkansas." Búið er að kaupa allt nýtt
í hann, mestallt króm og innréttingu en vélina
gerði Guðmundur upp sjálfur. Vélin er af stærri
gerðinni, 390 kúbiktommu með fjögurra hólfa
blöndungi. Skiptingin er líka nokkuð sérstök, en
það er Cruise-o-matic sem er með tvö „Drive“, eitt
fyrir innanbæjarakstur og hitt til að nota utanbæj-
ar og virkar það þá eins og nokkurs konar yfirgír
að sögn Guðmundar. Bíllinn var sprautaður af
Gísla Auðuns og innréttingin klædd af Auðuni J.
Jónssyni. Guðmundur lenti í þvi meðan á uppgerð
bílsins stóð að „einhver kani“ tók sætisgrindurnar
í misgripum þegar þær voru í sandblæstri. „Ég
hafði af þessu miklar áhyggjur og var farinn að
halda að þeim hefði verið hent en svo kom karlinn
til mín hálfum mánuði seinna og skilaði þeim. Ég
held mikið upp á Ford þar sem grindurnar í þeim
eru sterkari en í öðrum bílum frá þessum tíma og
þeir ryðga því minna,“ sagði Guðmundur að lokum.
-NG
100 ára saga
bílsins i ritun
Um þessar mundir er unnið að þvi að taka saman
sögu bílsins á íslandi í 100 ár en árið 2004 eru 100 ár
liðin frá því að fyrsti bíllinn kom tO íslands. Til þessa
verks var ráðinn vanur maður, Sigurður Hreiðar
blaðamaður, sem hefur skrifað um bíla og umferð í
rúmlega 40 ár. Hann er spurður um tildrög þess að
ráðist var i að rita þessa sögu.
„Það rann upp fyrir mönnum um nýafstaðin alda-
mót að ekki væri seinna vænna að safna saman heim-
ildum til þessarar sögu,“ segir Sigurður. „Kynslóðin
sem ruddi brautina er óðum að týna tölunni og raun-
ar allt of margir farnir sem fóru með óbætanlegan
fróðleik með sér. En ég nýt þess að nokkru að hafa
sjálfur lifað rúman helming þessa timabils og alltaf
með bíladellu.
Að tilhlutan Bílgreinasambandsins var efnt til sér-
staks hlutafélags um að kosta þetta verk með það að
markmiði að ég gæti sinnt því eingöngu. Það mark-
mið náðist raunar ekki alveg og sumir sem boðið var
að taka þátt í verkinu skildu ekki einu sinni út á
hvað það gekk, voru meðal annars að rugla því sam-
an við mína persónu og hvar ég hefði mín viðskipti.
En árangurinn varð þó svo góður að ég hef getað helg-
að mig þessu verki að mestu og mun væntanlega geta
það fram að þvi að verkið birtist á bók, sem áætlað er
á afmælisárinu 2004, þegar öld er liðin frá því að
Cudell-bíllinn kom til íslands. Hann er raunar oftast
kallaður Thomsens-bíllinn eftir Dethlev Thomsen
kaupmanni, sem flutti bílinn til landsins með fjár-
styrk frá Alþingi."
Er ekki þegar búið aö skrifa margar bækur um
þetta efni?
„Engar sem flytja söguna samfellda. Það hefur ým-
islegt verið skrifað um einstaka atburði eða afmark-
aða þætti og tímabil. í þeim efnum er margt mjög vel
gert. Ég tel tvö rit skara fram úr í þessu: í fyrsta lagi
Bifreiðir á íslandi 1904-1930 eftir Guðlaug Jónsson, af-
bragðs samantekt sem hann skrifaði í hjáverkum og
enginn vildi gefa út fyrr en Bílgreinasambandið gekk
þar fram fyrir skjöldu, og í öðru lagi tvær bækur eft-
ir Ásgeir Sigurgestsson í flokknum Safn til iðnsögu
íslendinga: Brotin drif og bílamenn og Áfram veginn.
Bækur Ásgeirs fjalla fyrst og fremst um sögu og þró-
un bifvélavirkjunar á íslandi en sú starfsgrein er eðl-
islega mjög samofin bílnum sjálfum. Ég gæti nefnt
margar fleiri bækur sem fjalla um afmarkaða þætti
þessa efnis en samt er ýmislegt enn óunnið í þessum
efnum og eftir að gera úr þessu samfellda sögu.“
Hvernig gengur svo að skrifa?
„Satt að segja er ég lítið farinn að skrifa enn - það
er að segja í endanlegu formi. Það sem ég hef verið að
gera er að tala við fólk sem sjálft hefur lifað bílasög-
una af áhuga og fá hjá því upplýsingar og myndir.
Sem betur fer eru enn margir eftir til frásagnar og
það er sama hvar ég hef borið niður, mér hefur und-
antekningarlaust verið afar vel tekið og allir boðnir
og búnir að greiða götu mína í þessum efnum. Menn
hafa jafnvel haft samband við mig að fyrra bragði
þegar þeir hafa heyrt af því hvað ég er að gera og boð-
ið fram aðstoð sína. Það er mér mikils virði, því þetta
tekur allt tíma og hann meiri en mig grunaði.
Ég hef líka reynt að lesa allt sem ég hef náð í um
þetta efni og veit að til er, sömuleiðis að fara yfir
heimildir í blöðum og tímaritum. Það er tímafrekt, en
ég hef meðal annars notið þar velvildar Umferðarráðs
sem stóð fyrir leit í gömlum dagblöðum aö efnisþátt-
um sem því viðkemur og lét taka þetta efni út fyrir
mig i leiðinni. Það hefur flýtt mjög mikið fyrir mér,
sömuleiðis að eiga hauka i hornum hér og hvar sem
búa yfir miklum fróðleik og leyfa mér að njóta hans.
Sumar af þeim bókum sem ég nefndi hér að framan
eru ófáanlegar orðnar, en ég hef notað bókasöfnin
mikið þó það sé ókostur að þurfa að skila þessum
heimildum jafnvel áður en ég hef nýtt mér þær að
fullu. En ég veit þá hvar þær eru.
Því fer fjarri að ég sé búinn að ná tali af öllum þeim
sem ég hef á lista og langar til að eiga orð við, en von-
andi tekst mér það sem mest í sumar. Mig vantar líka
myndir enn þá af nokkrum bílum sem mörkuðu spor
í bílasöguna. Til dæmis af frambyggðu Fordson-vöru-
bilunum sem komu hér eftir stríðið, líka af Austin-
vörubílunum sem þó voru hér talsvert algengir á ár-
unum 1946-50 eða þar um bil. Yfirleitt hef ég lítið
fengið af myndum af bresku bílunum sem voru al-
gengir hér um miðja öldina, Fordson, Austin og Morr-
is, svo ekki sé minnst á sjaldgæfari tegundir eins og
Wolseley og Bradford. Eins vantar enn nokkra höfð-
ingja nær í tímanum, t.d. Simca og Singer, svo nokk-
uð sé nefnt, líka elstu japönsku bílana.“
Fornbílaklúbbur í
aldarfjórðung
Á morgun, 19. maí, eru 25 ár liðin frá því
að Fornbílaklúbbur íslands var stofnaður
af 80 manna hópi áhugasamra bilamanna
í Templarahöllinni í Reykjavík. Á um-
liðnum aldarfjórðungi hefur klúbburinn
náð að vaxa og dafna og hefur nú rúm-
lega 500 félagsmenn. Fombílaklúbburinn
mun á þessu ári hefja uppbyggingu á
stóru bílasafni og félagsheimili í Elliðaár-
dalnum i samvinnu við Orkuminjasafn
Reykjavíkur. Reiknað er með þvi að hið nýja
safn verði opnað á næsta ári. í tilefni af aldarfjórð-
ungsafmælinu heldur klúbburinn viðamikla fornbíla-
sýningu núna um hvítasunnuhelgina í húsi B&L við
Grjótháls þar sem sýndir eru 40 sögulegir bílar. í dag
klukkan 13.30 verður haldin spyrnukeppni fornbíla
við Fossháls og á morgun, sjálfan afmælisdaginn,
munu fornbílar streyma um götur og torg. -ÖS
Þessi mynd er úr fórum Meyvants Sigurðssonar, sem var í hópi brautryðj-
enda í íslenskri bílasögu. Aftan á hana er skráð ártalið 1929 ásamt staö-
arnafni. Þeir sem séö hafa myndina hafa látið í Ijós efasemdir um að stað-
arnafnið sé rétt. Gaman væri ef staðkunnugir lesendur gætu leitt okkur í
allan sannleika um hvaðan myndin er og hvað bærinn fremst á myndinni
heitir.
Austin 7 á hlaðinu
á Ytra-Hvarfi í
Svarfaöardal, lík-
lega tekin árið
1944. Bílinn átti
Jóhann Tryggva-
son frá Ytra-Hvarfi
en myndina á
Ólafur Tryggvason
frá sama bæ.
Áttu þér einhvern óskadraum í þessu efni?
„Já, marga - kannski drauma sem ekki geta ræst -
svo sem nýjar og áður óbirtar heimildir um Cudell-
bílinn, eða óbirta mynd af Grundarbílnum, sem var
bíll nr. 2 á íslandi, eða af Bookless-bílnum sem kom
til Hafnarfjarðar 1913 og ég veit ekki til að til sé mynd
af. Eins hef ég ekki fengið áreiðanlega heimild fyrir
hvernig bílarnir sem komu upp úr Persierstrandinu
1941 skiptust milli tegunda, né heldur hve margir
þeirra voru sendir utan aftur eða hvers vegna, eða
hvort rétt er að skipið sem flutti þá utan hafi verið
skotið niður.
En stóri draumurinn er náttúrlega að koma þessu
verki vel frá sér í lokin svo öllum sé sómi að sem að
því standa." -NG
Sigurður Hreiöar Hreiöarsson, höfundur Sögu bílsins á íslandi í ÍOO ár,
stendur hér hjá Land Rover 1962 og Ford Escort 1974. Báðir þessir bílar
eru i eigu Valdemars Jónssonar, tónlistarkennara í Mosfellsbæ. Valdemar
er ekki sérstakur áhugamaöur um fornbíla en þetta eru bílar sem hafa dug-
að honum og hans heimili vel í gegnum tíöina. Hann heldur þeim við sjálf-
ur og hefur ekki séð ástæðu til að láta þá frá sér, enda eru þeir enn t dag-
legri notkun sem heimilisbtlar.