Vísbending - 24.04.1998, Blaðsíða 4

V
ISBENDING
Afskrftir bankanna
Mikið hefur verið rætt um afskrift-
ir íslenskra banka. Mörgum
þykja þær miklar og hafa ýmis
stóryrði fallið af því tilefni. Öllum ætti
þó að vera ljóst að áhætta fylgir ávallt
bankastarfsemi en spumingin er hversu
mikil hún er. Skemmst er að minnast
bankakreppu á hinum Norðurlöndunum
en ríkisstjóm Finnlands lagði m.a. fram
fjárhæðir sem samsvara 8,2% af vergri
landsframleiðslutilaðbjargaþarlendum
bönkum frá gjaldþroti. Bankar í Japan
og Kóreu riða margir til falls eftir margra
ára hremmingar. Bandarískir og breskir
bankar urðu einnig illa úti fyrir 10-15
árum þegar þeir neyddust til að afskrifa
skuldir við þróunarríki.
31 milljarður á 10 árum
Iathugun sem Vísbending gerði á af-
skriftum sjö stærstu bankastofnananna
hérlendis kom í ljós að alls voru
afskrifaðir31 milljarðurkróna(áverðlagi
í desember 1997) á síðustu 10 árum. Þetta
Leiðrétting
r
Igrein um hag af Myntbandalagi í Vís-
bendingu 3. apríl hefur ýmislegt skolast
til.V erst heíur textinn við myndina orðið
úti. Lárétti ásinn sýnir vöruskipti við
væntanleg aðildarríki Myntbandalags
Evrópu árið 1994 (útflutning og innflutn-
ing á vörum), sem hlutfall af landsfram-
leiðslu.ÞettahlutfallerhæstíBelgíu(sem
ætti þá að hafa mestan hag af evru, að
öðru jöfnu). Lóðrétti ásinn sýnir fylgni
hagvaxtar einstakra landa við hagvöxt
Myntbandalagslandanna 11, árin 1975
til 1994. Landsframleiðsla Hollands,
Belgíu, Frakklands og Ítalíu hefúr sveifl-
astmjög svipað og landsframleiðslaann-
arra Myntbandalagsríkja. Þar ætti því að
vera lítil þörf á gengisbreytingum gagn-
vart öðrum ríkjum bandalagsins. Löndin
sem eru efst og lengst til hægri á myndinni
hafa mestan hag af bandalaginu, þegar
aðeins er litið á þessa tvo kvarða. Eins og
vikið er að í greininni eru líkur á að Mynt-
bandalagslönd færist upp og til hægri á
myndinni eftir stofnun þess. I þriðj a dálki
á blaðsíðu 3, 6. línu að ofan á að standa:
„Tvennt bendir til þess að Myntbanda-
lagið smðli að minni mun á hagsveiflum.“
Á blaðsíðu 4, fyrsta dálki, hefur tveim
málsgreinum verið slegið sarnan og er
erfítt að skilja útkomuna. Þar á að standa,
frá 22. línu að neðan: „Þess vegna er
hvergi eins mikilvægt að menn taki af-
stöðu til málsins. Engin leið er að reikna
út á óyggjandi hátt kostnað og ávinning
af þvi að taka upp evru og afstaðan hlýtur
að miklu leyti að ráðast af huglægumati.“
svarar til 1,63% af meðalstöðu útlána á
sama tímabili. Tafla 1 sýnir afskriftir
bankanna á þessum 10 árum og hlutfall
afmeðalstöðuútlána. I töflunni eruteknar
saman tölur fyrir forvera Islandsbanka
Tafla 1. Afskriftir banka s.l. 10
ár og hlutfall af útlámim (m.kr.)
AfskriftirHlutfall af N
(sí verðl. 1997) útlánum
Landsbankinn 14.851 1,65%
fslandsbanki 10.511 2,29%
Búnaöarbankinn 4.301 1.17%
SPRON 514 0,85%
Sparisj. Hafnarfjarðar 289 0,58%
Sparisj. í Keflavík 548 1,15%
Nparisj. vélstjóra 196 0,59% J
hf.: Útvegsbankann, Iðnaðarbankann,
Verslunarbankann og Alþýðubankann
og einnig er Samvinnubankinn talinn
með í tölum Landsbankans. Það sem gerir
þessar tölur athyglisverðar er að á tíma-
bi linu sem þær spanna varð töluverð nið-
ursveifla í efnahagslífinu sem lýsti sér í
gj aldþrotum og vandræðum hj á fýrirtækj -
um og einstaklingum.
Sterkir sjóðir
Staða bankanna er sterk um þessar
mundir. Afskriftarsjóðirnir voru i
árslok 1997 að meðaltali tæplega 3% af
meðalstöðu útlána á árinu. Sparisjóðurinn
í Keflavíkhefurhæstahlutfallið, tæplega
5% en það stalar væntanlega af 90 milljón
króna aukaframlagi í afskriftarsjóðinn á
árinu sem ætlað var að hreinsa upp for-
tíðarvandamál. Ljóslerað varfæmi ræður
nú ríkum innan bankanna og virðast þeir
liafa lært sína lexíu af þróun síðustu ára.
Þótt mörgum hafi ofboðið afskriftir ís-
lenskra banka þá voru vandamálin hér
smávægileg miðað við vandræði banka í
sumum nágrannalöndum okkar.
Heimildir: Ársreikningar bankanna og skýrslur
bankaeftirlilsins.
( Vísbendingin '
"ÓV 4'ikið lífáskuldabréfamarkaðibendiú
iVXtil þess að menn trúi á enn ffekari
vaxtalækkanir en þær sem þegar eru
komnarfram. Frekari vaxtalækkanirgæhi
þó stefnt í voða þeim áætlunum Seðla-
banka að draga úr þenslu í hagkerfmu og
því er ekki víst að þessi trú muni ganga
eftir. Það sem styrkir trú vaxtalækkunar-
sinna er að vextir hérlendis eru enn hærri
en sambærilegir vextir erlendis en það
sem mælir gegn þessari trú er ofangreind
skoðun að frekari vaxtalækkun muni
stuðla að of mikilli þenslu.
V________________________________J
Aðrir sálmar
K__________________________________/
r “ ~ \
Stjórnmál og
fjármál
Vandamál Landsbankans hafa beint
kastljósinu enn einu sinni að því hve
ótækt er að stjórnmálaflokkar velj i menn
til stjórnarstarfa í fjármálastofhunum.
Einn aðalvandinn er sá að flokkamir em
allir flæktir í fjámrál ríkisbankanna með
einhverj um hætti, meira að segj a Kvenna-
listinn rneð „Kristínu litlu Sigurðardótt-
ur". Það vekur þó von um stefhubreytingu
að formaður Sjálfstæðisflokksins opnaði
umræðu um gjaldþrot Útgáfufélags Þjóð-
viljans og ábyrgðir Alþýðubandalagsins
á því. Morgunblaðið segir í Reykjavík-
urbréfi 19.4.: „Það er kontinn tími til að
skýra frá þessum viðskiptum öllum og
reyna ekki lengur að fara í kringum slík
mál eins og köttur kringum heitan graut.
Ef Alþýðubandalagið hefur valdið
Landsbankanum verulegu tjóni ... þá á
að upplýsa það og skýra heiðarlega frá
því, hverjirað slíkum viðskiptum stóðu.“
Viðbrögð formanns Alþýðubandalagsins
sem felur sig bak við bankaleynd vekja
fúrðu. Eins er það afar ómálefnalegt að
fela sig bak við að Almenna bókafélagið
hafi líkaorðið gjaldþrota. Almennabóka-
félagið valdi ekki fulltrúa í bankaráð
Landsbankans, ólíkt Alþýðubandalag-
inu, en jafnvel þótt málin væru sambæri-
leg gerir það gjaldþrot Þjóðviljans og
ábyrgðir Alþýðubandalagsins áþví nokk-
uð betri? Margrét Frímannsdóttir segir
málið hafa komið til fýrir sinn tíma. En
auðvelt ætti að vera að fá upplýsingar frá
forvera hennar. Bankaleynd getur ekki
átt við gagnvart viðskiptum þeirra flokka
sem kusu fulltrúa í bankaráðið, síst af
öllu þegar gefið er til kynna að stjóm-
málaflokkur hafi gert samning beinlínis
í því skyni að skuldir féllu á banka allra
landsmanna. Það er siðferðileg skylda
að upplýsa þetta ntál og komi þar eitthvað
óhreinl í ljós verða þeir sem ábyrgðina
bera að bregðast við með sama hætti og
bankastjórar Landsbankans.
Svavar Gestsson hefur lýst því yfir að
laxveiðimálið sýni yfirburði ríkiseignar
umfram einkaeign. Þá rökvisi er erfitt að
skilja, en gæti bakábyrgð Alþýðubanda-
lagsins á skuldum Þjóðviljans „meðan
hann kom út“ skýrt þessa skoðun?
V__________________________________)
^Ritstjórn: Tómas Örn Kristinsson ritstjóri og^
ábyrgðarmaður., Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Talnakönnun hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvisindastofnun Háskólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
vleyfis útgefanda._________________.
4