Dagblaðið - 06.04.1976, Blaðsíða 4

Kvik
myndir
Stórbrotin mynd
— og ódýr í framleiðslu
Háskólabíó: Hleranir (The Conversation)
***** 112 mín., bandarísk, gerfl 1974,
Technicolor, breifltjald.
Leikstjóri: Francis Ford Coppola.
Harry Caul er sérfræöingur á
hleranir. Þaö er fátt sem hann
getur ekki náð á segulband með
þeirri tækni sem hann ræður
yfir. Starfsbræður hans telja
hann þeirra fremstan og bera
mikla virðingu fyrir honum.
Harry fær sérstaklega erfitt
verkefni en það er að hlera
samtal karls og konu sem eru
sífellt á gangi á torgi innan um
fjölda manns á þeim tíma þegar
mestur hávaði er á torginu.
Harry riær þó samtalinu og
ætlar að skila upptökunni. Þá
er maður sá sem hafði ráðið
hann til starfsins ekki við og
Harry neitar að afhenda öðrum
segulböndin. En böndunum er
stolið frá Harry og hann fer á
stúfana og verður áheyrandi að
válegum atburðum.
Það fer ekki milli mála að
Coppola er einn fremsti leik-
stjóri Bandaríkjanna í dag. Ef
einhver hefur verið f vafa eftir
að hafa séð báða hluta Guðföð-
urins þá þarf sá hinn sami ekki
að efast eftir að hafa séð The
Conversation. Myndin er frá-
bærlega vel gerð hvernig sem á
hana er litið. Hvort heldur er
tæknilega, efnislega eða leik-
lega. Coppola hefur með The
Conversation gert mynd sem
lengi verður minnzt sem eins af
listaverkum kvikmyndanna.
Það má segja að Coppola tefli
fram persónu Harrys sem
manninum sem vill eiga sitt
einkalíf í friði. Munurinn er þó
sá að Harry veit að það er hægt
að hlera hann sjálfan og gerir
ráðstafanir þar að lútandi. Það
hefur verið ofarlega á baugi
undanfarin ár í USA að njósnað
er um fólk. Harry er einn af
þeim sem njósna og hann vill
alls ekki láta njósna um sig. En
þessi einmana maður sem á
erfitt með að lifa með samvisku
sinni verður fyrir því að hann
er hleraður. Persóna Harrys er
ekki alltaf sjálfri sér samkvæm.
,,Eg er ekki haldinn neinni for-
vitni” segir hann en samt fer
hann og hlerar þegar samviska
hans fer að kvelja hann og
hann á von á þvi að einhver
verði myrtur sökum hlerana
Nyja bíó: Zardoz ★ ★ ★ ★ ★ 106 mín. brezk.
DAGBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 1976.
Gene Hackman er frábær sem hlerarinn Harry Caul. Hér er
samvizkan farin að kvelja hann og hann viil vita meira.
hans. Það hafði komið fyrir
áður og hann hafði flutt úr
borginni eftir þá atburði. Hann
hefur þrátt fyrir allt bæði til-
finningar og samúð með náung-
anum.
gerfl 1974, Panavision, litirfrá DoLuxe.
Leikstjóri: John Boorman.
Árið 2293 hafa menn upp-
götvað leyndardóm eilífs lífs og
fáir útvaldir hafa lokað sig af í
tilbúnum og tæknilegum heimi
þar sem hver einstaklingur
hefur sínu ákveðna hlutverki
að gegna. Utan þessa tilbúna
heims búa svokallaðir hrottar
og þeim stjórna gereyðar. Zed
er einn gereyðanna og hann
kemst inn í tækniheiminn og
setur þar allt á annan endann.
Koma hans veldur því að íbúar
tækniheimsins fá nú loksins að
deyja.
Ef maður skoðar myndir
Boormans kemur í ljós að í
þeim er ákveðið þróunarmynst-
ur sem nær hápunkti í Zardoz.
Hann hefur alltaf haft lífið og
dauðann sem tvo andstæða póla
sem hann hefur byggt myndir
sínar kringum en einnig hefur
hann oftast teflt fram siðmenn-
ingu gegn hinu frumstæða.
Eftir stórborgarofbeldið í Point
blank sem sýnd var á sínum
tima í Gamla bíó með Lee
Marvin í aðalhlutverki og hinn
dýrslega kvikindisskap í Deli-
GÓD VÍSINDAKVIKMYND
verance sem sýnd var í Austur-
bæjarblói kemur Boorman með
nýja vídd á áðurnefnd gildi.
Hann er ekki að predika heldur
sýna hvað skeður þegar ofbeldi
hið frumstæða er sett fram á
Zed í rannsókn. Verið er að skoða minni hans af þeim sem hafa
hann í haldi.
móti siðmenningu. Boorman
heldur því fram að maðurinn sé
allsendis ófær um að lifa sið-
menntuðu lífi án þess að viður-
kenna allskonar frumstæðar
hvatir í okkur sjálfum. ,,Við
viðurkennum aó fólk gæti
breyzt sökum kynlífs til dæmis,
en við þorum ekki að horfast í
augu við þá staðreynd að við
þurfum að tjá reiði okkar og
verðum að fá útrás fyrir of-
beldi.” Þetta skín að miklu leyti
í gegn í myndinni og virðist á
köflum sem Boorman sé að
segja að það sé ekki hægt að
hafa annað án þess að hafa hitt.
Ef það er ekkert líf er enginn
dauði og öfugt. Náttúran hefur
alltaf spilað stærra og stærra
hlutverk í myndum Boormans
og er það greinilegt í Zardoz.
Myndin er full af súrrealískum
táknum fyrir náttúruna, t.d.
speglarnir sem tákna vatn en
allt líf byggir tilveru sína á því.
Einnig uia benda á akurdyrkj-
Sean Connery leikur Zed og
Charlotte Rampling ieikur
Consuellu, en hún er einna
æðst í tækniþjóðféiaginu sem
Zed setur á annan endann.
una og fæðið sem etið er i
myndinni. Zardoz er athyglis-
verð og skemmtileg mynd og
alveg sérstaklega vel leikin og
g_óð að allri gerð.
Dönsk sprenging
Stjörnubíó: Per ★★★★ 103 mín., dönsk,
gerfl 1 974, litir, breifltjald.
Loikstjori: Hans Kristensen.
Per er hálfgerður róni og
lifir á betli. Ilann er fenginn til
að kveikja í verksmiðju svo að
eigandinn geti forðað sér fra
gjaldþroti með tryggingarfénu.
Það mistekst og Per er af slysni
nærri búinn að drepa nætur-
vörð. Hann fer til forstjórans
og heimtar að hann komi sér úr
landi og vill fá frúna sem gísl
meðan hann bíður eftir fari.
Forstjórinn lætur þetta eftir
honum og Per og frúin verða
ástfangin. Að lokum setur for-
stjórinn honum úrslitakosti.
Hann verði að sprengja
fabrikkuna í loft upp svo að
hann geti fengiö peninga og
frúna. En þá klikkar frúin.
Það er orðið æði langt síðan
ég hef séð eins góða danska
kvikmynd og Per er. Vana-
lega hafa danskar myndir verið
ótindar klámmyndir sem hafa
ekki haft neitl gildi. Því er
öðruvísi farið með Per því þar
er verið að bera saman tvo þjóð-
félagshópa, þ.e. lágstétt og yfir-
stétt, og er Per persönugerving-
ur lágstéttarinnar og forstjóra-
hjónin persónugervingar yfir-
v__—
Per er leikinn af Ole Ernst og
má telja víst að þar sé kominn
nýr og hæfileikamikill danskur
leikari.
Þau eiga góöar stundir saman
Per og frú Lorenzen þar sem
þau dvelja í sumarhúsinu i
Svíþjóö.
stéttarinnar. Og þó er frúin sér-
staklega athyglisverð. Henni er
telft fram sem boðskap
myndarinnar og hún er látin
segja við Per: „Glæpir borga
sig ekki." En svo þegar hún
þarf á því að halda að glæpur-
inn sé framinn til þess að hún
gæti haft það gott þá skiptir
hún um skoðun. Og inn á þetta
spilar maðurinn hennar. Hann
veit að hún fer ekki að hlaupa
frá peningum og hinu ljúfa lífi
til að taka saman við
menntunarsnauðan vesaling
sem á ekki bót fyrir rassinn á
sér. Og aumingja Per er svikinn
bæði í fjármálum og ástum.
Myndin er mjög vel leikin og
á Ole Ernst lof skilið fyrir
frammistöðu sína sem Per.
Maður fær fljótt samúð með
þessunt unga róna sem í
vandræðum sínum verður að
reiða sig á hjálp frá fólki sem
vill í rauninni ekkert með hann
hafa nema til að vinna fyrir sig
skitverkin. Og samviskubitið út
af slysinu með næturvörðinn
kvelur hann stöðugt . Aðrir
Ieikendur standa sig einnig
með prýði og er ekkert út á
leikinn að setja. Myndin er
spennandi. skemmtileg, kynæs-
andi og gamansöm.
Atriði úr kvikmyndinni, en hún hlaut alþjóðleg verðlaun i
Feneyjum 1947.
Draumar sem kaupa má
í kvöld kl. 9 er efnt til kvik-
myndasýningar i bókasafni
Menningarstofnunar Banda-
rikjanna. Sýnd verður hin fræga
surrealiska kvikm.vnd „Dreams
that money can buy” eftir Hans
Richter, heimsþekktan listamann.
Mynd þessi var gerð árið 1944 í
samvinnu við marga fræga lista-
menn. þar á meðal Max Ernst,
Marcel Duchamp, Man Ray, Fern-
and Leger og Alexander Calder.
Kvikmyndasýningin er í
tengslum við sýningu á verkum
Hans Richters, sem stendur yfir
hjá Menningarstofnuninni, Nes-
haga 16, til 23. april.