Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1964, Blaðsíða 14
14
DAGBÆKUR MAGNÚSAR KRISTJÁNSSONAR
sögunnar. Sem heimildarit hafa daghækurnar langmest gildi fyrir sögu Ólafsvíkur.
Þar mun vikið að flestu því markverðasta, er gerzt hefur í þorpinu í rösk 60 ár. En
auk þess geyma dagbækur Magnúsar fjölmargar frásagnir af fólki og atburðum í ná-
lægum sveitum og þorpum. Vitanlega hlaut margt af þessu skemmri skírn, þar sem dag-
bókarformið leyfði ekki annað. — Ekki þarf lengi að fletta dagbókum Magnúsar til
þess að komast að raun um, að hann var mikið snyrtimenni. Hann var hvorki dóm-
hvatur né dómharður, um það bera dagbækur hans einnig ótvíræðan vott. Allir, sem
þekktu Magnús Kristjánsson, vissu, að hann var ekki líklegur til þess að trúa dagbók-
um sínum fyrir öðru en því, er hann hugði rétt og satt. Þess vegna hygg ég, að þær
muni reynast traust heimildarit svo langt sem þær ná.
Magnús hafði alllengi þann hátt á að gera örstutt yfirlit um helztu athurði ársins í
gamlársdagspistli sínum. Seinasta gamlaárskvöldið, sem hann lifði, lauk hann bókun
sinni með þessum orðum: — „Ég býst eins við nú, að ég sé að enda þessa dagbók
mína, sem ég er búinn að skrifa í kvöld í 69 ár, þó mig langi til að skrifa hana eitt ár
enn. En nú get ég lítið átt við ritstörf úr þessu, því að nú er ég að tapa öllu, hendin
að stirðna, sjónin að daprast og allt að hverfa . . .“
Dagbækur Magnúsar eru í 17 bindum, en í átjánda bindinu er stutt æviágrip hans,
formáli að dagbókunum ásamt lykli að helztu viðhurðuin. — Þar segir hann: „Ég hef
loks komizt að þeirri niðurstöðu, að bezt mundu þær geymdar í Landsbókasafni, og
geri ég því þá ráðstöfun, að þær fari þangað, þegar ég er dáinn.“
Börn Magnúsar létu ekki dragast lengi að fara að fyrirsögn hans, því að synirnir,
Magnús og Eyjólfur, afhentu Landsbókasafninu dagbækurnar til eignar rösklega mán-
uði eftir lát föður þeirra.
Það er trúa mín, að þegar þyki nokkur fengur að daghókum Magnúsar. Eftir því
sem lengra líður frá skrásetningartíma þeirra munu menn þó átta sig enn betur á því,
og þá ekki sízt Snæfellingar, að margt er þar geymt, sem annars miindi gleymast, og
talið mun til ávinnings að hafa spurnir af.
Magnús Kristjánsson ritaði margt annað en dagbækurnar, þar á meðal endurminn-
ingar sínar, allmikið rit. Ekki vakti fyrir honum, að þær væru gefnar út, allra sízt eins
og hann hafði gert þær úr garði. Þótt ég hafi aðeins lesið lauslega sumt af því, sem
Magnús færði í letur auk dagbókanna, dylst mér ekki, að þar er margs konar fróð-
leikur tíndur saman, er varðar snæfellska sögu. Sem Snæfellingur vil ég þvi færa Magn-
úsi Kristj ánssyni heztu þakkir fyrir starf hans, mikið og óeigingj arnt. Sýslungar hans
mega ekki sízt vera honum þakklátir fyrir að liafa gefið Landshókasafni dagbækurnar
sínar, og þær eru þeim þegar tiltækar.
L. K.