Vísbending - 13.02.1998, Blaðsíða 2

ISBENDING
Artalið 2000 í upplýsingakerfum
Ragnar Þ. Guðgeirsson
löggiltur endurskoðandi
undanförnum mánuðum hafa
áhyggjur manna aukist vegna
.galla í upplýsingakerfum sem
tengjast meðhöndlun ártalsins 2000. Um-
ræða um þessi mál hefur ekki verið mjög
áberandi hér á landi til þessa en hefur þó
aðeins verið að aukast. Astæða er til að
fjalla um þessi mál þar sem mörg fyrirtæki
eru háð tölvuskráðum upp-
lýsingum og eiga á hættu að
reksturinn stöðvist í lengri
eða skemmri tíma ef bilanir
koma upp í tölvukerfum
þeirra.
eða endumýja hann. Nær allur vélbúnaður
sem seldur er í dag er aðlagaður þessu
vandamáli.
Breytingar á hugbúnaði eru talsvert flókn-
ari. Þar eru einkum tvær lausnir mögu-
legar hvort sem verið er að breyta eldra
kerfi eða kaupa nýtt.
Tímagluggi
Mögulegt er að skilgreina í kerfunum
hvaða ártöl teljast til 21. aldar og
hvaða ártöl til 20. aldar. Dæmi um það er
að ártöl frá 70 til 99 teljist 1970-1999 en
Hvert er
vandamálið ?
Við hönnun á tölvum og
hugbúnaði var til
skamms tíma notast við dag-
setningu á forminu dd/mm/
áá. Tveggja stafa ártal veldur
ekki vandræðum fyrren alda-
mót verða. Þegar árið 2000
gengur í garð má reikna með
að mörg upplýsingakerfi
meðhöndli ártalið 2000 sem
1900. Sem dæmi um galla í
hugbúnaði má nefna lager-
kerfi þar sem skráð eru inn-
kaup þann 2. janúar 2000 á
forminu 02/01/00. Þau gætu
verið meðhöndluð sem vöru-
kaup 2. janúar 1900. Þetta
gætir Ieitt til þess að við ald-
ursgreiningu birgða yrði mat
nýrra vara fært niður eða í
versta tilfelli, vörum hent.
Sama getur gerst við færslur
í viðskiptamannakerfi.
Þannig gæti ný krafa orðið
aldargömul og lent í elsta ald-
urshólfi og jafnvel leitt til
þess að röngum viðskipta-
reikningi yrði lokað. I vél-
búnaðinumverðavillureink-
um ef vélardagsetning er not-
uð við skráningu upplýsinga.
Þannig getur færsla 2/1/2000
veri ð dagsett 2/1 /1900 eða 1 /
1/1982.
Hvaða lausnir eru
mögulegar ?
Varðandi vélbúnaðinn
eru möguleikamirtveir,
þ.e. að lagfæra eldri búnað
Tafla I. Próf til að kanna / 2000 -(íðstafanir vegm ; :—' 7 arstns
fSpurningar 0 2 5 Einkunn ^
Er til skrá yfir öll tölvu- kerfi sem eru í notkun hjá fyrirtækinu? Já Að hluta Nei
Er umsjónarmaður kerfísins að vinna að málum sem tengjast ártalinu 2000? Já Veit af því Nei
Er búið að gera ráð fyrir fjármunum til að kanna og iagfæra þetta vandamál? Já Nokkru Engu
Af hvaða kynslóð er stýrikerfið? >1995 1975-1995 <1975
Hve stór hluti af kerfinu er sérsmíðaður fremur en staðlaður? 0% <50% >50%
Er sérsmíðaða hlutanum vel við haldið og vandað til skjala um hann? Já Að hluta Nei
Hefur seljandi staðlaðs hugbúnaðar látið í té skrif- lega yfirlýsingu um að sá búnaður sé tilbúinn fyrir árið 2000? Já Að hluta Nei
Er auðvelt að uppfæra vél- búnað fyrirtækisins bæði varðandi reiknigetu og diskarými? um 100% um50% Ekki hægt
Er til staðar búnaður til að prófa að breyta kerfisdag- setningu til ársins 2000 í öllum kerfishlutum? Að öllu leyti Að hluta Engu
Eru upplýsingar frá fyrri árum grunnur að starfsemi fyrirtækisins? Nei Að hluta Já
Treystir fyrirtækið á aðgang að tölvukerfum annarra? Nei Að hluta Já
Treystir fyrirtækið á við- skiptavini sem eru mjög háðir tölvukerfum sínum? Nei Að hluta Já
Er þér mögulegt að svara þessum spurningum með nokkurri vissu ? Já Nei
, Samtals cinkunn '
ártöl frá 00 til 69 teljist 2000-2069. í
mörgum kerfum sem eru á markaði í dag
hefur vandinn verið leystur með þessu
móti. Meðal þeirra sem nota þessa lausn
er Reiknistofa bankanna.
Fjögurra stafa ártal
Hin lausnin og sú sem væntanlega
verður ofan á þegar til lengri tíma
litið er að hafa ártalið fjóra stafi. Það sem
hefur latt fyrirtækin ti 1 að velj a þessa lausn
er að gagnaskrár stækka verulega við
breytinguna og geta þar með aukið þörf
fyrirfjárfestingu í geymslu-
rými.
Uppruni
upplýsinga
Fi'yrirtæki sem þegar hafa
leitað að göllum í sínu kerfi
með tilliti til ársins 2000 geta
engu að síður verið háð öðr-
um með öflun gagna. Mikil-
vægt er einnig að kanna
hvemig tölvugögnum fyrir-
tækið tekur við. Tölvukerfi
sem geyma gögn með
tveggja stafa ártali og notast
við „tímagluggaaðferðina”
geta þurft að senda upp-
lýsingar í kerfi sem nota
fjögurra stafa ártal og þarf þá
að huga að móttöku gagna
og umbreytingu þeirra.
Hvað er til ráða ?
Til að gera frumathugun
á stöðu þessara mála hjá
viðskiptavinum KPMG hef-
ur verið útbúið prófið sem
er í töflu 1.
Olíkt öðrunt prófum teljast
þeir í áhættuhópi sem fá háa
einkunn og ættu þeir hinir
sömu að hugsa sinn gang.
I prófinu í töflu 1 felast
ábendingar um hvað gera
þarf en mikilvægt er að
skipulagning á svo viða-
miklu verkefni eins og hér
er um að ræða sé í samráði
við sérfræðinga á þessu
sviði, a.m.k. hjá stærri fyrir-
tækjum.
¥ Y T
2