Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1962, Blaðsíða 236

VILMUNDUR JONSSON LANDLÆKNIR :
íslenzkar lyfsöluskrár
í erindisbréfi landlæknis 19. maí 1760, hins fyrsta viðurkennda „lyfsala“ á íslandi,
eru engin bein fyrirmæli um það, við hverju verði hann skyldi selja lyf sín, en sam-
kvæmt óbeinum ákvæðum erindisbréfsins (sbr. 12. og 20. lið) hefur honum samkvæmt
tilskipun 4. desember 1672 (18. gr.) borið að fara eftir hinni dönsku lyfsöluskrá. Þegar
fjórðungslæknar komu til (1766), hafa þeir að sjálfsögðu verið háðir hinum sömu
ákvæðum um lyfjaverð. í erindisbréfi hins fyrsta lyfsala 10. maí 1772 er beinlínis tekið
fram, að hann skuli fara eftir hinni dönsku lyfsöluskrá.
Arið 1818 var lyfsalanum í Nesi við Seltjörn leyft að selja lyf 10% hærra verði en
tiltekið var í dönsku lyfsöluskránni, sbr. konungsúrskurð 19. ágúst 1818 og kansellí-
bréf 1. september s. á.
Árið 1820 var ákveðið, að allir lyfsalar á íslandi mættu framvegis selja lyf 10%
hærra verði en tiltekið var í dönsku lyfsöluskránni, sbr. kansellíbréf 27. maí 1820.
Árið 1897 var fyrst lögleidd sérstök lyfsöluskrá fyrir ísland, sbr. konungsúrskurð
14. janúar 1897 og auglýsingu nr. 1(A) 15. janúar s. á. Fyrstu sérstöku lyfsöluskrárnar
fyrir ísland voru samdar af hinu danska heilbrigðisráði og birtar á dönsku. Þeirri
meginreglu var fylgt um ákvörðun lyfjaverðs, að það væri 10% hærra en í Danmörku
á sama tíma.
Eftir að stjórnin fluttist inn í landið, þótti ekki tilhlýðilegt annað en lyfsöluskráin
væri samin hér á landi og birt á íslenzku. Lyfsöluskráin frá 1. janúar 1901 með breyt-
ingu frá 1. janúar 1904 gilti þó áfram og var reyndar tvívegis breytt síðan á sama hátt
og áður (1. apríl 1905 og 1. nóvember 1906), en 21. september 1908 er staðfest hin
fyrsta lyfsöluskrá á íslenzku, og hefur útgáfan síðan haldizt í óbreyttu horfi.
íslenzkar lyfsöluskrár hafa frá upphafi verið gefnar út sem sérstök rit, en ekki verið
birtar í Stjórnartíðindum né Lögbirtingablaði. Hinu sama gegndi lengi vel um breyt-
ingar á lyfsöluskránum. Birting fyrstu lyfsöluskrárinnar var auglýst í Stjórnartíðind-
um, sbr. auglýsingu nr. 1(A) 15. janúar 1897, en síðan er ekki fróðleik að sækja um
þetta efni í hin opinberu lögbirtingarrit, fyrr en 1939, að birtar eru í Stjórnartíðindum
þrjár auglýsingar um breytingar á lyfsöluskrám og þær breytingar ekki gefnar út sér-
staklega. Var þetta alger nýjung. Aftur voru birtar í Stjórnartíðindum 1955 og ekki
öðru vísi tvær auglýsingar um breytingu á lyfjaverði. Loks var ein slík auglvsing birt
í Stjórnartíðindum 1960, en þó síðar sérprentuð. Árið 1941 er tekið upp að auglvsa í
Stjórnartíðindum birtingu lyfsöluskráa og breytingar á þeim, en mikið vantar á, að það
hafi verið gert með fullri reglu, og hefur um þriðjungur birtinganna fallið undan. Lyf-