Frjáls verslun - 01.10.1995, Blaðsíða 50

STARFSMANNAMAL
UPPSÖGN FYRIR DÓMSTÓLA
Málarekstur fyrir dómstólum vegna starfsloka er ekki mjög algengur hér á landi.
Erlendis er algengara að háttsettir stjórnendur, sem reknir eru á stundinni þrátt
fyrir að þeir hafi ekkert gert af sér, fari í mál vegna aðferðarinnar. Þeir fá þá dæmdar
eins konar miskabætur þar sem aðferðin, ein og sér, er talin skaða mannorð þeirra
og skerða möguleika þeirra á að komast fljótt í vinnu annars staðar.
að er ekkert við það að athuga
að menn skipti um störf en ég
hefði kosið að starfslok mín hjá
samtökunum bæri að með öðrum
hætti.
Þessi orð voru höfð eftir Magnúsi
E. Finnsyni í DV í september
skömmu eftir að honum hafði verið
sagt upp störfum sem framkvæmda-
stjóra Kaupmannasamtakanna eftir
meira en 20 ára starf. í frétt blaðsins
sagði að Magnús hefði orðið að víkja
af skrifstofu sinni og fengi ekki að
koma þar meir. Til að tryggja það var
skipt um lás á skrifstofunni um leið og
Magnús hafði yfirgefið húsið, jafnvel
þótt hann ætti þar tölvuert af dóti.
Haft var eftir formanni Kaupmanna-
samtakanna að vegna skipulagsbreyt-
inga hefði Magnúsi áður verið gefinn
kostur á að segja upp stöfum. Hann
hefði hins vegar neitað og þá verið
umfsvifalaust rekinn.
Burtséð frá ástæðunum hefur
brottrekstur Magnúsar vakið marga
til umhugsunar um það hvemig staðið
sé að starfslokum á íslandi. Ekki ein-
ungis hvemig hagsmunir bæði vinnu-
veitandans og starfsmannsins séu
best tryggðir, heldur hvemig menn
beri sig yfirleitt að við slíkar kring-
umstæður. Hvort menn komist frá
uppsögninni með sæmilegri reisn,
sérstaklega ef þeir hafa helgað fyrir-
tæki eða samtökum starfskrafta sína í
áratugi. I þessu samhengi þykir ekki
síður áhugavert hvað bundið hefur
verið í ráðningasamninga manna um
starfslok. Þar kennir ýmissa grasa.
Það sem lýst var hér að ofan hefur
gjaman verið kennt við hina banda-
rísku aðferð. Þar er brottrekstur
starfsmanna, lágt sem hátt settra,
nær daglegt brauð. Margir þekkja ef-
laust senur úr bíómyndum eða sjón-
varpsþáttum, sem eiga sér væntan-
lega einhverja stoð í veruleikanum,
þar sem viðkomandi er beðinn um
hreinsa skrifborðið sitt fyrir hádegi og
koma sér út undir eftirliti öryggis-
varða. Þar er ekki óalgengt að menn í
toppstöðum tryggi sig með feitum
starfslokasamningum enda vitað að
þeir sitja laust og em umsvifalaust
reknir ef ekki gengur eins og vonir
stóðu til.
í samtölum við menn í viðskiptalíf-
inu hér á landi hefur verið getið um
uppsagnir sem líkjast þessum. Þó
ekki séu öryggisverðimir til staðar
getur harkan verið sú sama eða jafn-
vel meiri. Þannig varð starfsmaður
reykvísks fyrirtækis, sem ekki er vit-
að til að hafi brotið af sér, fyrir því á
dögunum að vera rekinn undir hávær-
um öskmm yfirmanns síns sem lét
hreinsa borð hans að samstarfsmönn-
unum ásjáandi. En þar réðu persónu-
leiki og aðferðir yfirmannsins kannski
meiru um framgang mála en yfirleitt
er raunin hér á landi þar sem mýkri
aðferðir og formfastari eru oftar en
ekki ráðandi. Með undantekningum
þó, eins og dæmið hér fremst sýnir.
FEITIR STARFSLOKASAMNINGAR
En uppsagnir komast ekki einungis
í fréttirnar vegna harkalegra aðferða
við framkvæmd þeirra. Undanfarin ár
hafa nokkrar uppsagnir átt sér stað í
íslenskum viðskiptaheimi sem orðið
hafa tilefni mikilla umræðna - og sögu-
sagna af ýmsu tagi. Þær eru alveg
hinum megin á skalanum; uppsagnir
þar sem viðkomandi starfsmaður hef-
ur gert sérstakan starfslokasamning
við vinnuveitanda sinn og ber, fljótt á
litið, töluvert úr býtum.
Eitt þekktasta dæmið um slíkt er
líklega þegar Jón H. Bergs hætti sem
forstjóri Sláturfélags Suðurlands í
apríl 1988. Fjórum árum áður hafði
AMERÍSKA
Harkalegar uppsagnir, par sem stjórnendur eru látnir takapokai
MYNDIR: BRAGI Þ. JÓSEFSSON
50