Vísbending - 14.12.1992, Blaðsíða 1

V
Viku
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
14.
desember
1992
49. tbl. 10. árg.
Hlutfall tekju-
skatts hækkað
og afsláttur
skertur
Ríkisstjómin hefur nú lagt fram nýtt
skattafrumvaip. Innheimtuhlutfall tekju-
skatts í staðgreiðslu hækkar úr 39,85% í
41,35%. Lagður verður 5% skattur á
tekjur umfram 2,4 milljónir króna á ári
hjáeinstaklingum (200.000 á tnánuði að
jafnaði), eða 4,8 milljónir hjá hjónum.
Hátekjuskatturinn verður fyrst lagður á
1994, vegna ársins 1993, og hefst
fyrirframgreiðsla hans í ágúst
næstkomandi. Hækkun tekjuskatts og
lækkun barnabóta samkvæmt frum-
varpinu eru taldar rýraráðstöfunartekjur
heimila um 1,6% að meðaltali.
Breytingin kemur ójafnt niður, en
skerðingin er mest hjá bamafólki með
háar tekjur. Þá minnkar stuðningur
ríkisins við þá sem eru að koma sér upp
húsnæði: Vaxtabætur eru skertar um
15% frá því sem nú er. Skattaafsláttur
vegna hlutabréfakaupa breytist að
líkindum lítiðáárinusemeraðlíða. Því
má sennilega draga hlutabréfakaup fyrir
um 94.000 krónur frá skattskyldum
tekjum að þessu sinni. Aftur á móti er
ætlunin að skerðji afsláttinn í áföngum á
næstu árum. A næsta ári má draga
hlutabréfakaup fyrir um 80.000 krónur
frá skattskyldum tekjum og fjárhæðin
lækkar síðan um 20.000 krónur á ári.
Einnigánúaðskerða skattaafslátt vegna
innleggs á húsnæðissparnaðarreikninga
í áföngum á nokkrum árum. Innstæður
reikninganna verða þó áfram bundnar.
Breytingar á skatti
fyrirtækja
Tekjuskattur hlutafélaga lækkar úr
45% í 38% um áramót. Þá verða skatt-
frjálsar arðgreiðslur hlutafélaga nú að
hámarki 10% í stað 15%. Gerður er
munur á skattlagningu sameignarfélaga
og hlutafélaga, þannig að skatthlutfall
sameignarfélaga verður 41 % á komandi
ári (var 45%). I fjárlagafrumvarpi var
boðað að skattur hlutafélaga og
sameignarfélaga myndi strax lækka í
33%, en nú á að lækka hann í áföngum.
Með þessu verður munur á skatt-
lagningu einstakra félagaforma minni
en ella. I greinargerð með skatta-
frumvarpinu segir að nú gefist færi á að
endurskoða gildandi lög um þetta efni.
Eflaust munu þó einhverjir skipta um
rekstrarform til þess að lækka skattana,
í stað þess að bíða eftir nýrri löggjöf.
Hærri skattur er nú heimtur af hagnaði
einstaklingsrekstrar en sameignarfélaga.
Af honum þarf að greiða 41,35%
almennan tekjuskatt og 5% hátekjuskatt,
eins og öðrurn tekjum einstaklinga.
Arðgreiðslurhlutafélagaeruskattfrjálsar
á meðan þær fara ekki yfir 10%. Onnur
rekstrarfonn njóta ekki slíkra fríðinda.
A hinn bóginn greiða bæði hlutafélög
og viðtakendur skatt af arði sem er
umfram 10% af nafnverði hlutafjár.
Abyrgð eigenda hlutafélaga er
takmörkuð við hlutaféð. Hjá
einstaklingsfélögum og sameignar-
fyrirtækjum er þessu öðruvísi farið. Ef
þau fara á höfuðið má ganga að öðrum
eignum eigenda. Þess vegna er sérstak-
lega mikilvægt að þessi fyrirtæki séu
ekki látin sæta lakari skattakjörum en
hlutafélög.
Hækkandi tekjuskattur
Á rneðan tekjuskattur var greiddur
eftiráréð verðbólgamiklu um skattbyrði.
I grein Sigurðar Snævars í 11. tölublaði
1991 kom fram að raunhlutfall
tekjuskatts var rúm 38% árið 1984, en
það lækkaði á næstu árum og varð
rúmlega 29% árið 1987. Þegar
staðgreiðslukerfi skatta var komið á árið
1988 varskatthlutfallið 35,2%,en síðan
hefur það farið hækkandi. Það var tæp
40% urn nokkurra ára skeið, en er nú
komið gegnum þann múr. Nú er
hlutfallið 41,35%, eins og áður segir, og
hefur hækkað um rúm 6% á þeim fimm
árum sem liðin eru síðan staðgreiðslu-
kerfi skatta var tekið upp. Einnig hefur
persónuafsláttur minnkað að raungildi
þannig að rnenn greiða nú tekjuskatt af
lægri rauntekjum en áður. Áuk þess
bætist hátekjuskatturinn nú við.
Með því að tekjutengja ýmsar greiðslur
úr ríkissjóði hækkar jaðarskattur, með
öðrum orðum minnkar hagur fólks af
vinnu. Undanfarin árhefurtekjutengdur
hluti barnabóta til dæmis verið aukinn.
Á myndinni sést hvemig jaðarskattur
hjóna með þrjú börn hefur hækkað
undanfarin ár. Þegar samanlagðar tekjur
hjónanna eru á bilinu 115 þúsund til
ríflega 200 þúsund krónur á mánuði er
jaðarskatturinn tæp 60%. Það þýðir að
af hverri nýrri krónu sem hjónin fá í laun
renna tæplega 60 aurar til ríkisins, en
þau halda eftir 40 aurum. Annað dænri
um tekjutengingu er 6% tekna eru dregin
frá vaxtabótum, sem eru undir hámarki.
Þá má nefna endurgreiðslur námslána,
sem nú geta verið allt að 5% tekna.
Háir jaðarskattar draga úr vinnuvilja
og hagvexti. Víðast hvar á Vesturlöndum
hafa menn áttað sig á þessu. Á
undanförnum áratug hefur skattakerfi
verið umbylt víða um lönd og hefur eitt
meginmarkmiðið verið að lækka
jaðarskatta. Islendingar hafa verið á
eftir í þessari þróun. Skattar hafa lengst
af verið lægri hér en annars staðar og
þess vegna hafa menn ekki gefið
jaðarsköttum gaum. Nú hafa menn tekið
við sér annars staðar og reyna að lækka
jaðarskatta, en þeir fara enn hækkandi
hér.
• Skattamál
• Sviss hafnar EES
• Alþjóðleg samkeppni