Alþýðublaðið - 13.05.1970, Blaðsíða 5
Miðvifcudag-ur 13. mai 1970 5
Alþýðu
blaðið
Útgcfandi: Nýja útgófufélaglS
Framkvæmdastjóri: Þórir Sæmundsson
Ritsljórar: Kristján Bersi Ólafsson
Sighvctur Björgvinsson (áb.)
RHstjórnarfulltrúi: Sigurjón Jóhannsson
Frcttastjóri: Vilhelm G. Kristinsson
AuglýsinBastjóri: Sigurjón Ari Sigurjónsson
Frentsmiðja Albvðublaðsina
ERLEND MÁLEFNI
Að óttast lýðræðið
| Sjá'lfgtæðM'lokikiurinin virðist aðeins eiga eitt áhuga- 8
mál síðu'stii vikurnar fyrir kosninlgar. Það er að sann- ■
færa Reykvíkinga um, að glundroði verði í stjórn I
ibæjarins, ef .flokkurinn missir jjar méirihluta sinn. g
Að þessu l'eyti er ,Geir Háilgrírnsöon einls og einvalds- »
konungar fyrri aldá, s!em sífe'lllt spáðu því, að glund'-1
roði tæki yið eftir þeirra dág. 8
í Þessi kenning er í raun rettri móðgun við skyn-
sáma og hulgsandi kjósendlur ,í Rjeykjavík. Þeir vita,
að j>að verður ,eniginn glundroði í borginnd, þótt ára-
tuga me ir iMutaval'di SjálifsbæðMlokksins verði
hnekfct.
I
I Chien Hsue-Shen
! Maðurinn bak við
gervitungl Kína
I Hvtemig hefur gengið f landsmái'um? Þar hefur
r enginn flokkur haft hreinan mleirihluta síðustu 40
ár eða svo dg yfirleitt hafa setið samlsteypustjórnir
fleiri eðá færri fltokka. Síðan 1930 hafla sjálfstæðis-
mleinn tekið þátt í 8 samáteypustj'órnum með öilbm
hinum floklkunulm, og aldrei nefnt einu orði, að ■
glundáoði ríkti í landsimálum. Þviert á móti hafa ís- 8
lendingar sýnt pólitískan þro'ska í þeirri málamiðiun, “*
sem hefur tryggt tiitöiulega fast stjórnarfar mfeð
kerfi samlsteypustjóma.
I
r Hvemig hefur glengið í bæj'arfélögum utan Rfeykja- I
r vifcur? Að frátöldum Neskaupstað hafa þeir kaup- I
staðir verið fáir á sfeinni árum, þar seim eilnn flokkur
hefur haft hreinán mfeirihluta. Er hægt að tala um
glundroða í Stjóm ístenzkra bæjarféílaga?
Þá ler þess að Iminnast, /að iSjálfstæðisflokkurinn
í iReykjavík er ístór flokkur, Jog innan hans eru fjöl-
margir hópar Imanna imeð ólíkar iskoðanir, ólík
áhugamál log ólíka hagsmxmi. Stefna og starf iSjálf
stæðisflokksins er því málamiðlun . milli ólíkra
manna /og (hcpa, ienda íþótt |þeir (heiti ekki mismun- I
andi f lokkanöf ium. Launþegadeild! Sjálfstæðis- 8
I
l
] flokksins á miklu imeira sameiginlegt ;með vinstri
f flokkunum en með 'heildsölum iog iðnlrekendum.
f Hins vegar ,á atvinnurekendadieild Sjálfstæðis-
f flokksins meira sameiginlegt imeð iSambandsmönn-
f um Framsóknar len með Ihinum ifrjálslyndari flokks-
f bræðrum Isínum.
f Þessa staðreynd um i’nnri bygginigu Sjálfstæði's-
flökksinls h'efur aidrei komið einls skýrt í ljós og í
prófkjöri, sem fór fram um lista flokksinis fyrir þess-
ar kosnmgar. Þá börðust einátaklingar og hópar ihn-
aín flokksinis — og sú barátta var miun grimmiiegri
en sj’ál'f kosningabaráttan miili flokfcannia hefur ver-
ið tii þeSsa. -
? Samt er ekfci réttmætt að sfegja, að glundroði ríki
7 innan Sjálfstæðisflokksin's. Það varð að lokum sam-
komulag, málamiðiun, og flofckurinn keraur fram
áeim ein heild. Eins mundi verðia um Rfeykjavíkur-
borg, þótt mleirihluta Sj'álfstæðMlókfcsins lyki. Það
er enigin hæltta á ferðum — aðeiins spurt um álit
óbreyttra kjós'enda á því, hvemig þeir vilji skipta -
völdum og ábytrgð á stjórn borgari'nniar næstu fjög- 8
! ur ár. Við þurfum ekki að óttast lýðræðið.
□ Spumingin var ekki sú,
hvort þetta mundi gerast. Hún
var langtum fremur hin, hvers
vegna það hafði ekki gerzt fyrr.
í Bandaríkjunum hafa menn
átt von á því allt frá dögum
menningarbyltingarinnar að
Kínverjar myndu sýna svart á
hvítu, að þeir kynnu að smíða
langdrægar eldflaugar. Og það
kom sovétmönnum heldur ekk-
ert á óvart, þegar Kínverjar
skutu á loft fyrsta gervitungli
sínu, rétt eftir að aldarafmæli
Leníns var haldið hátíðlegt.
Þetta bændaþj óðfélag, þar
sem 80% íbúanna voru ólæsir
viS valdatöku kommúnista
1949, hefur aftur sýnt að það
er í hópi 'Stórvelda heimsins.
Sé efnahagsstaðan notuð sem
mælikvarði og Kína borið sam-
an við Japan sést að Kína er
ekkert risaveidi. En hinn mæli>-
kvarðinn er eins oft notaður,
hvort ríkin ráða yfir eldflaug-
um og kjarnorkuvopnum.
Álit Kína í þriðja heiminum
jókst verulega þegar Kinverjar
sprengdu fj'rstu kj arnorku-
sprengjuna 1964. Síðan hafa
Kínverjar gert 9 tilraunir með
kjarnorkuvopn, þar atf sprengt
6 vetnissprengjur. í fjórðu til-
rauninni var kjarnorkusprengj-
unni skotið með meðaldrægri
eldflaug.
Staða Kína hefur enn styrkzt
við það að fyrsta gervitungl-
inu er skotið á loft. Og nú þeg-
ar það hefur gerzt, sem 'allir
áttu von á, stamda bæði Banda-
ríkin, Sovétríkin og rí'ki Asíu
frammi fyrir vandamáli, sem
þau verða að ræða í alvöru.
I
LÆRÐI OG STARFAÐI
í BANDARÍKJUNUM
Kínverjar hafa unnið að því
að koma sér upp eldflaugum,
sem geti flutt kjarnorkuvopn,
allar götur síðan um miðjan
sjötta áratuginn. Forystu í því
efni hefur haft prófessor Chien,
Hsue-shen, sem nú er 58 ára
gamall og hefiur átt sæti í mið-
stjórn kínverska kommúnista-
ílokksins síðan í fyrra. Þessi
færi vísindamaður lauk prófi
frá háskólanum í Shanghai
1936 og gerðist einn. fremsti
eldfiaugnavísfndamaður Banda
ríkjanna. Hann starfaði fyrst
við hinn kunna háskóla MIT,
en fluttist síðan til tækniskóla
Kalíforníu, CIT.
Á stríðsárunum stjórniaði Chi-
en eldflaugnadeild vísindaráðs
vamarmálaráðuneytisims. Hann.
var ofursti í bandáríska hern-
um og sem slíkur fór hann til
Þýzkalands 1945 til að ná í
þýzka eldflaugnafræðinga.
1950 reyndi Chien að snúa
aftur til Kina, en var stöðvaður
í Honululu. Farangur hans var
816 kíló að þyngd,.aðailtega vís
indaleg gögn. í-ljós kom þó
síðar að þar var ekkert með af
leyniskjölum.
Það var Kóreu-Stríðið sem
olli því að hann vildi fara frá
Bandan'kjunum. En bandarísk
yfirvöld vildu ekki sl’eppa hon-
um og hann var fangelsaður í
eitt ár. „Ég vil heldur að þessi
maður sé skotinn en hann fari.
Hann veit of mikið. Hann er
meira virði en fimm herdeild-
ir“, sagði Dan Kimball, sem
þá var flotamálaráðherra Banda
ríkjanna, þegar hann heyrði
um flóttatilraun Chiens 1950.
Og að sjálfsögðu var gengið
hart að Chi-en meðan mc-carty-
isminn stóð í blóma.
Það var ekki fyrr en 1955
að Bandaríkjamenn gáfu hon-
um fararleyfi. Hann fór til
Kína, gekk þar í kommúni'sta-
flokkinn og hefur síðan unnið
að vísindastörfum þar.
I*
FLEIRI MEÐ
SVIPAÐAN FERIL
Flestir eldflaugna. og kjarn-
'orkufræðirtgar KinVerja ^eijgia
svipaðan feril að baki og banrr.
Af. þeim 200 vísindamönnum,
sem þar eru í fararbroddi, hafa
þrír fjórðu hlutaf 'Jnlenn|.[azt
erlendis, helmingur þeirra í
Bandaríkj u nu m. Fj órir af fimm
fremstu eldflaugnasérfræðing-
um Kínverja ha'fa dvalizt í
Bandaríkjunum. Einn þeirra er
kominn frá Bretlandi.
Fyrir 1950 menntuðust kín-
verskir tæknimenn aðallega í
BandaríkjiJinum og Evrópu eða
Kína sjálfu. Næsta áratug, aMifc
fram til 1960, komu Sovétrík-
in mikið við sögu, en þar stund
uðu alls um 38 þúsund kín-
verskir visindamenn nám. Á ár
unum 1960—66 unnu fjölmarg
ir brezkir, franskir, ástraliskir
og japanskir vísindamenn mik-
ið starf í Kína. Eftir það hófst
tímabil nær algjörrar einangr-
unar, utan hvað kínversku vís-
indamenniimir höfðu aðganig að
erlendum vísindaritum.
Meðan á menningarbyltin^-
unni stóð mátti sjá árásir á
eldflaugna- og kjarnorkuvís-
indamenn í veggblöðum rauðu
varðliðannia. En allt bendir til
að þeir hatfi þó getað haldið
áfram störfum sínum óáreittir.
I
KRAFTMEIRI EN
ELDFLAUG JAPANA
Talið er að Kínverjar eyði
um 7 milljörðum dollara ár-
lega til þessara vísindastárfa.
Jafnvel þótt Kína sé fyrst og
fremst landbún'aðarland vimna
þar um 160 milljónir við iðn-
að, og á síðustu árum hefui'
sífellt meira fjármagn fengizt
til vísindarannsókna.
Þungi gervitunglsinis kín-
verska sýnir að eldfl'augih sem
þeir notuðu hefur verið kraft-
meiri en sú eldflaug, sem Jap-
anir notuðu til að ákjóta á loft
gervitungli sínu fyrr í ár. Húrn
er einnig öflugri en Diamant-
eldflaugin franska og Bláa örin
brezka. Bretar hafa heldur ekki
enn skotið á loft gei’vitungli
með eigin eldflaug.
Melvin Laird varnarmálaráð-
herra Bandarikj'annia segist gera
ráð fyrir að 1975 hafi Kinverj-
ar komið sér upp 10—12 lang-
drægum eldflaugum og 80'—100
meðallangdrægum eldflaugum.
Þá geta þeir ekki aðein's náð
til skotm'arka í Asíu, helduv
verður Ameríka einnig í hættu.
HEFUR ÁHRIF Á HIN
STÓRVELDIN T
í tilraunum sínum til að fá
samþykki fyrir stofnun, ABM,
varnarkerfis gegn eldflaugum,
notfæra þeir Laird og Nixoni
forseti sér ótta mann'a við ikjarni
orkuárás. Síðast fáeinum dög-
um áður en gervitungli Kin-
verja var skotið á lofit varaði
Laird við því að hætta væri á
að Kínvérjar notuðu næstu ár-
in til kröfugerða áður en ABM-
kerfið bandarísfca gæti tekið
til starfa.
Þegar næstu eldfllaug Kín-
Framh. á bls. 13