Vísbending - 30.09.1993, Blaðsíða 4

ISBENDING
Hagtölur “, t
Fjármagnsniarkaður hækkun frá fvrra tbl.
9,4% 28.09
Verðlryggð bankalán
Overðtr. bankalán 17,9% 28.09
Lausafjárhlutfall b&s 13,8% 01.07
Húsbréfkaup, verðbrm. 7,4% 28.09
Spariskírt., kaup VÞI 6,7-7,25% 28.09
Peningamagn (M3)-ár 5% 30.06
Hlutabréf (VÍB) 595 28.09
Fyrir viku 587
Raunáv. 3 mán. -7%
ár -13%
Lánskjaravísitala 3.330 09.93
spá m.v. fast gengi 3.341 10.93
og ekkert launaskrið 3.345 11.93
3.348 12.93
3.349 01.94
3.346 02.94
3.345 03.94
Verðlag og vinnumarkaður
Framfærsluvísitala 169,8 09.93
Verðbólga- 3 mán 9% 09.93
ár 5% 09.93
Framfvís.-spá 170,7 10.93
(m.v. fast gengi, 170,9 11.93
ekkerl launaskrið) 171,0 12.93
170,5 01.94
169,6 02.94
168,9 03.94
Launavísitala 131,3 09.93
Arshækkun- 3 mán 0% 09.93
ár 1% 09.93
Launaskr-ár 1% 09.93
Kaupmáttur 3 mán -1% 07.93
-ár -3% 07.93
Skortur á vinnuafli -0,9% 04.93
fyrir ári -0.6%
Atvinnuleysi 3,2% 08.93
fyrir ári 2,7%
Gengi (sala ) Bandaríkjadalur 69,7 28.09.
fyrir viku 68,8
Slerlingspund 104,9 28.09.
fyrir viku 105,9
Þýskt mark 42,7 28.09.
fyrir viku 42,9
Japanskt jen 0,660 28.09.
fyrir viku Erlendar hagtölur Bandaríkin 0,652
Verðbólga-ár 3% 08.93
Atvinnuleysi 6,7% 08.93
fyrir ári 7,6%
Hlutabréf (DJ) 3.568 28.09.
fyrir viku 3.613
breyting á ári 10%
Liborvext. 3 mán Bretland 3,1% 21.09.
Verðbólga-ár 2% 08.93
Atvinnuleysi 10,4% 08.93
fyrir ári 10.0%
Hlutabréf (FT) 3026 27.09.
fyrir viku 3002
breyting á ári 16%
Liborvext. 3 mán V-Þýskaland 5,9% 27.09.
Verðbólga-ár 4% 08.93
Atvinnuleysi 8,4% 08.93
fyrir ári 6,7%
Hlutabréf (Com) 2100 27.09.
fyrir viku 2094
breyting á ári 25%
Evróvextir 3 mán Japun 6,6% 27.09.
Verðbólga-ár 2% 07.93
Atvinnuleysi 2,5% 07.93
fyrir ári 2,2%
Hlutabréf-ár 12% 21.09.
Norðursjávarolía 16,4 17.09.
fyrir viku 16,1
Er framfærsluvísitala
góður mælikvarði á
arðsemi?
í ársritinu íslensku atvinnulífi, sem
Vísbending gefurút, erarðsemi fyrirtækja
og aðrar kennitölur reiknaðar miðað við
breytingar á vísitölu framfærslu-
kostnaðar. Nokkrir forráðamenn
fyrirtækja hafa fundið að þessu og talið
réttara að miða við aðrar vísitölur. Hjá
fjármálastofnunum ætti að nota
lánskjaravísitölu, hjá Flugleiðum ætti
að rniða við gengi dollars, því verðgildi
flugvéla breytist miðað við þann
gjaldmiðil og byggingarvísitölu hjá
olíufélögum, því hún er notuð við
endurmat llestra eigna þeirra. Ekkert
fyrirtæki notar hins vegar framfærslu-
vísitölu í ársreikningum sínum.
Hér gætir nokkurs misskilnings.
Ofangreindar vísitölur eru notaðar t'
ársreikningum jtil þess að meta
eignabreytingar. Útreikningur á arðsemi
fyrirtækis er hins vegar gerður ti I þess að
meta hvernig það ávaxtar sitt pund.
Framfærsluvísitala er alþjóðlega
viðurkenndur mælikvarði, en lánskjara-
vísitalan er það hins vegar ekki.
Islendingur semá peninga geturannað
hvort notað þá í neyslu strax eða sparað,
til dæmis með því að kaupa hlutabréf
eða dollara, með það í huga að nota
söluvirðið síðartil neyslu. Hann verður
því að fy lgjast með því hvemig fjárfesting
hansávaxtast miðað viðalmennt verðlag
hérlendis, en ekki miðað við dollar, sem
hefur lítil áhrif á kaupmátt hans. Það
sem skiptir máli er hve lengi hann getur
framfleytt sér á söluvirðinu þegar þar að
kemur. Frá sjónarhóli þessa einstaklings
verður að meta alla ávöxtunarkosti með
sömu vísitölunni og vísitala framfærslu-
kostnaðar er besti mælikvarðinn.
Náttúruhamfarir í
útlöndum hafa áhrif á
íslenskar tryggingar
Islendingar fylgjast að sjálfsögðu með
fréttum af ýmsum hörmungum erlendis.
Sú var tíðin að vátryggingafélög hér á
landi voru á kafi í tryggingum um víða
veröld. Olíuborpallar sem sukku,
flugvélar sem urðu sprengjum hryðju-
verkamanna að bráð og gervihnettir sem
hurfu sporlaust, enduðuöll semtjónhjá
íslenskum tryggingafélögum, sem
endurtryggðu erlend tryggingafélög. Af
þessu varð geysimikið tap fyrir íslensku
félögin. Endurtiyggingafélag Samvinnu-
trygginga varð gjaldþrota og Sjóvá,
Almennar tryggingar og Trygging voru
öll illa stödd í byrjun níunda áratugsins.
Viðskiptum af þessu tagi hefur verið
hætt hérá landieníslensktryggingafélög
endurtryggja enn stóran hluta af sínum
viðskiptum erlendis.
Um allan heim liggur net
endurtiyggjenda sem endurtryggja aftur
sína áhættu þannig að enginn einn beri
of stóranhlut. Ásíðustuárumhefurhins
vegarhriktístoðumþessa kerfis. Lloyds
í London berst í bökkum og trygginga-
félög víða um heim hafa fallið í valinn.
Ein ástæðan er sú að á síðustu árum hafa
náttúruhamfarir verið hrikalegri og
valdið meira tjóni en nokkru sinni fyrr.
Nú síðast urðu mikil flóð í
Miðvesturríkjum Bandaríkjannaog hefur
heildartjón af völdum þeirra verið metið
unt 12 milljarðar dollara eða 840
milljarða íslenskra króna. Fellibylurinn
Andrés olli óskaplegu tjóni í Flórída
haustið 1992 og hefur það verið metið
25 milljarðar dala eða 1.750 milljarðar
íslenskra króna. Um tveir þriðju hlutar
þessa tjóns voru tryggðir hjá
vátryggingafélögum og hafa bætur frá
þeim því numið um þrefaldri vergri
Íandsframleiðslu íslendinga.
Jafnvel þótt íslensku vátrygginga-
félögin séu hætt að taka að sér
endurtryggingar fyrir erlenda aðila þá
hafa þessi tíðindi aukið kostnað
Islendinga og gert vátryggingamönnum
erfitt fyrir. Viðlagatrygging fslands hefur
allt frá árinu 1975 endurtryggt stærstan
hluta af áhættu sinni erlendis. Þrátt fyrir
að á undanförnum 18 árum hafi ekki
komið til neinna meiriháttar tjóna af
völdum náttúruhamfara hér á landi þá
breyttust iðgjöld vegna endurlrygginga
Viðlagatryggingar Islands í ársbyrjun
1993. Erlend tryggingafélög forðast nú
mörg slíkar tryggingar og þau sem enn
sinna þeim krefjast mun hærri iðgjalda
en áður. Hjá Viðlagatryggingu íslands
varð niðurstaðan sú að fyrirtækið taldi
sig ekki hafa efni á jafnmikilli endur-
tryggingavernd og fyrr. Það er því ljóst
að ef til stórtjóns kernur af völdunt
náttúruhamfara eru íslendingar lakar
tryggðir en áður. Það er því líklegt að
hækka verði iðgjöld, en þau hafa verið
innheimt sem 0,25 prómill af
brunatryggingarfjárhæð fasteigna og
lausafjár. Líklegt er að endurtryggingar-
iðgjöld hækki enn. Eiginfé Viðlaga-
tryggingar hrekkur ekki til að tryggja
fjárhagslegt öryggi ef jarðskjálfti eða
eldgos grandar eignum á stóru
landssvæði eða heilu bæjarfélagi.
Ritstjóri og ábm.:Sverrir Geirmundsson.
Útg.: Talnakönnun hf., Sigtúni 7, 105 Rvík.
Sími: 91 -688-644. Myndsendir: 91 -688-648.
Málfarsráðgjöf: Málvísindast. Háskólans.
Prentun: Steindórsprent Gutenberg. Upplag
500 eintök. Öll réttindi áskilin. Rit þetta má
ekki afrita með neinum hætti án leyfis
útgefanda.
4