Vísbending - 04.12.1998, Síða 4

ISBENDING
Ahrif af evru hérlendis
ótt ísland standi utan við hina nýju
evru mun áhrifa af henni gæta til-
tölulega fljótlega. Áhrifin verða
margvísleg, t.a.m. má búast við nokkrum
sparnaði vegna fækkunnar gjaldmiðla
sem notaðir eru í viðskiptum. Einnig mun
verðanokkurbreyting á greiðslumiðlun-
arkerfum hér á landi vegna evrunnar. Þótt
stærsta viðskiptaland okkar í Evrópu,
Bretland, standi utan við evrusamstarfið
og að auki stórar viðskiptaþjóðir svo sem
Danmörk og Svíþjóð eru viðskipti við
evrulöndin mikil og evran mun verða sú
mynt sem mest vægi hefur í gengisvog
íslensku krónunnar að öðru óbreyttu.
Hagræði í viðskiptum
Erfitt er að meta það hagræði sem hlýst
af því að gjaldmiðlum fækkar í
Evrópu. Hins vegar er ljóst að það verður
nokkuð, m.a. þurfa ijármálaíyrirtæki ekki
að liggja með eins miklar birgðir af seðl-
um í sínum fórum og áður og einnig verð-
ur vinna við ýmiss konar gjaldmiðlavið-
skipti einfaldari. Ekki er ósennilegt að
evran verði sterkur gj aldmiðill og því gæti
farið svo að hún verði almenn viðmiðun
sem stæði jafnfætis Bandaríkjadal. Til
þessa hefur nokkuð af viðskiptum við
einstök evrulönd farið fram í Bandaríkja-
dölum til að minnka gengisáhættu, senni-
legt er að þau viðskipti verði í framtíðinni
í evrum. Þessi breyting getur ein og sér
leitt til minni viðskiptakostnaðarþarsem
áður þurftu báðir aðilar að skipta í Banda-
ríkjadal vegna viðskiptanna en eftirbreyt-
inguna þarf aðeins annar aðilinn að
skipta. Vegna vægis evrunnar í gengis-
vog er einnig sennilegt að gengi krón-
unnar verði mun stöðugra en áður því að
líklegt er að minna flökt verði milli gengis
helstu gjaldmiðla heimsins og evrunnar
en var milli þeirra og einstakra mynta
aðildarlandanna.
Greiðslumiðlunarkerfi
egna evrunnar mun verða sett upp
nýtt greiðslumiðlunarkerfi í Evrópu.
Það hefur hlotið nafnið TARGET og er
meginhlutverk þess að tryggja að pen-
ingamálastefna seðlabanka Evrópu nái
fram að ganga, auk þess sem almennt
uppgjörmilliseðlabankaaðildarríkjanna
mun verða skilvirkara og öryggara. Hér
á landi er þegar hafin vinna við að breyta
greiðslumiðlunarkerfum til að hægt verði
að tengjast TARGET, þótt ekki sé með
öllu ljóst með hvaða hætti slík tenging
verður. Seðlabanki Englands hefur staðið
í nokkru stappi við önnur ESB-lönd
vegna þess að þeir telja að aðgangi að
innri markaði ESB sé ógnað nema þeir
hafi eitthvað um peningamálaaðgerðir
seðlabanka Evrópu að segja. Ekki er að
fullu búið að ganga frá því hvernig Bretar
tengjast TARGET en sennilegt er að ís-
lendingar verði a.m.k. skör lægra settir
hvað aðgang að seðlabanka Evrópu varða
en Bretar.
Mikilvæg viðskiptalönd
nn- og útflutningur í slendinga til þeirra
landa í Evrópu sem standa að mynt-
bandalaginu er um þriðjungur af heild.
Viðskipti við þessi lönd til samans er
Taflal. Gengisvog eftir aó evran
tekurviðafnokkrnmgjaldmiðlum.
^Lönd IVIynt útn.- Innfl.- Gcngis-
vog vog vog
Bandarikin USD 25,90 22,27 24,09
Bretland GBP 14,32 12,47 13,39
Kanada CAD 1,56 1,18 1,37
Danmörk DKK 8,53 9,79 9,16
Noregur NOK 7,34 9,19 8,26
Svíþjóð SEK 2,15 5,55 3,85
Sviss CHF 2,69 2,01 2,35
Evrulönd ECU 31,65 32,62 32,14
Japan JPY 5,86 4,92 5,39
^AIls 100,00 100,00 100,00
meiri en viðskipti við nokkuð einstakt
land í heiminum. Þetta má m.a. sjá á
samsetningu gengisvogar þeirrar sem
íslenska krónan er tengd.
Þjóðhagsleg áhrif
Hugsanlegt er að stöðugleika gengis
íslensku krónunnar verði ógnað ef
spákaupmennska eykst ineð jaðargjald-
miðla. Vaxtamunur gæti hækkað vegna
lækkunar vaxta einstakra þjóða sem eru
í myntbandalaginu. Mögulegt er að mynt-
bandalagið örvi fjárfestingu og hagvöxt
í Evrópu og slíkt hefði líklega jákvæð
áhrif hér á landi.
Heimildir: Seðlabanki islands
( Vísbendingin )
■V^vlíuverð hefur snarhrapað i heiminurrf
W á undanfömum mánuðum. í október
í íyrra var verð á BRENT-olíufati um 24
Bandaríkjadalir en nú er það tæplega 10
Bandaríkjadalir.ÞóttolíuframleiðsIuþjóð-
ir reyni allt hvað þær geta til að þrýsta
verði upp hefur það engan árangur borið.
Því má ætla að veruleg lækkun sé vænta-
leg á olíu og bensíni og lækkunin nú um
mánaðamótin sé aðeins forsmekkurinn að
því sem koma skal. Markaðurinn virðist
trúaþví að verð haldist lágt því að einungis
munarum 2 Bandaríkjadölum á verði olíu
vsem aflienda skal nú og í júní á næsta ári.y
Aðrir sálmar
^_______________________________/
Rangur
misskilningur
Efsti maður á R-lista í síðustu bæjar-
stjómarkosningum var kindarlegur
á svip þegar Stöð 2 hermdi upp á hann
kosningaloforð um að gjöld íbúaReykja-
víkur y rðu ekki hækkuð á kj örtímabi 1 inu.
Eins og kunnugt er ákvað meirihluti borg-
arstjómar að hækka útsvar borgarbúa úr
11,24% í 11,99% á dögunum. Hann taldi
sig þó geta bjargað sér út úr klípunni með
því að segja að hann hefði ekki átt við
útsvar þegar hann talaði um gjöld. Ekki
er ósennilegt að þetta vefjist aðeins fyrir
honum því að þegar hann var óbreyttur
borgarbúi var útsvar auðvitað hluti af
hans gjöldum en nú er hann í stöðu
borgarfulltrúa og þá er útsvarið auðvitað
tekjur eins og hver heilvita maður sér.
Sveitarstjórnarmaður austur á landi sem
hugðist eitt sinn bjarga sér úr klípu sagði
allt vera „rangan misskilning". Kannski
lýsir það best því sem Helgi Hjörvar
reyndi að segja.
Gísladóttir og Hjörvar
Reyndar eru skýringar á slæmri stöðu
borgarsjóðs orðnar neyðarlegar.
Stjómendur borgarinnar virðast „mjög
óvænt“ hafa uppgötvað að fýrri stjóm-
endur, sem létu af embætti fýrir fjórum
og hálfuári, hafi eytt meim en þeir öfluðu.
Stórkostlegar hagræðingaraðgerðir i tíð
núverandi meirihluta sem m.a. fólust í
milljarða króna skuldalækkun (skuldim-
ar vom færðar úr einum vasanum í annan)
virðist ekkert hafa létt undir rekstrinum.
Dularfullt? Auðvitað er handhægt að
kenna öðrum um, ríkisstjóminni, fýrri
meirihluta og síðast en ekki síst, þá eru
hin sveitarfélögin líka að hækka!
Undirliggjandi halli
Iöllu þessu írafári hefur verið talað um
að halli á rekstri borgarsjóðs sé undir-
liggjandi. Hvað það þýðir er hins vegar
ekki ljóst, er ekki halli alltafhalli? Liggur
einn halli ofan á öðrum eða hvemig er
þetta eiginlega? Kannski eru einhverjar
undirl iggj andi skýringar á þessu öl lu. Þær
hafa í það minnsta ekki náð að komast
upp á yfirborðið.
V_______________________________)
^Ritstjórn: Tómas Örn Kristinsson ritstjóri og^
ábyrgðarmaður., Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Talnakönnun hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavik.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Háskólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
^leyfis útgefanda._______ ,
4