Frjáls verslun - 01.01.1992, Blaðsíða 15
VERÐBREFAVIÐSKIPTI
FJÁRMÁLAHNEYKSU
Á WALL STREET
gjaldþrota banka í Kólumbíu og
breytti honum í peningaþvottavél
fyrir kólumbíska eiturlyfjasala, bank-
inn fjármagnaði kjamorkuvopnaþróun
í Pakistan, hryðjuverkamaðurinn Abu
Nidal átti þar eitt sinn hálfa milljón
dala á reikningi (stóran hluta þess í
formi tékka frá Kúvætfursta), bank-
inn starfrækti sveit þrjóta til að
þjarma að óþægilegum viðskiptavin-
um og svo mætti áfram telja.
Samtímis þessu öllu hélt aðaleig-
andinn, Agha Asan Abedi, uppi öðru
sjónarspili sem mannvinur og bjarg-
vættur fátæklinga í þriðja heiminum.
Auk þess að stofna Third World
Foundation, sem áður er nefnt, gaf
hann 8 miUjónir dala til mannúðar- og
friðarstofnunar Carters forseta, sem
stofnuð var upp úr 1980. Hann var
stærsti fjárveitandinn til þessarar
stofnunar og fylgdi Carter víðs vegar
um heim til stuðnings mannúðar- og
þróunarmálum. Fyrrum sendiherra
Carters hjá Sameinuðu þjóðunum,
Andrew Young, þáði einnig laun frá
BCCI og rak fyrirtæki sem átti veru-
leg viðskipti við bankann.
Það eru því fáir sem sleppa með
óbeyglaða stuðara í þessari sögu og
margir sem óska þess að Seðlabanki
Englands hefði ekki tekið þá ákvörð-
un í júlí sl. að loka bankanum. í kjöl-
farið hafa fylgt málaferli, sakamál jafnt
sem minni mál af hálfu sparifjáreig-
enda, sem eiga eftir að endast lög-
fræðingum heimins lengi. Abedi er nú
fársjúkur og býr í Pakistan, en verður
að öllum líkindum ekki framseldur til
Bandaríkjanna til að svara til saka.
Nýr meirihlutaeigandi tók við bankan-
um fyrir tveimur árum, furstinn af
Abu Dhabi, sem á 77% bankans.
Hans verkefni verður að ganga frá
mörgum lausum endum í málinu og
greiða sparifjáreigendum það sem
dómstólar mæla fyrir um.
Furstinn er einn af auðugustu
mönnum heims og situr á miklum
olíubirgðum. Hann vissi af eðli og
starfsemi bankans fyrir margt löngu
og þarf nú að punga út olíupeningum
til þeirra sem sviknir voru. Hann hef-
ur vísað málinu til Einkamálaráðun-
eytisins í Abu Dhabi til meðferðar en
sú stofnun fer með fjármál furstafjöl-
skyldunnar.
Stærsta verðbréfafyrirtækið á
Wall Street, Salomon Brothers
Inc., er þessa dagana að jafna
sig eftir fjármálahneyksli sem
varð til þess að forstjóri og
stjórnarformaður fyrirtækisins
neyddust til að segja af sér. Yfir-
maður ríkisskuldabréfadeildar
fyrirtækisins á yfir höfði sér
margra ára fangelsisdóm fyrir
brot á lögum um kaup á ríkis-
skuldabréfum.
SKULDABRÉFASVINDL
Bandaríska Fjármálaráðuneytið
heldur mánaðarlega uppboð á ríkis-
skuldabréfum til að fjármagna krón-
ískan fjárlagahalla, sem nálgast þrjú
hundruð milljarða dala (2.000 millj-
arða króna) á þessu fjárlagaári. Þetta
er stór markaður og miklar fjárfúlgur
sem skipta um eigendur hverju sinni.
Til að einfalda viðskiptin gefur banda-
ríska ríkið út sérstakt leyfi til verð-
bréfafyrirtækja til að taka þátt í upp-
boðunum. Slíkt leyfi hafa nú urn 40
TEXTI: KARL BIRGISSON
fyrirtæki og er Salomon Brothers
stærst þeirra.
Verðbréfafyrirtækin kaupa skulda-
bréfin sjálf eða í umboði viðskiptavina
sinna en reglur mæla fyrir um að
hvert fyrirtæki megi ekki festa kaup á
nema 35% bréfanna á hverju uppboði.
Þetta er gert til að koma í veg fyrir að
eitt fyrirtæki nái tangarhaldi á tiltek-
inni útgáfu og geti þannig ráðið end-
ursöluverði bréfanna.
Það voru þessar reglur sem yfir-
maður ríkisskuldabréfadeildar Salo-
mon Brothers, Paul Mozer, þver-
braut að yfirlögðu ráði. Hann notaði
nöfn viðskiptavina fyrirtækisins til að
bjóða í skuldabréfin og náði þannig til
sín stórum hluta útgáfunnar í trássi
við lög. í einu tilfelli bauðst hann til að
lána þremur fyrirtækjum allt að 15
milljarða dala til kaupa á bréfum á einu
uppboði. Lánin áttu að vera með veði
í bréfunum sjálfum en tilboðinu var
hafnað.
f öðrum tilvikum notaði Mozer
nöfn viðskiptavina sinna án vitundar
þeirra til að bjóða í skuldabréf. Með
49