Vísbending - 09.08.1996, Blaðsíða 4

ISBENDING
Hagtölur
Fjármagnsmarkaöur
Ný lánskjaravísitala 3.493 08.96
Verðtryggðbankalán 8,8% 21.07
Óverðtr. bankalán 12,2% 21.07
Húsbréf, kaup (ný. flokk.) 5,60% 07.08
Spariskírteini, kaup (5-ára)5,58% 07.08
M3 (12 mán. breyting) 4,8% 05.96
Þingvísitala hlutabréfa 2.080 07.08
Fyrir viku 2.039
Fyrir ári 1.201
Verðlag og vinnumarkaður
Vísitala neysluverðs 176,9 07.96
Verðbólga- 3 mán. 2,5% 07.96
-ár 2,4% 07.96
Vísit. neyslu - spá 177,2 08.96
(Fors.: Gengi helst 177,6 09.96
innan ±6% marka) 178,0 10.96
Launavísitala 147,9 06.96
Árshækkun- 3 mán. 1,4% 06.96
-ár 5,9% 06.96
Kaupmáttur-3 mán. 2,7% 06.96
-ár 3,7% 06.96
Skortur á vinnuafli 0,0% 04.96
fyrir ári 0,2%
Atvinnuleysi 3,6% 06.96
fyrir ári 5,1%
Velta mars-apríl ’96 skv. uppl. RSK
(milljarðar kr. og breyt. m/v 1995)
Velta 129 13%
VSK samt. 7,9 7,1%
Hrávörumarkaðir
Vísitalaverðssjávarafurða 103,0 06.96
Mánaðarbreyting -0,5%
Ál (99,7%) (USD/tonn) 1.476 06.08
Mánaðar breyting 1,3%
Sink (USD/tonn) 1.012 06.08
Mánaðar breyting 0,9%
Kvótamarkaður 06.08
(Krónur/kg) Leiga Varanl.
Þorskur 100 600
fyrir mánuði 95 600
Ýsa 5 127
fyrir mánuði 3 127
Karfi 38 160
fyrir mánuði 35 160
Rækja 75 400
fyrir mánuði 75 340
Vísbending vikunnar
Það væri athyglisvert að reyna
hérlendisnýjafjármögnunarleiðfyrir-
tækja, þ.e. kaupréttarbréf. Með því
móti gæfu fyrirtækin handhafa
bréfsins heimild til þess að kaupa
hlutabréf á fyrirfram ákveðnu gengi
einhvern tíma næstu fimm ár, svo
dæmi sé tekið. Gengið tilgreint í kaup-
réttarbréfinu er þá yfirleitt mun hærra
en núverandi gengi. Verð kaupréttar-
bréfsins ræðst þá af trú nianna á
hækkun. Erlendis eru slík bréf oft
notuð í viðskiptum, t.d. sem laun til
starfsmanna og hafa verið þeim
hvatning til góðrar frammistöðu.
Að lækka skatta og
eyða fjárlagahalla
Forsetaefni Repúblikana í Banda-
ríkjunum, Bob Dole, hefur lagt fram til-
lögur um að lækka tekjuskatt landa sinna
um um 15% á næstu 3 árum. Þessar lækk-
anir eiga ekki að vera í andstöðu við stefnu
Repúblikana urn að eyða fjárlagahall-
anum fyrir árið 2002. Skattlækkunin er
talin kosta ríkissjóð Bandaríkjanna 550
ma. dala (36,2 þús. ma. ísl. kr.) á næstu
6 árum og mun mætt með fernum hætti.
A) Eldri áætlun um hallalaus fjárlög
árið 2002 gerði ráð fyrir minni skatta-
lækkunum og 120 ma. dala minni tekj um
ríkis vegna þeirra. Þessa fjárhæð getur
Dole dregið frá sinni áætlun. Eftir standa
430 milljarðar.
B) Ríkisútgjöld minnkuð um 150 ma.
með því að skera niður styrki til fyrir-
tækja (e. corporate welfare) og fleiri
óskilgreinda I iði. Eftir standa því 280 ma.
C) Gert er ráð fyrir auknum hagvexti.
Tekjur ríkis voru 15 ma. umfram áætlun
á síðasta ári og ef þessi aukning er varan-
leg má áætla um 90 ma. auknar tekjur á
næstu sex árum. Eftir standa 190 ma.
D) Aformað að skattalækkanir fjár-
magni sig sjálfar (e. supply side kicker).
Lækkanirnar eiga að auka hagvöxt uni
0,3-0,6% næstu sex ár. Þannig nást inn
100-200 milljarðar og áætlunin stenst á
endum.
Margir hagfræðingar segja að þessi
áætlun geti gengið upp. Vísa þeir m.a. í
rannsóknir um að lækkun skattahlutfalls
á þá lekjuhæstu valdi ekki minni skatt-
tekjum. Aðrir benda á að þótt áætlunin sé
fræðilega möguleg, sé óvissa mikil og
allarforsendur verði að standastnákvæm-
lega. Það sé hægara ort en gjört að lækka
ríkisútgjöld og óvíst urn stuðning
þjóðarinnar við slíkar tiltektir. Þá geti
enginn sagt til með vissu hver hagvöxtur
verði. Loks sé litið vitað uni hver áhrifin
verði í raun og veru. Rannsóknir hafa
niiðast við þá 0,5% tekjuhæstu, en minna
sé vitað um hin 99,5%. Þá hafa margir
minnst s vipaðrar áætlana hjá Reagan árið
1980. Ekki minni maðuren Greenspan,
núverandi seðlabankastjóri Banda-
ríkjanna, reiknaði þá út að skattalækkanir
myndu skila ríkissjóði 121 ma. í afgang
1985. Þar gerði hann ráð fyrir áframhald-
andi hárri verðbólgu og það kann m.a. að
skýra að útkoman varð 198 ma. halli.
H vað sem því líður er ljóst að Dole sjálfum
finnst ekki nóg að gert. Hann lofar nú
fleiri lækkunum á fjármagnstekju- og
eignaskatti auk annarra skattafríðinda.
•** N
Skattþrep í Bandaríkjunum
Nú Eftir lækkun
1 15% 12,75%
2 28% 23,80%
3 31% 26,35%
4 36% 30,60%
V 5__________39% 33,66%_________
Aðrir sálmar
í fúlustu alvöru
Nú í vor þegar kúariðudeilan stóð sem
hæst birti vikuritið The Economist for-
síðumyndaf JohnMajorforsætisráðherra
breta með nautshorn og fyrirsögnin var:
Oður, slæmur og hœttulegur jyrir
Bretland. Þessi forsíða er í raun lýsandi
hvemig að breskir fjölmiðlar starfa, þeir
em oft óvægnir við þá sem gegn áby rgðar-
stöðum og beita háðinu miskunnarlaust.
Slíkum vopnum beita íslenskir fjölmiðlar
nær aldrei ef frá er taldar teikningar Sig-
munds í Morgunblaðinu. Þess í stað
höfum við nóg af pólitísku skítkasti þar
sem hver situr í sinni gryfju og hendir í
andstæðinga sína og sem góðum íþrótta-
mönnum sæmir þá skal aldrei hent í sam-
herja. Hins vegar fer oft minna fy rir mál-
efnalegri umræðu, og enn minna fyrir
vopni sem ofterbitrast;háðinu. Því flestir
þeir sem gegna ábyrgðarstöðum á íslandi
eiga eitt sameiginlegt; þeir taka sjálfa sig
ákaflega al varlega og eru viðkvæmir fyrir
gagnrýni. Islenskum blöðum myndi
aldrei líðast það sem þau bresku iðka.
Það er skaði, því að í opnu lýðræðislegu
þjóðfélagi eru það fjölmiðlamir sem eiga
veila þeim aðhald sem verða að vera
hafnir yfir pólitísk hrossakaup en fylgja
ákveðinni stefnu eða hugsjón. Það er þó
ljóst að á síðustu árum hafa kröl'ur unt
faglegri og um leið beinskeyttari l'rétta-
mennsku aukist. Sem tákn um það hafa
tvö flokksblöð, Tíminn og Þjóðviljinn, í
raun dáið drottni sínum. Hins vegar
virðast íslenskir blaðamenn oft taka hlut-
leysi sitt einurn of alvarlega. Frétta-
skýringar eru gjarnan skrifaðar á þann
hátt að vandlega sé farið yfir hvert orð til
að þar sé ekkert er geti komið illa við
neinn. Þannig að fyrir utan beinar tölu-
legar upplýsingar og skoðanir hags-
munahópa kemur fátt fram sem bitastætl
er. A þennan hátt verður afraksturinn
miklu fremur samantekt en skýring og
lesendum er ekki hjálpað að komast að
kjarna málsins. Góðar fréttaskýringar
eru fáséðar á síðum íslenskra dagblaða,
sérstaklega þær sem tengjast efna-
hagsmálum. Islenska blaðamenn virðist
skorta kjark eða einurð til taka á áróðri
hagsmunahópa eða poti stjórnmála-
manna hérlendis hvort sem er með háði
eða málefnalegri gagnrýni. íslendingar
mættu því taka Breta sér til fyrirmyndar
(jjg læra að tala með tveimur hrútshomum.)
Ritstjórn: Ásgeir Jónsson, ritstj. og ábm.,
Benedikt Jóhannesson. Útg.:Talnakönnun
hf., Borgartúni 23,105 Rvík. Sími: 561-7575.
Myndsendir: 561-8646. Internetslóð: http://
www.strengur.is/~talnak/vief95.html,
netfang:talnak@strengur.is Málfarsráðgjöf:
Málvísindastofnun Háskólans. Prentun:
Steindórsprent-Gutenberg. Upplag: 700
eintök. Öll réttindi áskilin. Ritið má ekki afrita
án leyfisútgefanda.