Vísbending - 27.01.1994, Blaðsíða 3

Y
ISBENDING
/
Arangur
altækrar
gæða-
stjórnunar
Magnús B. Jóhannesson
Aðilar í viðskiptaheiminum hafa sagt
að eitt mesta sóknarfæri fyrirtækja í dag
sé að auka gæði framleiðsluferla en þeim
markmiðum má ná með hjálp altækrar
gæðastjórnunar (AGS). Því hefur einnig
verið haldið fram að með AGS snúi
stjórnendur fyrirtækja sér að því að bæta
fyrirtækin inn á við, þ.e. að auka gæði
framleiðsluferlanna og minnka þannig
kostnað.
Altæk gæðastjórnun er þýðing á enska
hugtakinu „Total Quality Management“
eða „Company Wide Quality Control“.
Orðið „altæk“ er tilraun til að ná merk-
ingu upphafsorðanna í ensku hugtök-
unumsem vísatilþess að gæðastjórnunin
nær til alls fyrirtækisins en er ekki
einungis bundin við lok framleiðslu-
ferilsins.
s s
Arangur Utgerðarfélags
Akureyringa
Utgerðarfélag Akureyringa (U.A.)
hefur nýtt sérþessar aðferðir. Fyrirtækið
er eitt stærsta fiskvinnslufyrirtæki á
Islandi í dag. Með altækri gæðastjórnun
hefur þeim tekist að ná árangri í að
minnka kostnað við úrvinnslu fisks.
Eftirfarandi tvö dæmi eru úr rekstri
fyrirtækisins.
Fyrst skal nefna verkefni sem kallaðist
„Is-verkefnið“ og kom til framkvæmda
á árinu 1991. Við úrtakskönnun úr afla
togara eftir innvigtun kom í ljós að ís var
hluti þess sem vigtað var. Um
765 grömm af honum þvældisl
með fiskinum í hverjum fisk-
kassa að meðaltali þannig að
ísinn var metinn sem alli þegar
hann var seldur útgerðinni.
Utgerðin var því að greiða
togurum fyrir ís að hluta í stað
l'isks. Miðað við það að
275.000 kassar fóru í gegnum
vinnslu Ú.A. árið 1991 varút-
gerðin að greiða togurum fyrir
190 tonn af ís sem skráður var
sem fiskur úr sjó. Þetta þýddi
aukakostnað við kvótakaup.
Aðferðum altækrar gæðastjórnunar var
beitt við úrlausn vandamálsins og hefur
hlutfall íss stórminnkað eða í um 18
grömm á hvern fiskkassa að meðallali.
Kostnaður við breytingarnar, þ.e. funda-
höld, vinna iðnaðármanna og ný tæki var
617.600krónur. Samantekið líturdærnið
út eins og fram kemur í meðfylgjandi
töflu.
Síðara dæmið er um verkefni sem
kallað er „Yfirvigt" hjá Útgerðarfélagi
Akureyringa. Iljóskomaðmeðalyfirvigt
á blokk var um 200 grömm á hverja öskju
en askjan er um 7'/2kílógramm að þyngd.
Aðferðum altækrar gæðastjórnunar var
beitt við úrlausn vandamálsins og hefur
y firvigtin lækkað um 120 grömm á hverja
öskju, í um 80 grömm að meðaltali. Ef
rniðað er við ársframleiðslu Ú.A. 1992
sem var 210.325 öskjur af blokk þá gera
þessi 120 grömm 25,2 tonn. A verðlagi
ársins 1993 er þessi aukaframleiðsla
metin á 5,1 milljón króna á ári. Verk-
efninu er ekki lokið og enn er hægt að
minnka yfirvigt frosinna fiskpakkninga.
Fyrir utan þann beina kostnað. sem
fyrirtækið hafði af yfirvigtinni má nefna
hugsanlegan kostnað kaupenda vegna
vandræða, t.d. ef blokkin passaði ekki í
vélar hans.
Lokaorð
Ofangreind dæmi sýna glöggt að með
aðferðum altækrar gæðastjórnunar er
hægt að ná miklum árangri við að auka
gæði framleiðsluferla og minnka til-
kostnað. Aukin gæði og minni tilkostn-
aður leiðir til þess að fyrirtæki, t.d. í
sjávarútvegi, verða betur í stakk búin lil
að takast á við verðlækkanir, sem algeng-
ar eru í þeirri grein. Aðferðirnar eiga
jafnt við um atvinnugreinar í framleiðslu
eða þjónustu. Evrópumarkaður hefur
opnast með EES-samningnum og því er
nauðsynlegt fyrir stjórnendur íslenskra
fy rirtækj a að kanna hvað felstí aðferðum
altækrar gæðastjórnunar.
Höfundur er rekstrar- og stjórn-
unaifrœðingur og frkvstj. Islenskrar
gœðastjórnunar sf.
-------«----♦----«-------
Skiptir í tvö
hom í tölvu-
heiminum
Fregnir af afkornu nokkurra tölvu- og
hugbúnaðarfyrirtækja sýna að þeim hefur
vegnað mjög misjafnlega að undanförnu.
Tölvuframleiðendureins og IBM, Apple
og Digital hafa lapað miklum peningum
en hugbúnaðarfyrirtæki eins og
Microsoft og örgjörvaframleiðandinn
Intel, græða á tá og fi ngri. Vanda töl vufram-
leiðendanna rekja menn meðal annars
til harðrar samkeppni frá ódýrum tölvum,
sem framleiddar eru í Asíulöndum. Auk
þess er það mál manna að fyrirtækin hafi
ekki fylgst nægilega vel með tímanum á
níunda áratugnum, þegar einkatölvur
urðu sífellt vinsælli á meðan vegur
stórtölvanna minnkaði. Ný tækni leiddi
til þcss að stóru tölvufyrirtækin sátu uppi
með fjölda starfsmanna sem þeir höfðu
ekki not fyrir. Fyrirtækin voru sein að
taka við sér og lengi fór það orð af IBM
að þar væru starfsmenn æviráðnir.
Undanfarin ár hafa fyrirtækin loks sagt
upp starfsmönnum í stórum stíl.
Microsoft og Intel hafa nánast haft
einokunarstöðu hvort á sínu sviði, en nú
eru að koma á markaðinn örgjörvar frá
IBM og Digital sem gætu náð markaðs-
hlutdeild af Intel.
IBM réttir úr kútnum eftir
langvarandi tap
IBM tilkynnti nú í vikunni að á fjórða
ársfjórðungi 1993 hefði orðið hagnaður
á fyrirtækinu, en þrátt fyrir það yrði tap
ársins 1993 um 560 milljarðar króna.
Stærstan hluta þess taps segja ráðamenn
fyrirtækisins þó að rekja megi til kostn-
aðar við skipulagsbreylingar. Sérfræð-
ingar hjá erlendum verðbréfafyrir-
tækjum segja að þótt sparnaður á öilum
sviðum rekstrar hafi vissulega haft
jákvæð áhrif á afkomuna þá sé enn of
snemmtaðfullyrðaaðrekstrarerfiðleikar
fyrirtækisins séu að baki. Þeir benda á
að 30% af árlegri sölu lendi yfirleitt á
fjórða ársfjórðungi. Forráðamenn IBM
binda þó miklar vonir við nýja tegund af
einkatölvum, sem nefnd er PowerPC, en
hún byggir á mjög öflugum örgjörva.
frh.
N
Afrakstur ís-verkefnisins hjá Ú.A.
(Altæk gæðastjórnun)
M.kr.á verðlagi 1993
Töpuð framlegð af 1901. af fiski 3,7
Aukakvóti 5,7
Aflahlutur sjóm. fyrir 1901. af ís 2,4
Samtals 11,8
Kostnaður vegna gæðaátaks (0,6)
Sparnaðuralls 11,2
\
3