Vísbending - 26.03.1997, Blaðsíða 4

Y
ISBENDING
Hagtölur
Af Yerðbréfaþingi
Markaðsvirði verðbréfa sem voru
skráð á Verðbréfaþingi íslands í
árslok 1996 nam 350 milljörðum. Til
samanburðareráætlað að verg landsfram-
leiðsla hafi verið 495 milljarðar króna.
Viðskipti urðu á þinginu fyrir rúmlega
119 milljarða króna og var það 68% aukn-
ing frá árinu áður. Skráðum flokkum
bréfa fjölgaði úr 279 í 305 frá árinu 1995
til ársins 1996. í töflu 1 má sjá skiptingu
markaðsverðmætis og viðskipti með ein-
staka flokka verðbréfa.
Tafla 1. Markaðsverðmæti og
viðskipti 1996 (m.kr.)
Tegund Fjöldi M-virði Viðsk.
Spariskírteini 44 75,2 13,5
Húsbréf/Húsn. 29 104,9 3,0
Ríkisbréf 2 8.1 10,7
Ríkisvíxlar 14 16,6 85,4
Hlutd.skírt. 14 12,2 -
Önnur sk.br. 170 40,3 0,9
Hlutabréf 32 93,1 5,8
Samtals 305 350,2 119,3
Þingaðilum fjölgaði um einn og eru þeir
nú 16 talsins.
I fyrsta skipti í sögu verðbréfaviðskipta
hér á landi liggja nú fyrir nokkuð
áreiðanlegar tölur um heildarviðskipti
með skráð verðbréf innan og utan þings.
Tafla 2 sýnir niðurstöðurnar.
Tafla 2. Hlutdeiid viðskipta og
heildarviðskipti 1996 (m.kr.)
Tegund Á þingi Utan þ. Viðsk.
Spariskírteini 24% 76% 55,6
Húsbréf/Húsn. 10% 90% 29,6
Ríkisbréf 55% 45% 19,4
Ríkisvíxlar 76% 24% 96,76
Önnur bréf 50% 50% 1,9
Hlutabréf 54% 46% 10,9
Samtals 52% 48% 213,8
yHeimild: Ársskýrsla Verðbréfaþings 1996
y Vísbendingin
Ilok apríl og byrjun maí eru fimmtu-
dagsfrídagar. Sumardaginn fyrsta ber
uppá24. apríl, l. maíerfimmtudagurog
uppstigningardagurinn er þann 8. maí.
Með þ ví að skipuleggja frí frá 24. apríl til
l I. maí er hægt að nýta vel sumarleyfis-
dagana. Samtals eru þetta 18 dagar en
aðeins 9 þeirraeru virkir vinnudagar. Hjá
sumum starfsstéttum eru einnig ákvæði
í kjarasamningum í þá veru að sé frí tekið
fyrir 15. maí telst það vera vetrarfrí og þá
fæst bónus áfrídagana. Þannig erí sumum
tilvikum einungis þörf á að fórna 7 sum-
arfrídögum og fá í staðinn 18 daga frí.
V.________________________J
Góðæri
Enskt máltæki segir „It takes strong
bones to survive good times“ en
það mætti þýða með „það þarf
sterkbeintil aðþolagóðæri“. Merkingin
er nokkuð ljós. I góðæri eru menn ekki
tilbúnir til að leggja jafnmikið á sig og
þegar harðnar á dalnum. Þegar illa árar
þjappar fólk sér saman og leggur á sig
ýmislegt sem ekki væri gert að jafnaði.
Þetta á einnig við um viðskiptalífið. Þegar
hart er í ári er reynt að draga saman seglin,
menn velta hverri krónu fyrir sér, hart er
gengið fram í innheimtu skulda og ekki
ereytt í óþarfa. Þegar síðan rofar til er oft
slakað á klónni og þá er ekki verið að
velta aurunum fyrir sér. En er þetta gott
fyrir viðskiptalífið? Ef hægt er að ná
skuldum niður í hörðu ári og það gefur af
sér jákvæða niðurstöðu er þá nokkur
ástæða til að losa um höftin þegar árferði
batnar? Eru þessar krónur sem sparast
ekki jafnáríðandi í góðærinu?
Skuldastýring
Sum fyrirtæki leggja mikið upp úr því
að útistandandi kröfum sé haldið í
lágmarki. Afsláttureroft gefinn þeim sem
greiða fljótt og starfsmenn eru hvattir til
að leggja áherslu á staðgreiðslu fremur
en greiðslur eftir einh verj a daga eða mán-
uði. Afsláttarfyrirkomulag getur verið
afar hagstætt fyrir viðskiptavinina og sé
rétt á spilunum haldið hagnast báðir.
Vandamálið við það að lána viðskipta-
vinunum er þegar greiðsla dregst úr hófi.
Af hverju dregur hann greiðslu? Er það
gleymska? Er hann í kröggum? Er það
ný stefnahjá viðskiptavininum? Hvernig
á að innheimta þannig að viðskiptavin-
urinn fyrtist ekki við? Hversu mikilvægur
er viðskiptavinurinn? Þetta eru nokkrar
spurningar sem þarf að svara. Stundum
er slakað á innheimtu með svo lítt merkj-
anlegum hætti að vandamálsins verður
ekki vart fyrr en það er orðið stórt. Þá
getur verið vandkvæðum bundið að taka
á því án þess að viðskiptavinunum finnist
á sér troðið. Eða hvernig bregðast menn
við þ ví þegar þeir hafa smám saman getað
skuldað í 45 daga án refsingar og skyndi-
lega er gerð breyting á þannig að við-
komandi þarf að greiða innan 15 daga?
Astæða er fyrir yfirmenn fyrirtækja að
vera á verði gegn þessari þróun. Annað
sem oft fylgir góðæri er smáeyðsla. Menn
verðakærulausari ígóðæri. Hverju skiptir
þótt 30.000 krónum sé eytt í aukaprentara
þegar fyrirtækið er að hagnast um mill-
jónir? Skynsamur stjórnandi metur hvort
framleiðniaukningin af slíkum útgjöldum
réttlæti þau. Ef afköstin aukast sem nernur
þessum útgjöldum, þá eru þau réttlætan-
leg og þá ætti árferði ekki að skipta máii.
Aðrir sálmar
✓
Ureltar aðferðir
að vakti óneitanlega töluverða at-
hygli þegar svokölluð „stóra“ samn-
inganefnd Dagsbrúnar og Framsóknar
felldi kjarasamning sem „litla“ samninga-
nefndin hafði gert. Forsvarsmenn vinnu-
veitenda töldu það vera brot á lögum en
viðurkenndu fljótlega að þeim hefði yfir-
sést að í texta samninganna væri sá fyrir-
vari settur að samningana skyldi bera
undir stóru nefndina. Þetta tveggja þrepa
ferli áður en kemur til kasta þeirra sem
samið er fyrir er úrelt. Ef viðsemjendur
þurfa sífellt að vera með þann varnagla
að bera þurfi samninga undir milliliði þá
rnunu samningar taka mun lengri tíma en
eðlilegt er og einnig er ekki víst að vilji
félagsmanna komi fram. I smærri hópi
geta nokkrir viljasterkir aðilar haft veru-
leg áhrif án þess að slíkt þurfi endilega
að endurspegla vilja allra félagsmanna.
Þótt slík áhrif geti reynst til góðs fyrir
félagana, með þeim hætti að þeim hlotnist
betri kjör, þá getur það á sama hátt orðið
til tjóns. Hugsanlegt er að samningar
dragist á langinn án þess að árangur náist
og síðan þegar hann næst þá sé hann lítill.
Þeir sem eru hæfastir til að meta árang-
urinn eru félagarnir sjálfir. Ef þeir meta
það svo að samningar séu ómögulegir þá
greiða þeir einfaldlega atkvæði gegn
þeim en annars samþykkja þeir með að-
gerðaleysi eða atkvæði.
Að tala tungum tveim ...
Isamningum sem gerðir voru í upphafi
árs í loðnuverksmiðjum á Austurlandi
kom í ljós að einn samningarnefndar-
manna mælti mjög eindregið gegn þeim
þegar hann fór á fund félaga sinna. Nú
hafði viðkomandi skrifað undir samning-
inn og því var ýmsum brugðið. Ljóst er
að verkalýðshreyfingin verður að taka
tilhendinni viðaðuppfræðaþáaðilasem
í fararbroddi eru um vinnubrögð. Ef við-
komandi aðili varósáttur þá átti hann tvo
kosti, að sannfæra félaga sína í samn-
inganefnd um að berjast áfram eða að
neita að skrifa undir samninginn og láta
þar með í ljós vanþóknun sína. Aðferðin
sem hann valdi er til þess eins fallin að
grafa undan því trausti sem verður að
ríkja milli aðila að samningum.
V_______________________________)
Ritstjórn: Tómas Örn Kristinsson ritstjóri og
ábm., Benedikt Jóhannesson. Útg.:
Talnakönnun hf., Borgartúni 23, 105 Rvík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Internetslóð:http://www.strengur.is~talnak/
vief95.html,netfang:talnak@strengur.is
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Háskól-
ans. Prentun: Gutenberg. Upplag: 700
eintök. Öll réttindi áskilin. Ritið má ekki
afrita án leyfis útgefanda.