Vísbending - 28.08.1998, Blaðsíða 4

ISBENDING
Framhald af síðu 3
er að framselja þær til þriðja aðila. Jafii-
framt hefiir Samkeppnisstofnun bent á
að tilskipun Evrópusambandsins nr. 96/
9 um lögvemdun gagnagrunna (sem er
hluti EES-samningsins) veiti upphafs-
aðila gagnagmnns rétt til að koma í veg
fyrir að þriðji aðili hagnýti grunninn. Eg
tel því óhætt að tala um „gagnagrunna"
í fleirtölu í 1. gr. frum varpsins og að gild-
andi ákvæði laga og reglna hér og á
Evrópska eftiahagssvæðinu veiti höfundi
gagnagrunnsins fullnægjandi vemd.
Er þörf á miðlægum
gagnagrunni?
Onnur spuming sem ekki er sett fram
í áðumefndu frumvarpi er sú hvort
endilega sé nauðsynlegt að gagnagrunnur
sé miðlægur. í greinargerð frumvarpsins
er vísað til umfjöllunarum skyld málefni
áöðrumNorðurlöndum. M.a. kemurfram
að uppbygging sjúkraupplýsingakerfa
hér og í Noregi er býsna lík. Það sama
kemur fram í NOU 1997:27, Tilgang til
helseregistre. (Má nálgast á veffanginu
littp://www.dep.no/nou) Engu að síður
virðast hugmyndirmanna í Noregi ganga
í þá átt að stofha ekki miðlægan gagna-
grunn heilbrigðisupplýsinga. Þess í stað
er lagt til að lögbundið verði að sjúkra-
stofnanir skrái sjúkraupplýsingar skv.
stöðlum og að hagstofa Noregs fái síðan
það verkefni að tengj a saman ólíka gagna-
grunna þegar þörf er á slíku vegna rann-
sóknarverkefna á heilbrigðissviðinu.
Þetta telja menn bæði ódýrara en það að
koma upp miðlægum gagnagrunni auk
þess sem auðveldara sé að tryggja per-
sónuvernd með dreifðu upplýsingakerfi
en með miðlægu.
Lokaorð
Það má setja út á fleiri atriði í frum-
varpsdrögunum en þau sem ég hef
nefnt. Ekki eru ákvæði um það hvort og
hvaða stöðlum skuli fylgt við skráningu
upplýsinganna. Ekki eru heldur ákvæði
um það að löggj afinn eða heilbrigðisy fir-
völd geti fyrirskipað skráningu ákveð-
inna upplýsinga í grunninn hafi rekstrar-
aðilinn ekki frumkvæði að því sjálfur. Þá
er ekki kveðið nægjanlega skýrt á um
hvort aðilar á borð við Krabbameins-
félagið ogHjartavemdgeti haslað sérvöll
ásambærilegum gmndvelli án samþykk-
isrekstraraðilamiðlægagagnagrunnsins.
Niðurstaða mín er sú að gagnagrunns-
málið sé vanreifað af hálfu ráðuneytis
heilbrigðismála og að mikil vinna sé enn
nauðsynleg áður en fært sé að taka um
það ákvarðanir í sölum Alþingis.
Gullvægt?
Imargar aldir hafði gull ákveðinn sess
meðal verðmæta. Það var ekki aðeins
gjaldmiðill heldur einnig hráefni í
skart og ekki síst nokkurs konar björg-
unarbátur ef til óróleika kom. Ef vá
steðjaði að var jafnan hægt að treysta því
að verðgildi gulls ykist og með því væri
hægt að losna við óþægindi, svo sem
fallandi gengi gjaldmiðla eða óðaverð-
bólgu. Nú blasir við órói í heimsmálum,
sérstaklega í fjármálum heimsins, og þá
spyrja menn sig hvort gull geti verið sá
bakhjarl sem það hefur verið um aldir.
Verð gulls hefur stefnt niður á við um
margra mánaða skeið eins og myndin hér
fyrir neðan sýnir. Markar lækkun flestra
gjaldmiðla upphafið að því að verð á gull i
hækkieða styrkirBandaríkjadalurinnsig
Mynd 1. Þróun gullverðs gagn-
vart Bandaríkjadal ($/únsu)
Aðrir sálmar
í sessi sem arftaki gullsins? Myndin sýnir
nokkuð glöggt að þegar erfiðleikar hafa
átt sér stað hægir áfalli gullverðs eða það
hækkar jafnvel. En þó virðist sem gullið
nái ekki fyrri stöðu í fjármálageiranum á
afdráttarlausan hátt eins og áður. Astæðan
fyrirþvi að gullið hefurtapað fyrri ljóma
sem björgunarbátur í efnahagsólgusjó er
m.a. vegna aukins framboðs af því og
vegna þess hve auðvelt það er að færa fé
á milli staða miðað við gullið. Og þótt
skírteini sem staðfesta gulleign séu álíka
meðfæri leg og pcningaseðlar er ekki eins
auðvclt að skipta þeim eða stunda við-
skipti með þau. Óróinn á fjármálamörk-
uðum heimsins nú mun væntanlega veita
nokkrar vísbendingar um það hvort fram-
tíð gullsins verður sú að vera iðnaðar-
málmur sem ekki hefur fj ármálalegt gildi
umfram það sem myndast af framþoði
og eftirspurn vegna framleiðslu skraut-
muna eða iðnvamings.
Ekkert umburðarlyndi
Miklar umræður hafa verið í þjóð-
félaginu um brey ttar starfsaðferðir
lögreglunnar. Ný stefþa felst í því að lög-
reglan eigi að taka á öllum broturn sem
hægt er að sanna, óháð því hversu smá
eða stór þau eru. Þessi steína er nefnd
„Zero tolerance“ og er rakin til íynum
lögreglustj óra í New Y ork sem náði mj ög
miklum árangri í starfi þar til borgarstjór-
inn i New York varð afbrýðisamur yfir
athyglinni og rak lögreglustjórann. Nýr
lögreglustjóri hefur fy lgt sömu stefnu og
náð góðum árangri. Lögreglustjórinn í
Reykjavík hefur tekið upp sömu stefnu
og setur sér þá einföldu reglu að hans sé
að framfy lgja lögunum. Um það eiga ekki
að vera deilur.
Umferðaröryggi
\ ukið el'tirlitmeð umferðarlagagbrot-
Zl,um er eitt af þeim sviðum sem lög-
reglan hefur einbeitt sér að. Þar hittir hún
viðkvæman blett hjá okkur borgurunutn
því að umferðarmenning hér á landi hefur
ekki verið til fýrirmyndar. Aukið eftirlit
hefur án nokkurs vafa leitt til lækkunnar
á meðalhraða ökutækja auk þess sem
aksturumgalnamót nteð umferðaljósum
(og myndavélum) hefur stórbatnað. En
minni umferðarhraði er þó ekki sú allra
rneina bót setn boðuð er. Samkvæmt upp-
lýsingum í íjölmiðlum erofhraðurakstur
einungis valdur að 1,7% umferðarslysa.
Flöskuhálsar
Umferðarmannvirki á höfuðborgar-
svæðinu hafa of lengi setið á hak-
anum. Nú er svo komið að umferðarhnút-
ar myndast við ýmis gatnamót á álags-
tímum, t.d á gatnamótum Breiðholts-
brautar og Reykjanesbrautar og á gatna-
mótum Kringlumýrarbrautar og Miklu-
brautar auk þeirra hnúta sem unnið er að
lausn á í og við Grafarvog. Stórar nýby ggð-
ir í Kópavogi munu leiða til þess að tvöfalda
verður Reykjanessbraut fýrr en síðar. Ný-
leg einbreið þrú þar er dæmi um þá skamm-
sýni sem rikt hefur i gerð umferðarmann-
virkja. Því lengur sem beðið verður með
endurbætur á þessum mannvirkjum því
minna verður umburðarlyndi ökumanna
Askattborgaranna) í framtíðinni.
Óútstjórn: Tómas Örn Kristinsson ritstjóri ogN
ábyrgðarmaður., Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Talnakönnun hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
Simi: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Háskólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
Ueyfis útgefanda.
4