Alþýðublaðið - 22.09.1969, Blaðsíða 9

Al'þýðublaðið 22. september 1969 9
ann, taldi allt slíkt draumóra
og óskhyggju. Við höfðum
ekki verið lengi gift þegar
hann dó snögglega."
Það varð reiðarslag fyrir
ungu listakonuna. Hún gat ekki
látið huggast, lífið var henni
einskis virði, örvilnun hennar
varð svartari með hverjum deg
inum sem leið, og loks ákvað
hún að fremja sjálfsmorð til að
komast til mannsins sem hún
elskaði.
„En þá birtist hann mér.
Hann stóð fyrir framan mig svo
raunverulegur og greinilegur,
að ég ætlaði að hrifsa í hann
til að halda honum föstum hjá
mér. En auðvitað var það ekki
hægt. Hann sagði, að ég mætti
umfram allt ekki láta verða af
þessari fyrirætlun minni að
svipta mig lífi, yrðum við alger
lega aðskilin og gætum ekki
náð sambandi hvort við ann-
að“.
Hún tók varnaðarorð hans
til greina og sökkti sér ofan í
bækur um spíritisma og dul-
fræði til að_ reyna að finna
hvernig hún ætti að fara að
ná aftur snertingu við hann.
„Ég las allt sem ég náði í um
þessi efni og var fastráðin í
að gera hvað sem í mínu valdi
stæði til að opna mig fyrir áhrif
um frá honum. Ég reyndi að
þjálfa mig í. ósjálfráðri skrift,
en mánuðum saman gerðist
ekkert. Stundum heyrði ég
raddir í fjarska, óljósar eins og
fuglakvak, og ég gat ekki greint
orðaskil. En loksins gerðist það.
Höndin á mér byrjaði að hreyf-
ast án þess að. ég stjórnaði
henni, og maðurinn minn skrif-
aði skilaboð til mín með sinni
gömlu rithönd. Hann sagði, að
sér liði vel, hann hefði nóg að
starfa og væri ánægður, og.
hann lagði áherzlu á, að það
breytti engu þó að hann hefði
ekki trúað á framhaldslífið —
hann væri jafnlifandi þrátt fyr
ir það, og nú vildi hann fyrir
alla muni taka aftur fyrri um-
mæli sín og láta mig vita, að
sér hefði skjátlazt“.
★ ÞEKKING TEKUR VIÐ
AF BLINDRI TRÚ
í fyrstu var hún efagjörn og
gagnrýnin og óttaðist, að þetta
kæmi allt frá hennar eigin
undirvitund, en hún hélt áfram
að þjálfa sig þangað til hún
þurfti ekki lengur á ósjálfráðu
skriftinni að halda, heldur gat
séð og heyrt eiginmann sinn og
talað við hann eins og þau
væru bæði á sama tilverustigi.
„Hann er tengiliður minn við
hina heimana, stjórnandi minn
og hjálpari. Efasemdirnar hurfu
smám saman, því að ég sá af
mörgu, að þetta gat ekki verið
mín eigin undirvitund eða tóm-
ar ofskynjanir; það var alltaf
að koma eitthvað fram sem ég
gat ekki vitað eða haft nein
tök á að komast á snoðir um,
oft framtíðEU-spár sem virtust
ólíklegar á þeim tíma, en rætt-
ust síðar bókstaflega. Ég hef
unnið með rrtörgum virtum vís-
indamönnum eins og prófessor
Rhine og konu hans, dr. Carlos
Osis, dr. Hans Holzer og Eileen
Framhald á bls. 11.
I
I
I
I
l
I
I
I
1
S
I
I
Leikfélag Reykjavíkur:
nó - revl
ikstjéri: Sveinn Einarsson
[9 Gamanleikir með ádeilu-
broddum hafa verið veigamik-
ill þáttur leiklistar frá úpphafi
vega. Napurt og afhjúpandi háð
um mennskar hneigðir, óvirð-
ing við arfhelgar siðvenjur sam-
tímans eru sérkenni elztu gam-
anleikja, allt frá tímum Forn-
Grikkja. Leiklist er félagslegt
listform, og frá fyrsta fari hef-
ur leikhúsmönnum verið ljóst,
að eitt meginhlutverk hennar
væri að aga og tyfta samtím-
ann, varpa fersku og spaugilegu
ljósi á veraldarvafstur mann-
skepnunnar og þau öfl sem
ráða og rikja á hverjum tíma.
Þetta gagnrýna hlutverk leik-
listarinnar var svo mikilsvert
talið áður fyrr, að engin sýn-
ing þótti heil nema hún byði
uppá mergjaðan grínþátt.
Þó sú hefð sé löngu úr sög-
unni, fer ekki milli mála, að
skopið, kaldhæðnin, hin eitraða
ádeila er enn mikilsverður þátt-
ur í starfsemi hvers lifandi. og
lífvænlegs leikhúss. Leikhús,
sem ekki tekur þjóðfélagið
öðruhverju til hispurslausrar
og niðursallandi meðferðar, hef
ur týnt nokkru af salti sínu og
lífsneista. Leikhús, sem eru að
öllú eða einhverju leyti áfram-
færi ríkisvaldsins, glutra ein-
att niður þessu lífsnærandi
hlutverki og verða fyrir bragð-
ið lítið annað en borgaralegar
stássstofnanir deyfilyfjaneyt-
enda. Bæði leikhúsin í Reykja-
vík hafa verið þessu marki
brennd, þó ekki í jafnríkum
mæli. Þjóðleikhúsið á því erf-
iðara uppdráttar að þessu leyti
sem það er algerlega á fram-
færi hins opinbera, en Leikfé-
lag Reykjavíkur er ekki að
sama skapi háð duttlungum af-
skiptasamra valdsmanna, þó
það verði að gæta ákveðins
„hófs“ í verkefnavali.
Iðnó-revían er samkvæmt
leikskrá fyrsta revían sem
Leikjfélag ,'Reykj avikur færir1
upp. Ég fæ samt ekki betur séð
en verk einsog Deleríum bú-
bónis og Pókok hafi verið ó-
mengaðar revíur. Hins vegar
má segja, að Iðnó-revían sé að
því leyti frábrugðin þessum
verkum og í ætt við hefðbundn-
ar revíur fyrri ára, að hún er
soðin saman af mörgum höf-
undum, en enginn þeirra gengst
opinberlega við afkvæminu. —
Kannski er veikleiki verksins
einmitt fólginn í þessu sam-
krulli átta ónafngreindra höf-
unda, þó hinu megi ekki
gleyma, að menn verða senni-
lega áræðnari, hispurslausari
ið niður, enda af nógu að taka
í íslenzku þjóðlífi nú um stund
ir. Sýningunni er skipt í tvo
aðgreinda þætti, og nefnist
annar Þjóðarskútan eða Suður
um höfin (í gömlum stíl), en
hinn Þjóðvarpið eða Einn dag-
ur í eðlilegum litum (í nýjum
stíl). Fyrri þátturinn minnir
um sumt á gömlu revíurnar, en
vettvangur hans er Ástraliu-
far þeirra framtaksmanna sam-
tímans sem hafa fengið sig
fullsadda á baslinu- hér heima,
og koma stjórnmál og önnur
þjóðmál þar allmikið við sögu.
Hugmyndin er góð og býður
uppá ýmsa skemmtilega mögu-
leika, sem eru þó hvergi nærri
fullnýttir, einkum vegna þess
hve dreifð ádeilan er og sárasak-
laus í flestu tilliti. Að vísu er
grínið um ríkisstjórnina, verka-
lýðsforustuua, skattamálin,
þjóðlegu fræðin og fegurðar-
drottningar sveitanna til vitnis
um, að einhverjir hinna átta
höfunda hafa hæfileika til bein-
skeyttrar og skopvísrar ádeilu,
fyrir.
Um frammistöðu einstakra
leikenda er það að segja, að
hún var nokkuð misjöfn. Hinar
gamalreyndu revíuleikkonux*
Auróra Halldórsdóttir og Nína
Sveinsdóttir voru nánast utan-
gátta í sýningunni, þó gervi
þeirra í ellitáninga-atriðinu
væri með ágætum. Hinsvegar
gerðu yngstu leikendurnir, Þór-
unn Sigurðardóttir og Kjartan
Ragnarsson, marga hluti stór-
vel og sýndu næman skilning
á kröfum revíutúlkunar. Sama
er að segja um Margréti Ólafs-
dóttur í hlutverki Sveinu tré-
smiðskonu, sem var fjörlega og
ísmeygilega túlkað. Jón Sigur-
björnsson brá upp ákaflega
skoplegri mynd af þjóðlegum
fræðaþuli og fór firnavel með
söngvana er honum voru lagð-
ir í munn. Steindór Hjörleifs-
son var sömuleiðis forkostu-
legur í gervi reykvísks brask-
ara og skattsvikara, og ' ræða
hans um skattamál afbragð. —
Guðrún Ásmundsdóttir vai*
Ómar Ragnarsson ásamt fleiri leikurum í revíunni.
og óvægnari þegar þeir þurfa
ekki að svara til saka fyrir
gagnrýni sína og ádeilu. Hitt
leiðir af sjálfu sér, að verk eft-
ir átta ólíka höfunda hlýtur að
vbrða brotakennt, ^ mstætt
og aflvana, nema svo ólíklega
vilji til að þeir séu allir á einu
máli um meinsemdirnar og
beztu leiðirnar til að afhjúpa
þær, og gengi slíkt raunar
kraftaverki næst. Hvað sem
um það er, ber að játa, að ýmis-
legt er vel um þessa frumraun,
og Leikfélag Reykjavíkur hef-
ur tvímælalaust lagt inná rétta
braut með því að reyna að
vekja upp og blása fersku lífi
í revíuformið. Verði framhald
á þeirri viðleitni, hefur leik-
húsið aukið við verksvið sitt
mikilvægum og tímabærum
þætti.
í Iðnó-revíunni er víða bor-
og eru jafnframt hagvirkir
söngvasmiðir, en þessi fáu veru-
lega smellnu atriði voru ákaf-
lega laustengd og dofnuðu af
samneyti við miklu veigaminni
atriði, sem sum hver voru al-
gerlega misheppnuð, einsog til
dæmis grínið um „ellitáning-
ana“, hjónabandið og ofvitann.
Seinni þátturinn hafði sjón-
varpið að umgerð, en var í
flestum greinum miklu slapp-
ari en sá fyrri, þó þar væri
ýmislegt spau.gilegt, og þá eink-
anlega atriðið um veðurfars-
lýsingu sjónvarpsins sem naui
kankvísrar túlkunar Guðmund-
ar Pálssonar. Yfirleitt gekk
seinni þátturinn útá góðlátlegt
og marklaust gaman, sem leik-
húsgestir höfðu greinilega
mikla ánægju af. Verulega
hnyttinni skopfærslu á vinnu-
brögðum sjónvarþsins brá varla
bezt í gervi skólastúlku í upp-
reisnarham; hún skilaði einnig
söngvunum með ágætum. Guð-
mundur Pálsson var með köfl-
um bráðfyndinn í hlutverki
trésmiðsins, ekki sízt í mót-
mælagöngunni, en dálítið mis-
tækur. Sigríður Hagalín kom
vel fyrir, en var í dauflegasta
lagi, vantaði innri eld eða orku.
Pétur Einarsson var ankanna-
legur í vanþakklátu hlutverki
ofvitans, en mun betri í tveim-
ur dansatriðum með Kjartani
Ragnarssyni. Ómar jRagnars-
son er ekki leikmenntaður og
galt þess, túlkun hans þurr og
ópersónuleg, en hann fór
skemmtilega með söngvana
einsog vænta mátti, ekki sízt
Ömmubæri sjómannsins.
Leikstjórinn, Sveinn Einars-
son, hefur skapað furðusam-
Frh. á 15. síðu.