Vísbending - 25.07.1994, Blaðsíða 1

ISBENDING
25.
júlí
1994
Viku
rit um viðskipti og
efnahagsmál
28. tbl. 12. árg.
Fremur líflegur
hlutabréfa-
markaður í vor
Viðskipti með hlutabréf á
Verðbréfaþingi og Opna tilboðs-
markaðinum jukust um 80% á fyrri
helmingi árs frá sama tíma í fyrra. Mikil
viðskipti með bréf í Islenska
útvarpsfélaginu (Stöð 2) og sala á
hlutabréfum ríkisins í Þormóði ramma
samsvara aukningunni nokkurn veginn.
Heildarviðskipti á þessum tveimur
mörkuðum voru þó aðeins rúmar 600
milljónirkrónaáfyrri helmingi árs 1994.
Ekki fara öll hlutabréfaviðskipti fram á
Verðbréfaþingi og Tilboðsmarkaðinum
og auk þess verður að athuga að yfirleitt
færist mikið líf í hlutabréfamarkaðinn
fyrir áramót. Þótt skattaafsláttur vegna
hlutabréfakaupahafi minnkað, varmeira
en helmingur hlutabréfaviðskipta liðins
árs í nóvemberog desember. Samt bendir
allt til þess að viðskiptin verði mun minni
1994 en 1991. Sigurður B. Stefánsson
forstöðumaður Verðbréfamarkaðs
Islandsbanka spáði því í apríl að alls yrði
verslað með hlutabréf fyrir 3-4 milljarða
króna á árinu, en árið 1991 urðu við-
skiptin yfir 6 milljarðar.
Nokkrarástæðurerufyrirþvíað áhugi
á hlutabréfum er minni en fyrir þremur
árum, en þessar koma fyrst í hugann:
Hlutabréfhækkuðuhrattíverðifram
á seinni hluta árs 1991 og margir töldu
að gengið myndi halda áfram að hækka.
Sú hefurekki orðið raunin. Samdráttur í
efnahagslífi kemur fram í slakri afkomu
margra fyrirtækja, þannig að þau virðast
síður arðvænleg en áður. Þá hefur
ráðstöfunarfé almennings minnkað og
minna er afgangs til hlutabréfakaupa.
Nú er verið að draga úr skattaafslætti
vegna hlutabréfakaupa í áföngum,
þannig að kaupa þarl' meira til þess að
njótasamaafsláttarogáður. Kaupendur
þurfa auk þess að eiga bréfin í 3 ár til þess
að njóta afsláttarins.
Mikil sala ríkisfyrirtækja á almennum
markaði myndi efla hlutabréfaviðskipti,
en minna hefur orðið úr sölunni en rætl
var um þegar núverandi ríkisstjórn tók
við völdum. Hugsanlegt er að byrjað
verði að selja hlutabréf í Lyfjaverslun
ríkisins fyrir áramót.
Hlutabréfa-
verð þokast
upp á við
Hlutabréfaverð lækkaði heldur
framan af ári, en tók svo nokkurn
kipp upp á við í maí, í kjölfar aðalfunda.
Frá áramótum til miðs júlímánaðar
hækkaði þingvísitala hlutabréfa um rúm
5%, en á sama tíma hækkaði framfærslu-
vísitala aðeins um hálft prósent. Frá
miðjumjúlí 1993 til júlí 1994erhækkun
hlulabréfaverðs rúmlega 8'/2% að
meðaltali, tæplega 7% umfram verðlag.
Hlutabréf í Sjóvá-Almennum hafa
ávaxtast best á einu ári, yfir 50%. Mjög
góður hagnaður varð af Sjóvá-
Almennum í fyrra, annað árið í röð.
Hlutabréf hafa einnig ávaxtast mjög vel
í Hampiðjunni, Olíufélaginu og Olís (sjá
töflu efstáblaðsíðu 2). En skráð viðskipti
með bréf í þessum félögum eru reyndar
fá og óvíst hverl gengi bréfanna hefði
orðið ef margir hefðu viljað versla með
þau. Mun meira líf er í viðskiptum með
hlutabréf í Eimskipafélaginu, en
ársávöxtunþeirraerum 17%. Fyrirtækið
skilaði þokkalegum hagnaði í fyrra, en
tap var á rekstrinum árið á undan.
Raunávöxtun hlutabréfa íGrandaáe inu
áriereinnig 17%. Önnurbréfhafagefið
minna af sér og gengi nokkurra hefur
fallið. Frá miðjumjúlí 1993 til júlí 1994
féll gengi bréfa í Skagstrendingi um
tæpan helming og gengi bréfa í
Armannsfelli og Haraldi Böðvarssyni
hefureinnigfalliðmikið. Reksturþessara
fyrirtækja hefur verið erfiður undanfarin
ár. Öll voru þau rekin meðtapi árið 1992
en nokkur hagnaður varð hjá Armanns-
felli í fyrra. Verðlækkun hlutabréfa er
enn meiri í hugbúnaðarfyrirtækjunum
Tölvusamskiptum og Softis, sem miklar
vonir voru bundnar við í fyrra.
Af 25 hlutafélögum sem skoðuð eru í
töflunni á blaðsíðu 2 var afkoma/3 betri
1993 en 1992, en afkoma 10 fyrirtækja
versnaði. Hagur fjögurra útgerðar-
fyrirtækja vænkaðist, þrátt fyrir skertan
þorskkvóta, en tvö gengu verr en áður.
Undanfarin misseri helur ýmislegt
orðið til þess að bæta hag fyrirtækja:
;; Fjármagnskostnaður minnkaðiþegar
vexlir lækkuðu í vetur.
Gengisfelling krónunnar 1992 og
1993 hafði í för með sér fjármagns-
kostnað í bókhaldi fyrirtækja, en þegar
til langs tímaer litið hagnast þau á bættri
samkeppnisstöðu.
:;: Aðstöðugjald. sem var veltuskattur,
var lagt af í fyrra, en auk þess hefur
skattprósenta af hagnaði fyrirtækja
lækkað.
Tveirfyrrtöldu liðirnirstuðlaaðbættri
al'komu á þessu ári frá því sem var 1993.
Þá má búast við að aukin hagræðing haldi
áfram að hafa góð áhrif á afkomuna. En
eins og eðlilegt cr, eru fyrirtækin varkár
í áætlunum sfnum um hagnað ársins 1994
(sjá töflu bls. 2).
• Hlutabréfamarkaður
• Sölugjald cí gjaldeyri
• Vextir bctnka og sparisjóða