Vísbending - 07.07.2006, Blaðsíða 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
7. júlí 2006
25. tölublað
24. árgangur
20% flatur skattur
Vísbending hefur lengi haldið
því fram að með því að hafa
aðeins eitt skattþrep væri hægt
að lækka tekjuskatt einstaklinga þannig
að hann yrði af svipaðri stærðargráðu og
tekjuskatturfyrirtækja. Með því móti væri
hægt að útrýmamillifærslum af ýmsu tagi
ogútrýma fátæktargildrum. Hins vegarer
á brattann að sækja með slíka breytingu
pólitískt því að með því móti rnyndu
skattar hinna lægst launuðu hækka hlut-
fallslega. Þeir þyrftu því að fá leiðréttingu
sinna mála með launahækkun þannig að
eftir stæðu sömu ráðstöfunartekjur og
áður. H vemig á að útfæra slíkt kerfi? Hér
á eftir er reiknað út liver skattprósentan
yrði ef þessi breyting færi i gegn ein og
sér. A næstunni verður þetta kerfi útskýrt
frekar hér í blaðinu.
Launatekjur
Hjá ríkisskattstjóra sjást tekjur sam-
kvæmt skattframtölum árið 2005.
Heildarlaunatekjur landsmanna voru 565
milljarðar króna. Vegna þess að sumar
tekjur eru skattfrjálsar, t.d. laun frá
alþjóðastofnunum, lækkarþessi ljárhæð
nokkuð áður en til álagningar kemur.
Iðgjöld til lífeyrissjóða dragast líka frá
til þess að koma í veg fyrir tvísköttun.
Þegar búið er að draga þessar upphæðir
frá standa eftir um 527 milljarðar króna
sem eru tekjuskatts- og útsvarsstofn.
Álagning skatta, nýting skattfrádráttar
og bama- og vaxtabætur sjást í töflu 1.
Þar sést að álíka há fjárhæð er greidd í
tekjuskatt og útsvar af launatekjum, eða
rúmlega 65 milljarðar í hvorn lið um
sig. Þegar tekið hefur verið tillit til milli-
færslna sést að hið opinbera heldur eftir
tæplega 120 milljörðum, eða um 22,7%
af tekjuskattsstofni. Flatur skattur upp á
22,7% myndi því gefa sörnu tekjur og
núverandi skattkerfi.
Með þessu er þó ekki öll sagan sögð.
Þegar hefur verið ákveðið að fella niður
hátekjuskattinn sem hefur gefið ríkinu
tekjur upp á rúman milljarð. Auk þess
hefurþegar verið ákveðið að lækka skatta
Launatekjur og skattar 2005
Tekjuskattsstofn Tekjuskattur Hátekjuskattur Útsvar 527 66 1 66
Alls 135
Millifærslur
Bamabætur 5
Vaxtabætur 5
Skattaafsláttur 5
Alls 15
Skattar nettó 120
Skattprósenta 22,7%
I töflunni sést að
flöt skattprósenta
er mun lægri en
núverandi 36,7%
jaðarskattur.
Heimild: rsk.is,
útreikningar Vis-
bendingai:
um næstu áramót. Með því að taka tillit
til þessara breytinga væri hægt að lækka
skatta niður í 20% með því að hafa þá
flata.
Letjandi áhrif skatta
Þegar jaðarskattar em of háir sér fólk
sér minni hag í því að vinna en ella.
Þetta sést glöggt á ellilífeyrisþegum sem
neita oft að vinna ef tekj ur eru gefnar upp.
Það er ekki vegna þess að þeir séu orðnir
vinnulúnir heldur fyrst og fremst til þess
að forðast skatta og skerðingar á bóturn
almannatrygginga. Sömu áhrif gilda al-
mennt þó að þau verði rninni eftir því sem
skattar eru lægri. Á skattlausa árinu 1987,
þegar skipt var úr eftirágreiddunr sköttum
í staðgreiðslu skatta, var talið að tekjur
hefðu aukist um 4% að raungildi vegna
skattleysisins. Þó að lækkun skattprósent-
unnar í 20% hefði aðeins helmingsáhrif á
við það sem varð árið 1987 ykjust tekjur
launþega um 2% og skatttekjur ríkisins
sem því nemur.
Greinilegustu áhrifin af millifærslum
eru hjá fólki sem fær tekjutengdar bætur.
Vaxtabætur og bamabætur eiga að bæta
hag fólks með byrði af húsnæðiskaupum
og ómegð. Oftast er þetta ungt fólk á
aldrinum25 til 40 ára. Þegarþessarbætur
eru tekjutengdar verður það til þess að
jaðarskattar fólks með meðaltekjur eru
ekki 36,7% heldur vel yfir helmingur.
Duglegu fólki erekki umbunað í samræmi
við vinnuframlag.
Blekkjandi afsláttur
Persónuafsláttur er vinsæll vegna þess
að almennt vill fólk ekki þurfa að
láta frá sér peninga sem það hefur aflað.
Lágtekjufólki finnstþað græða á þvi að fá
afsláttinn því að ráðstöfunartekjumar em
mun meiri en þær væm ef skattur legðist á
allar tekjur. Stundum virðist málflutningur
hjá einstaka hagsmunahópum ganga út á
það að það sé einstakt lán að vera skatt-
laus. Þetta er að sjálfsögðu firra. Það sem
skiptir einstaklinginn máli er ekki að vera
skattlaus heldur að ráðstöfunartekjur hans
séu sem mestar. Markmiðið með flötum
sköttum er alls ekki að skerða tekjurþeirra
sem minnstar tekj ur hafa fýrir. Þvert á móti
munu þeir líka virka hvetjandi á þá sem
lægstu launin hafa vegnaþessaðjaðarskatt-
ar allra sem greiða einhvem tekjuskatt á
annað borð munu lækka úr 36,7% í 20%.
Tekjuminnstu einstaklingamir munu því
líka halda eftir 1.700 krónurn meira af
hverj um tíu þúsund krónum sem þeir bæta
við í launum á mánuði. Þau fyrirtæki sem
greiða lægst launin yrðu hins vegar að
greiða hæni laun en nú. Persónuafslátt-
urinn er því fýrst og fremst styrkur til fýr-
irtækja en ekki einstaklinga. Þetta verður
beúir sýnt í framhaldsgrein sem birtist í
Vísbendingu á næstu vikum.
Er 20% skattur of hár?
Verslunarráð íslands setti fram
slagorðið „15% landið ísland" á
liðnu ári og lagði til að flatir skattar yrðu
enn lægri en hér hefur verið reiknað. í
tölum ráðsins var reiknað með því að á
sarna tíma og skattkerfinu væri breytt yrði
dregið úr ýmsum útgjöldum ríkisins sem
ekki eru hagkvæm. Til dærnis var lagt til
að greiðslum til landbúnaðar og öðmm
niðurgreiðslum yrði hætt. Allt yrði þetta til
þess að auka hagkvæmni í rekstri ríkisins
sem þá þyrfti ekki að eyða jafnmiklum
peningum og nú og gæti lækkað álögur.
1
Lausnin er eitt skattþrep
þar sem tekjuskattur
einstaklinga ersvipaðurog
tekjuskattur fýrirtækja.
2
Halldór Benjamín Þor-
bergsson fjallar um einka-
fjármögnun stórfram-
kværnda á Norðurlöndum.
3
Pétur Sigurðsson fjallar um
beina erlenda fjánnunaeign
Islendinga. Bein fjárfest-
ing Islendinga tvöfaldaðist
4á milli áranna 2003-2004Á
og var það meiri aukning
en í öðmm ríkjum OECD.
Og áfram er Ijárfest.