Vísbending - 12.03.1992, Blaðsíða 3

á meðaldegi fer aftur á móti um
helmingur þrisvar í viku eða oftar.
Lítil atvinnusvæði á
landsbyggðinni
íbúar fámennra staða virðast ekki
vera reiðubúnir að fara eins langa leið
til vinnu og höfuðborgarbúar, til dæmis
virðast Eyrarbakki og Stokkseyri vera
utan vinnusvæðis Selfyssinga, þótt
skemmri tíma taki að aka þangað en
meðal Reykvíkingur eyðir á leið í
vinnuna. Aldrei er talað um slæmt
at vinnuástand í Breiðholti eða
Kópavogi, heldurer litið áhöfuðborgar-
svæðið sem heild. Þetta eykur styrk
þess miðað við landsbyggðina. En ef
viðhorf breytast á landsbyggðinni og
hrepparígur minnkar hljóta
atvinnusvæðin að stækka þar. Bættar
samgöngurstuðlaeinnig að því. Þannig
væri kannski hægt að treysta byggð í
þorpum á landsbyggðinni, sem ella ættu
litla framtíð fyrir sér.
Hvalfjarðargöng stækka
atvinnusvæðið á
Suðvesturlandi
Vegalengdin milli Reykjavíkur og
Akraness er um það bil tvöföld lengd
Keflavíkurvegarins og vegarins yfir
Hellisheiði. Mun færri sækja líka vinnu
um þennan veg en um hinar leiðimar
tvær. En með Hvalfjarðargöngum
styttist leiðin um helming og yrði álíka
löng og frá Reykjavík til Selfoss og frá
Reykjavík ti! Keflavíkur. Hluti af
hagræðinu við styttri veg um Hvalfjörð
fer í að borga kostnað við göngin
(veggjald) en engu að síður er óhætt að
spá því að fjöldi þeirra sem sækir atvinnu
yfir Hvalfjörð muni tvöfaldast á
nokkrum árum eftir að göngin verða
opnuð, en áætlað er að það verði fyrir
sumarið 1996. Þá mun atvinnuástand á
Akranesi væntanlega batna og
húsnæðisverð þar hækka.
I raun sækir sáralítill hluti íbúa
Suðvesturlands atvinnu um langan veg
ef miðað er við það sem gerist erlendis.
Scnnilegt verður að telja að hér verði
breyting á og með breyttum viðhorfum
og bættum samgöngum fari menn smám
saman að líta á svæðið frá Keflavík og
Grindavík, upp á Akranes og allt að
Selfossi og Stokkseyri sem eitt
atvinnusvæði.
i
ISBENDING
Áhrif
Maastricht-
samkomu-
lagsins á
vinnu-
markaðinn
Ari Skúlason
Evrópsk verkalýðshreyfing,
Evrópuþingið og ýmsar ríkisstjómir í
Evrópu hafa litið á félagsmálin sem
veikasta hlekkinn í sambandi við innri
markaðinn. Félagslega hliðin á innri
markaðnum verður langt frá því að
vera fullnægjandi þann 1. janúar 1993
og því hafa margir verið hræddir um að
það skapi mikil vandamál. Félagsmála-
sáttmála leiðtoga 11 EB-ríkja frá 1989
var m.a. ætlað að koma í veg fyrir
vandamál á vinnumarkaði, en um hann
var ekki eining þar sem Bretar voru á
móti honum. Sáttmálinn hafði ekki
lagalegt gildi sem slíkur. Hann var
einungis pólitísk viljayfirlýsing, en
ákvæðum hans átti síðan að koma á
með framkvæmdaáætlunum í
félagsmálum.
Nýr áfangi í félagsmálum
Á leiðtogafundi EB í Maastricht í
desember náðu forystumenn
bandalagsins samkomulagi um víðtækar
breytingar á Evrópubandalaginu og
þróun þess í framtíðinni. Margirkveða
svo sterkt að orði að þessar breytingar
séu þær mikilvægustu fyrir þróun
bandalagsins síðan Rómarsáttmálinn
var samþykktur árið 1958.
í Maastricht var ákveðið að koma á
stórauknu efnahagslegu og pólitísku
samstarfi milli EB-ríkjanna ánæstu árum
og þar var einnig gert mikilvægt
samkomulag í sambandi við félagslega
þróun Evrópu. Þar er um að ræða
samkomulag ámilli EB-ríkjanna 12 sem
varðar 1 I af aðildarríkjunum. Bretland
valdi að haida sig utan við þetta
samkomulag, hvað sem síðar verður.
Það er ljóst að ríkin 11 sem standa að
Maastricht-samkomulaginu hafa nú
möguleika til að koma á miklum
breytingum í félagsmálum ef þau hafa
pólitískan vilja lil þess. Möguleikar til
þess að breyta reglum á vinnumarkaði
varðandi ýmsa málaflokka innan EB
með meirihlutaákvörðunum innan
framkvæmdastjórnarinnar hafa aukist
mikið og nýir möguleikar opnast fyrir
aðila vinnumarkaðarins til þess að
semja sín á milli um innihald þeirra
reglna sem gilda eiga innan EB.
Ný pólitísk staða
Maastricht-samkomulagið hefur
þannig opnað nýtt samningssvæði, þ.e.
Evrópusamninga, til viðbótar við
hefðbundin samningssvæði innan
fyrirtækja, atvinnugreinaog þjóða. Þetta
hefurorðiðtil þessaðhinirsvokölluðu
aðilar vinnu-markaðarins í allri Evrópu
eru farnir að íhuga á hvern hátt á að
notfæra sér þá lagalegu möguleika sem
komnir eru upp og eru í raun andsvar
við innri markaði EB. Spurningin er
h vort vinna eigi að því að koma á þessu
samþjóðlega samningssvæði og hvemig
best sé að fara að því. Margar spumingar
koma upp í þessu sambandi sem svara
verður áður en ákvarðanir eru teknar.
Þá er jafnframt Ijóst að þessi þróun
innan EB mun hafa áhrif hér á landi á
næstu árum og því skiptir hún okkur
miklu máli.
Hvert er eðli
samningssvæðisins?
Það er grundvallarspuming hvert sé
eðli þessa nýja samningssvæðis og
hvernig eigi að vinna á því. Að hve
miklu leyti munu aðilar
vinnumarkaðarins í Evrópu vilja
einbeita sér að þessu svæði og nota þá
möguleika sem það býður?
Það er ljóst að stóraukin samvinna
þjóða er nauðsynleg þegar fjallað er
um mörg þeirra málefna sem hæst ber í
pólitískri og efnahagslegri umræðu í
Evrópu núna. Þarna má t.d. nefna
samstarf EB-ríkjanna í efnahags- og
peningamálum, atvinnustefnu og
félagsmálaþróun. Ákvarðanirum þessi
mál eru að miklu leyti orðnar
samþjóðlegs eðlis og því verða aðilar
vinnumarkaðarins í mörgum löndum
að vinna saman ef þeir ætla sér að hafa
áhrif á þróun þessara málaflokka.
Hverjir munu sjá um
samninga?
Það er ekki sjálfgefið hverjir eru
aðilarvinnumarkaðarinsíEvrópu.Eins
og staðan er nú, eru Evrópusamband
verkalýðsfélaga (ETUC) og Evrópu-
samtök atvinnurekenda (UNICE)
líklegir aðilar, enda hafa bæði þessi
samtök tekið virkan þátt í þeirri þróun
sem hefur átt sér stað í Evrópu síðustu
3