Vísbending - 20.10.2000, Blaðsíða 4

ISBENDING
(Framhald af síðu 3)
síðar að greiða fyrir auðlindanotkunina.
s
Ahrif fymingarleiðar
Auðlindanefnd metur það svo að
verði útgerðarmönnum gert að skila
10% af úthlutuðum aflaheimildum árlega
muni það lækka verðmæti kvótaeignar
um 59% (sjá töflu 2 í skýrslu nefnd-
arinnar). Verði fymingarhlutfallið 20%
lækkar verðmæti kvótaeignar um 74%.
Kvótaeign sjávarútvegsfyrirtækja á
Aðallista var metin um síðustu áramót
áum 140milljarða.' Sé gengið út frá því
að kaupendur og seljendur kvóta hafi
ekki gert ráð fyrir því um síðustu áramót
að til einhvers konar auðlindagjalds-
greiðslna myndi koma þá má gera því
skóna að yrði fyrningarleiðin farin og
fymingarhlutfallið ákveðið á bilinu 10-
20% þá myndi upplausnarvirði sjávar-
útvegsfyrirtækjanna fyrrnefndu lækka
niður í 55-75 milljarða. Sé hins vegar
gengið út frá því að kaupendur og
seljendur varanlegra aflaheimilda hafi
gert ráð fyrir að nokkrar líkur væru á að
til einhvers konar gjaldtöku myndi koma
má hækka þessar tölur um 10 til 20
milljarða að minnsta kosti.
Niðurstaða
Verði fymingarleið Auðlindanefndar
farin og verði fymingarhlutfallið á
bilinu 10-20% mun upplausnarvirði
sjávarútvegsfyrirtækja á Aðallista verða
á bilinu 65 til 90milljarðar. Til hliðsjónar
er rétt að minna á að markaðsvirði
fyrirtækjanna er öðm hvoru megin við
60 milljarðana um þessar mundir. Það er
því harla ólíklegt að sú hóflega aðgerð
að gera sjávarútvegsfyrirtækjunum að
skila til baka 10-20% af úthlutuðum
kvóta árlega muni breyta því að
upplausnarvirði þessara fyrirtækja haldi
áfram að vera hærra en markaðsvirði
þeirra
1 Auðlindanefnd telur að verðmæti alls kvóta á gildandi
markaðsverði sé nálægt 290 milljörðum króna. Það má því leiða
að því líkur að sjávarútvegsfyriræki skráð á Aðallista
Verðbréfaþings ráði um helmingi af úthlutuðum kvóta.
Eru konur betri í stjórnir?
IBusiness Week var nýlega sagt frá
rannsókn á stjórnum fyrirtækja.
Rannsóknin náði til 115 stórra
fyrirtækja og leiddi hún í Ijós að þær
stjómir sem konur sátu í voru virkari en
hinar sem eingöngu voru skipaðar
körlum. í Bandaríkjunum skipa karlar
mikinn meirihluta stjórnarsæta í
fyrirtækjum líkt og hér á landi. Sá þáttur
sem hafði mest áhrif á það hvort stjómar
væru virkar var að þar sætu fulltrúar
stofnanafjárfesta.
I rannsókninni var meðal annars kannað
hve stór hlutur stjórnanna var í meiri-
háttar ákvörðunum. Þar kom í ljós að
þar sem ein eða fleiri konur voru í stjóm
höfðu stjórnirnar mun meira að segja en
í þeim stjórnum þar sem engar konur
fundust. Blaðið nefnir tvær hugsanlegar
skýringar á þessu: Víðsýnar stjórnir
sem hafi áhrif vilji gjarnan fá konur til
starfa og hitt að konur eigi léttara með
það en karlar að koma með ný viðhorf
og því verði stjórnimar virkari og upp-
fylli þannig hlutverk sitt betur. Hver
sem ástæðan kann að vera láta hölundar
rannsóknarinnar að því liggja að niður-
stöðurnar sýni ljóslega að það borgi
sig að velja konur í stjórnir fyrirtækja.
Það er athyglisvert að þeir tveir þættir
sem virðast hafa mest að segja um virkni
eða afskiptasemi stjórna em að þær séu
skipaðar annars konar fulltrú u nt en lengi
varhefðbundið. Ekki kom frarn íkönnun-
inni hvort ákvarðanir afskiptasamra
stjórna væru betri en hinna.
r
Spakmæli
Lífeyrissjóðakerfið tekur sífellt betur við
af almannatryggingakerfinu þótt seint
muni það gera hið síðarnefnda með öllu
óþarft. Heildarendurskoðun á almanna-
tryggingakerfinu er vissulega tímabær.
Séra Hjálmar Jónsson alþingismaður
Þar sem konur hér á landi em vel mennt-
aðar og eru helmingur þjóðarinnar þá
hlýtur það að vera áhyggjuefni þeirra
sem vilja stuðla að auknum hagvexti og
bættum kjömm hér á landi að sá kraftur
sem í konunt býr skuli ekki vera virkjaður
til hins ýtrasta.
Guðrún Pétursdóttir dósent
Ég fæ ekki varist þeirri hugsun, að
eitthvað sé athugavert við réttarástand
sem leyfir, að [Kio Briggs] sé af hand-
höfum ríkisvalds sviptur frelsi sínu um
nær 9 mánaða skeið, án þess að hafa
sannanlega til saka unnið, og síðan
synjað um bætur.
Jón Steinar Gunnlaugsson hrl.
Forstjórar sem stæra sig af sérstöku
sparnaðarátaki em álíka aðdáunarverðir
og menn sem stærðu sig af sérstöku
öndunarátaki.
Warren Bujfett
Ég hef getað sofið, þó að öðrum hafi
gengið vel.
Loftur Bjarnason útgerðarmaður
Hinhliðin
Hækkun á verði hlutabréfa undan-
farin ár hefur verið með
eindæmum. Það er langt síðan
„sérfræðingar" fóru að vara við því að
verðið væri orðið svo hátt að erfitt væri
að réttlæta það með hliðsjón af afkomu
fyrirtækjanna. En þvert á aðvörunar-
orðin hefur markaðurinn sífellt verið
bjartsýnn og verð hefur haldið áfram að
hækka. Efnilegir menn hafa hlegið að
gömlu fauskunum sem aldir eru upp í
görnlu hagkerfi. Nú hefur nýöldin tekið
við á verðbréfamörkuðunum og ekki
hægt að miða við úrelt hugtök eins og
hagnað lengur. Væntingar skipta öllu.
Þetta minnir að ýmsu leyti á happdrætti
þar sem vinningurinn er mjög stór en
vinningslíkur bæði litlar og meira að
segja mjög óvissar. Enginn vafi er á því
að dæmi eru um að menn hafi auðgast
mikið á nokkrum fjárfestingum af þessu
tagi, en því miður virðist það oft vera
svo að þeir einir græði sem hafa selt
nógu snemma. Ein ástæðan fyrir því að
fyrirtækin í nýja hagkerfinu hafa átt
auðvelt með að fá starfsmenn er sú að
þau hafa getað boðið upp á kaupréttar-
samninga, þar sem starfsmönnum leyfist
að kaupa hlut í fyrirtækinu á fyrirfram
ákveðnu gengi. Þegar gengi hlutabréfa
hækkar hirða starfsmennirnir svo mis-
muninn. Þetta kerfi virkar mjög vel ef
hlutabréf hækka hratt í verði en snýst
hins vegar í höndum manna þegar geng-
ið hrapar. Því eru mörg fyrirtæki komin
í þá neyðarlegu stöðu að vera orðin
„gömul“ í nýja hagkerfinu, en þar eldast
fyrirtæki hratt. Verð á kaupréttartilboð-
um þarf að lækka til þess að halda í
lykilmenn. Þar með er ein réttlætingin á
kaupréttarkerfinu horfin, að kerfið hvetti
starfsmenn með því að hagsmunir þeirra
og fyrirtækisins fari saman í því að gengi
hlutabréfa hækki. Það er engin ástæða
til þess að túlka verðfall á hlutabréfum
nú á þann hátt að það sé ekki áhættunnar
virði að fara af stað með slíkan rekstur.
Verðið hefur einfaldlega verið orðið of
hátt. Fyrst og fremst þurfa þeir sem
leggja í slíka áhættu að eiga fyrir henni,
þ.e. hafa efni á því að tapa peningunum.
Það er stóralvarlegt mál ef rnenn steypa
sér í stórskuldir og sitja svo uppi með
vþær og verðlítil hlutabréf.
Alitstjórn: Eyþór ívar Jónsson ritstjóri og''
ábyrgðarmaður og Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Talnakönnun hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
Sfmi: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Há-
skólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
Vjeyfis útgefanda.______________________
4