Vísbending - 06.10.2006, Blaðsíða 1

V
Viku
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
6. október 2006
38. tölublað
24. árgangur
ISSN 1021-8483
Enginn kosningabragur á fjárlagafrumvarpi
Fjárlög voru lögð fram í upphafi
þings og þau endurspegla góða
stöðu ríkissjóðs og einstaklinga.
Það er visst áhyggjuefni að framkvæmd-
ir eru settar á fullt á ný þó að vissulega
séu sumar þeirra arðbærar, til dæmis
umferðarframkvæmdir í kringum höfuð-
borgina. Samkvæmt frumvarpinu ætlar
ríkisstjómin að draga úr tekjum á sama
tíma og útgjöld aukast. Engu að síður á
fjárlagafrumvarpið að skila afgangi upp
á tæplega 16 milljarða króna en á yfir-
standandi ári er gert ráð fyrir afgangi
upp á 49 milljarða króna. Því má ekki
gleyma að vegna mikillar þenslu ákvað
ríkisstjómin að draga úr ýmsum útgjöld-
um á yfirstandandi ári frá því sem ákveðið
hafði verið. Því þarf þessi þróun ekki að
koma á óvart.
Lífeyrisþegar fá meira
r
Utgjöld til heilbrigðis- og trygginga-
mála hafa aukist. Þetta endurspeglar
meðal annars það samkomulag sem rík-
isstjórnin gerði við samtök aldraðra nú
í sumar. Það hægir mjög á þeirri stefnu
sem mörkuð var fyrir löngu að láta al-
rnenna lífeyriskerftð taka við stærstum
hluta lífeyrisgreiðslna. Utgjöld vegna
tekjutryggingar hækka um ríflega 30%
frá fjárlögum yfirstandandi árs. Kerfið
verður einfaldað og svonefndur tekju-
tryggingarauki felldur niður.
Kostnaður við sjúkrahús er látinn
hækka í sama hlutfalli og almennt verð-
lag. Þetta virðist óraunhæft. Þessi liður
mun halda áfram að stækka á komandi
árum vegna þess að stærri árgangar en
áður eru nú að komast á efri ár. Samkvæmt
fréttum hafa sjúkrahús verið rekin með
halla á yfirstandandi ári og engar aðgerð-
ir eru boðaðar sem bæta rekstur þein'a.
Því virðist þessi liður dæmdur til þess
að vera of lágur.
Samgöngubætur?
Framlög til vegamála hækka um tæp-
lega 30%. I frumvarpinu er gert ráð
fyrir að þau haldi áfram að vaxa árið 2008
en verði á árunum 2009 og 2010 svipuð
og næsta ár. Því miður er ekki lj óst að all-
ar fyrirhugaðar vegaframkvæmdir verði
arðbærar. Héðinsfjarðargöngeru líklega
einhver versta ráðstöfun á vegafé sem
ntöguleg er. Framkvæmdirá höfúðborgar-
svæðinu væru miklu arðbærari og myndu
bæta daglegt líf stórs hluta þjóðarinnar.
Til stendur að nýta hluta fjármunanna í
framkvæmdir við Reykjavík og það er
skynsamlegt. Það er athyglisvert að á
sama tíma og Vestmannaeyingar krefj-
ast stuðnings við farþegaflug er liðlega
200 milljónum króna varið til þess að
styrkja siglingar með Herjólft. Það er
þó örugglega minna framlag á íbúa en
styrkurinn til flutninga að og frá Vigur
í ísaijarðardjúpi, en hann er sjö millj-
ónir króna.
Landbúnaður enn styrktur
T) ekstur landbúnaðarráðuneytisins og
XVmálaflokka þess ntun kosta ríkið um
14 milljarða króna næsta ár. Meðal þess
sem styrkt er má nefna mjólkurbændur
en til þess flokks fara fimm milljarðar,
þrír milljarðar fara til sauðfjárbænda,
350 milljónir til grænmetisframleiðslu
og 500 milljónir til Bændasamtakanna.
Enn erþeirri spurningu ósvarað til hvers
er verið að styrkja bændur til þessarar
framleiðslu sem hægt er að kaupa ódýr-
ar frá útlöndum. Auk þessa framlags er
ótalinn styrkur sem bændur fá i forrni
innflutningstolla og ýmiss konar hafta
á innflutning. Forsætisráðherra gat þess
þó að ríkisstjórnin hefði áætlun um að
lækka nratarverð. Oheppilegt væri að
breytingin fælist aðeins í lækkun virðis-
aukaskatts á matvæli. Ríkisstjórnin þyrfti
þá að ákveða hvar hún dregur línuna
milli matvæla og sælgætis, sem hún er
ákveðin í að lækki ekki í verði. Hvorum
nregin fellur til dæmis sulta? Lykilatriði
hlýtur að vera breytt landbúnaðarstefna,
stefna sem er hagstæð neytendum en
dregur ekki taum framleiðenda.
1 sj ávarútveginn fara aðeins þrír mi llj -
arðar en reyndar er vandséð að greinin
sjálf geti ekki annast þann rekstur sem
ríkið hefur tekið að sér. Fáir efast þó um
mikilvægi þeirra rannsókna sem Hafrann-
sóknastofnun stendur fyrir en í þær fer
meirihluti útgjaldanna.
> Utþenslustefna?
Samskipti íslendinga við útlönd hafa
aukist á liðnum árum og það endur-
speglast í mörgum sendiráðum erlendis
og tilheyrandi kostnaði. Samkvæmt fjár-
lagafrumvarpinu virðist rekstur flestra
sendiráða kosta milli 60 til 130 milljónir
króna. Einstaka skrifstofa kostar minna,
meðal annars sendiráðin í Róm og Pretor-
íu, áður Mapútó, en til hvors þessara
sendiráðarenna aðeins25 til 30milljónir.
Meðalkostnaður á 23 sendiráð og fasta-
skrifstofur verður rúmlega 70 milljónir
króna. Alls fara um tíu milljarðar króna
til rekstrar málaflokka ráðuneytisins.
Endalaust má deila um einstök málefni
en ekki er að efa að kostnaður Islendinga
af þátttöku í ýmsu alþjóðastarfi á eftir
að aukast á komandi árum. Mestu máli
skiptir í þessu sem öðru að fjármunum
sé vel varið. Ekki er líklegt að opinber-
ir aðilar hafi mikil áhrif í viðskiptum í
frjálsu hagkerfí. Hins vegar geta þeir
haft miklu hlutverki að gegna í kynning-
arstarfi. Víða erlendis eru margir sem
minnast Islands helst sem landsins þar
sem Vigdís er forseti.
(Framhald á síðu 4)
r T Þótt kosningar séu 1 nánd / ^ Margir halda að ríkið sé Er góður árangur í A Sandy Weill var
1 verður hagnaður á ríkis- / að skreppa saman. S viðskiptum bara LA. útnefndur rnaður ársins í
sjóði skv. fjárlagafrum- I reynd vaxa tekjur ^ heppni? Verða menn bandarísku viðskiptalífi
varpinu sem var lagt fram og gjöld hins opinbera ársins í viðskiptalífmu árið 2002. Það varð hans
V i þingbyrjun. ár frá ári. yfirleitt gjaldþrota? versta ár. J
i°