Vísbending - 16.08.1996, Blaðsíða 4

ISBENDING
Hagtölur
Fjármagnsmarkaður
Ný lánskjaravisitala 3.493 08.96
Verðtryggð bankalán 8,8% 11.08
Óverðtr. bankalán 12,2% 11.08
Húsbréf, kaup (ný. flokk.) 5,63% 14.08
Spariskírteini, kaup (5-ára)5,60% 14.08
M3 (12 mán. breyting) 4,8% 05.96
Þingvísitala hlutabréfa 2.100 14.08
Fyrir viku 2.080
Fyrir ári 1.221
Verðlag og vinnumarkaður
Vísitala neysluverðs 178,0 08.96
Verðbólga- 3 mán. 2,5% 08.96
-ár 2,6% 08.96
Vísit. neyslu - spá 178,4 09.96
(Fors.: Gengi helst 178,9 10.96
innan ±6% marka) 179,3 11.96
Launavísitala 147,9 06.96
Árshækkun- 3 mán. 1,4% 06.96
-ár 5,9% 06.96
Kaupmáttur-3 mán. 2,7% 06.96
-ár 3,7% 06.96
Skortur á vinnuafli 0,0% 04.96
fyrir ári 0,2%
Atvinnuleysi 3,6% 06.96
fyrir ári 5,1%
Velta mars-apríl ’96 skv. uppl. RSK
(milljarðar kr. og breyt. m/v 1995)
Velta 129 13%
VSK samt. 7,9 7,1%
Hrávörumarkaðir
Vísitalaverðssjávarafurða 103,0 07.96
Mánaðar breyting -0,5%
Ál (99,7%) (USD/tonn) 1.476 13.08
Mánaðar breyting 0,0%
Sink(USD/tonn) 1.007 13.08
Mánaðar breyting -0,2%
Kvótamarkaður 09.08
(Krónur/kg) Leiga Varanl.
Þorskur 100 600
fyrir mánuði 95 600
Ýsa 5 127
fyrir mánuði 3 127
Karfi 45 160
fyrir mánuði 35 160
Rækja 80 400
fyrir mánuði 75 400
Vísbending vikunnar
í sálmum dagsins er vikið að sýndar-
viðskiptum þar sem litlirhlutir í hluta-
félögum fara á milli skyldra aðila í því
sky ni að hafa áhrif á gengi til hækkunar
eða lækkunar. Viðskipti af þessu tagi
hafa vart tilætluð áhrif þar sem kaup-
endur og seljendur eru vel upplýstir
um allt það sem máli skiptir um fyrir-
tækið. Allra síst getur það átt við um
ein eða tvenn viðskipti eins og hér er
talað um. Hins vegar sýnir þessi um-
ræða mikilvægi þess að kaupendur og
seljendur geri sér far um að þekkja
hlutafélögin sem best þegar bréf skipta
um hendur.
Ágætu ritstjórar Vís-
bendingar
Ástæðan fyrir skrifum mínum er grein
í blaði ykkar sem hlaut fyrstu verðlaun í
greinasamkeppni háskólanema er haldin
var á vegum blaðsins. Greinin ber titilinn:
Hvers vegna hafa konur lœgri laun ? og
fjallar um kynbundinn launamun. Ekki
er það ætlun mín að fara ofan í saumana
á greininni enda ekkert þar að finna sem
varpað gæti nýju ljósi á viðfangsefnið.
Taldar eru upp nokkrar velþekktar stað-
reyndir um kynbundinn launamun og
tíundaðar hefðbundnar skýringar hag-
fræðinnarum af hverju þessi launamunur
stafar. Fyrst hitnar í kolunum þegar
greinarhöfundur fer að viðra eigin for-
dóma um konur sem starfskrafta. Það
gerir hann m.a. með því að slá um sig
með þeim „velþekktu staðreyndum" að
konur séu einungis með hálfan hugann
við launað starf sitt vegna álagsins sem
þær búa við heima fyrir. Á höfundinum
er að skilja að launamunur kynj anna, sem
er viðvarandi vandamál í flestum ríkjum
heims, rnegi útskýra með því að konur
leggi til minna vinnuframlag, ekki
einungis í vinnustundum talið, heldur séu
þær hreinlega verra vinnuafl í heildina
tekið. Greinarhöfundur bendir reyndar á
aðrar skýringar á launamun kynjanna.
Þær eignar hann helst konum sem saki
karla um níðingshátt vegna þess að þeir
meti ekki vinnuframlag þeirra að verð-
leikum. Á honum er að skilja að þessar
skýringar séu ekki mikils virði, en af
skrifunum rná ráða að hann sjálfur af-
greiði konur sem annars flokks vinnuafl
sem sæki í láglaunastörf í stað þess að
halda kyrru fyrir inni á heimilinu og
„sinna börnum sínurn og bændum” svo
enn sé vitnað í greinina.
Fólk getur auð vitað haft hvaða skoðun
sem það kýs á því hvers vegna kyn-
bundinn launamunur viðgengst í sam-
félaginu. Hermann á eflaust fleiri
skoðanabræður og systur sem telja að
konur sem vinnuafl séu í heildina verri
kostur en karlar. Kvennabaráttu undan-
farinna áratuga er hins vegar að þakka að
slíkir fordómar eru sem betur fer sjaldan
viðraðir á opinberum vettvangi. Það
kemur því undarlega fyrir sjónur að blað
eins og Vísbending sem gerir væntan-
lega ráð fyrir því að vera tekið alvarlega
sem sérrit um viðskipti og efnahagsmál
verðlauni slík skrif og birti á forsíðu. Kyn-
bundinn launamunur er vandamál sem
þarf að taka alvarlega og l'æri betur á því
að blaðið tæki upp annars konar um-
ræðu um launamál en þá sem byggist á
fordómum og gamaldags karlrentbu.
Virðingarfyllst,
Drífa H. Kristjánsdóttir
Aðrir sálmar
Leppur, Skreppur ...
Mikið hefur verið gert úr s.k. lepp- og
sýndarviðskiptum á Verðbréfaþingi
vegna hlutabréfa í SÍF hf. Leppun er það
nefnt ef einn aðili kaupir og skráir bréf á
sitt nafn þegar annar er í raun eigandi, en
sýndarviðskipti þegar sky ldir aðilar eiga
viðskipti með hlutabréf í því skyni að
lækka eða hækka skráð gengi. Samkv.
fréttum hafa tveir verðbréfamarkaðir
key pt hlutabréf í SÍF í urnboði Eimskipa-
félagsins sem er sagt verahinn raunveru-
legi eigandi bréfanna. I hlutahafaskrá
sáust hins vegar nöfn verðbréfamarkað-
anna tveggja. Um slík tilvik virðast ekki
gilda formlegar reglur hérlendis en vitnað
er til erlendra markaða og „anda
laganna“. Ekki þarf að deila um að æski-
legt er að upplýsingar um sem flesta þætti
hlutafélaga séu öllum ljósir, þá einnig
hverjir eiga þau. Það sem skiptir máli er
hvorl það hafi haft veruleg áhrif á gengi
hlutabréfa í SÍF eða sölumöguleika á
þeim hvort Eimskipafélagið átti um 10%
hlut eða ekki. V erðbréfafy rirtækin virðast
að ósekju hafa verið ásökuð um vafasöm
vinnubrögð. Svo virðist sem fréttum um
aðfinnslur Verðbréfaþingsins hafi verið
lekið til Morgunblaðsins, af aðilum sem
fengu afrit af bréfum þingsins, í því skyni
að klekkja á fyrirtækjunum og Eimskipa-
félaginu. Æskilegra væri að slíkum
aðfinnslum sé haldið á milli stjórnenda
þingsins og þingaðila þannig að mönnum
gefist kostur á að lagfæra það sem miður
hefur farið, en að reka málið í íjölmiðlum.
Verðbréfaþingið verður að gæta þess að
skapa ekki ástæðulausa tortryggni.
Þetta mál leiðir hugann að átökunum
um Stöð 2 fyrir tveimur árum. Þá keyptu
verðbréfafyrirtæki hlutabréf í stöðinni á
markaði fyrir hönd hluthafa sem síðar
kom í ljós að breytti ráðandi eignaraðild
í fyrirtækinu. Við þær aðstæður hefði
verið mun ríkari ástæða til þess en nú að
upplýsa um raunverulegan eiganda þar
sem viðskiptin höfðu úrslitaáhrif á afdrif
fyrirtækisins. Fyrirtækið var ekki skráð
á Verðbréfaþingi, en engu að síður voru
miklir hagsmunir hluthafa í húfi.
í ljósi þessa er nauðsynlegt að setja
skýrar reglur um hlutabréfaviðskipti og
blokkamyndanir, en víða erlendis verða
rnenn að lýsa því yfir fyrirfram ef þeir
taka þátt í áhrifahópum af því tagi sem
mynduðust í Stöð 2 og eflaust víðar.
V___________________________________'
Ritstjórn: Ásgeir Jónsson, ritstj. og ábm.,
Benedikt Jóhannesson. Útg.: Talnakönnun
hf., Borgartúni 23,105 Rvík. Sími: 561-7575.
Myndsendir: 561-8646. Internetslóð: http://
www.strengur.is/~talnak/vief95.html,
netfang:talnak@strengur.is Málfarsráðgjöf:
Málvfsindastofnun Háskólans. Prentun:
Steindórsprent-Gutenberg. Upplag: 700
eintök. Öll réttindi áskilin. Ritið má ekki af rita
án leyfis útgefanda.