Vísir - 11.03.1969, Blaðsíða 9
r ISIR . Þriðjudagur II. marz 1969.
Rætt við Guðrúnu
Arnadóttur, en faðir
hennar var fyrsti is-
lenzki rakarinn — og
Hauk Oskarsson pem
stjórnar gömlu rak-
arastofunni að
Kirkjutorgi 6
□ Frá því að ég í fyrsta
skipti gekk upp hafn
argarðinn í Reykjavík
haustið 1926, eftir að
hafa þvælzt með e/s
Goðafossi alla leið vest-
an af Húnaflóa og haft
gististað í lestinni, ásamt
nokkrum fleiri álíka sjó-
sterkum farþegum, þing-
eyskum geitpeningi og
kynbótahrútum norðan
úr Steingrímsfirði, hefur
leið mín oft legið í húsið
nr. 6 við Kirkjutorg.
Tjar hefur frá upphafi þessarar
aldar verið rekin snyrti-
stofa, að vísu fyrst eingöngu í
þjónustu karlmanna, meðan
elzti ættliðurinn réði ríkjum.
En eftir að „drengjakollurinn"
og „passíuhárið" mótaði kven-
tízkuna, hefur verið um fleira
fjallað en hrjúfa skeggbrodda
og hárlubba karlkynsins.
Það er jafnvel stundum svo,
að maður verður gripinn trega-
blöndnu umkomuleysi við að sjá
þann brosmilda meyjaskara,
sem nú vermir þar stólana.
Margir muna enn þá tíð, að hér
gátu karlar setið og rætt saman
án þess að hvert orð, sem ekki
var hnitmiðaö, teldist feimnis-
mál.
Kvenfólkið hafði ekki lagt
undir sig þennan vinsæla sam-
komustað. Þá kostaði raksturinn
heidur ekki nema 40 aura.
Laugardaginn 19, maí árið
1901 mátti lesa eftirfarandi
auglýsingu i blaðinu Isafold:
„íslenzkur hárskeri,
4rni nikulásson
rakar og klippir heima hjá
sér í Pósthússtræti nr. 14,
kl. 2—4 síðdegis á miðviku-
dögum og laugardögum og
eftir klukkan 7 á hverjum
degi og ávait á sunnudögum.
Sama árið þann 22. maí,
birtist svo í ísafold eftirfarandi
auglýsing:
Mine Herrer.
Undertegnede har aabnet en
1. klasses Barber og Fri-
sörstue (HERMES).
Haarspiritus samt Champo-
ingbad med Philekome, ufejl-
bart middel mod Skæl.
Spesialist i Haarklipping,
Krölning og Skægopsætning
anbefales i æret.
Publikums Erindring.
Ærbödigst
V. Balschmidt.
Sá litli virðist ánægður með handbrögð Hauks Óskarssonar.
brunann kaupir hann vöruleifar
Thorsteinsson og byrjar verzlun
í Austurstræti 22, sem þá var
kallað prestaskóli. Þetta hús
keypti Haraldur af frú Norö-
mann, móður Óskars Norðmann
og þeirra systkina.
— Hvað starfaöir þú lengi við
verzlun, Guðrún?
— í 51 ár, og ég gat ekki
hugsað mér neitt það starf, sem
stóö nær hugðarefnum mínum.
Haraldur Ámason var líka ó-
venjulegur húsbóndi. Allt viö-
mót hans var þannig að frá
honum fór enginn nema ef kon-
urnar fóru til að gifta sig og
stofna heimili. Starfs'fólkið var
eins og ein fjölskylda. Þegar
þeir yngri bættust í hópinn,
þá urðu þeir hálfgerðir fóstur-
synir eöa dætur okkar sem eldri
vorum og gátum miðlað nokk-
urri reynslu og þekkingu.
Mér finnst stundum eins og
Pétur og Óli séu að nokkru leyti
fóstursynir mínir.
Viðskiptavinimir voru mér
vinveittir, sumir komu oft og
milli okkar myndaðist gagn-
kvæmt traust. Þess vegna varð
starfsferillinn ánægjulegur og
brotalaus, I 58 ár átti ég heima
í húsinu, sem faðir minn byggði
við Kirkjutorg 6, það er mér
þess vegna kært og kunnugt.
Þapnig rekur þessi aldna
heiðurskona þráðinn. Stór og
mikilsverður iífsþáttur ættar
hennar hefur verið spunninn í
sama húsinu alit frá því aö ný
öld reis úr tímans djúpi.
Ámi Nikulásson, upphafs-
maður þeirra athafna, sem
þarna hafa farið fram í því nær
sjö áratugi var merkilegur
ættliðurinn ræður nú ríkjum
og, eins og vænta mátti, er aö
leika þar við lokka einnar af
þokkagyöjum borgarinnar.
Haukur Óskarsson biosir á
sinn viðfelldná hátt.
— Ég hef sáralítið til að
segja, þetta er allt ósköp
hversdagslegt hjá mér, bara
brauðstritið maður.
— Og afraksturinn eftir þvi?
— Eigum við nokkuð að taka
það mál til umræöu? Við skul-
um ganga heim til hennar
mömmu við tækifæri. Hún kann
að hafa eitthvaö að segja.
Þetta verður að ráði, og heima
hjá frú Guðnýju Guðjónsdóttur
sitjum við svo ánægjulega stund,
þar sem rifjaðar eru upp góðar
og glaöar minningar þeirra
spæðgina frá fyrri árum, og
það er frú Guöný, sem leyfir mér
að hnýsast í auglýsingamar,
sem skráðar eru hér fyrr í þess-
um þætti. Frúin er ættuð að
austan, þar kynntust þau fyrst
hún og Óskar Árnason, þegar
hann var í sveit á feðraslóðum.
Þaö er margt orðiö breytt
síöan Árni Nikulásson byrjaði
að raka menn við Kirkjutorg 6.
Fyrst kostaði raksturinn 10 aura
en klipping 25 aura. Ekki var
vinnutíminn jafnhnitmiðaður
þá og nú er, það var ekki svo
mjög óalgengt, að einhver við-
skiptavinur bankaði i glugga
nokkru fyrir fótaferðartíma og
kallaði inn: „Ætlarðu ekki að
fara að opna Árni?“
Sunnudagarnir voru oft anna-
samastir, þá vildu ýmsir nota
tímann til að láta snyrta hár
sitt og skegg svo til þess þyrfti
Þrír ættliðir í
Þann 14. september 1858,
fæddist að Efra-Hvoli, Hvols-
hreppi Ámi Nikulásson. Kona
hans varð Sesselja Þorsteins-
dóttir, fædd 10. nóvember 1865.
Hún var frá Tungu á Rangár-
völlum, hugmikil sæmdarkona.
Ámi flutti til Reykjavíkur
árið 1887 og gekk þá í þjónustu
Tryggva Gunnarssonar, banka-
stjóra Landsbanka íslands og
starfaði hjá honum við þilskipa-
útgerðina. Fór mjög vel á með
þeim og milli þeirra tókst vin-
átta, sem hélzt æ síöan.
Fyrsta heimili þeirra hjóna,
Áma Sesselju, var í litlu
húsi bak við Vesturgötu nr. 56
og var þaö kallaö Gíslholt. Þar
fæddist Guðrún dóttir þeirra,
sem nú er ein á lífi af fjórum
systkinum, f. 1891.
Eitthvað hafði Árni unnið við
íshús Jóhannesar Nordal, fyrr
en hann réðst ti! Tryggva Gunn-
arssonar en þó skamman tíma.
Ekki höfðu þau hjón miklum
fjármunum úr að spila, en fyr-
ir áeggjan Tryggva kaupir þó
Ámi húsið nr. 14 við Pósthús-
stræti, sem síðar hét Kirkjutorg
6, og flytur þangað áriö 1901.
Það hús hafði byggt Jakob
Sveinsson, smiöur.
Tryggvi Gunnarsson var mjög
hneigður fyrir garðrækt og var
því alltaf með arinan fótinn niðri
í Alþingishúsgarði og var þá
Ámi jafnan með honum, tíl
skrafs og ráðagerða.
Ekki löngu eftir að Árni kom
til Reykjavíkur komst það orð
á, að hann væri öörum hand-
lagnari við að snyrta og skera
hár manna, en þá var það starfv
óþekkt sem iðngrein á íslandi
Eftir að hann flytur í Póst-
hússtrætið, birtir hann svo aug-
lýsinguna í ísafold, og verður
þar með frumherji þeirrar iðn-
greinar hérlendis.
maður í flestu tilliti. Hann var
viðfelldinn og glaövær, þótti
því engum krókur í garðshom,
sem kom í stofu hans. Þessar
eigindir ættarinnar hafa haldizt
fram til nútímans, og svo legg
ég leið mína niöur að Kirkju-
torgi 6, þangaö sem þriðji
ekki aö taka almennan vinnu-
dag. Eftir að farið var að setja
lög um ákveðinn vinnustunda-
fjölda í hinum ýmsu starfsgrein-
um náði það einnig til þessarar
iðju. Einhverju sinni, þegar um-
ræður urðu um það í þinginu,
10. síða.
Þremur dögum seinna aug-
lýsir svo hinn danski „bart-
skeri“.
Þegar fréttin um báðar þessar
snyrtistofur barst upp í
menntaskóla, kalla nemendur
saman fund og samþykkja þar
að verzla við íslendinginn, án
nokkurra mótatkvæöa.
Og þar sem ég sit inni á
viðfelldnu heimili Guðrúnar
Ámadóttur, fæ ég að sjá fyrsta
stól og spegil, sem íslenzkur
rakari notaði við iðju sína, en
báða þessa gripi gaf Tryggvi
Gunnarsson fööur hennar, þeg-
ar í upphafi reglulegrar starf-
rækslu stofunnar.
— Okkur þykir vænt um
þessa gripi, segir frú Guðrún,
og þáð má vel sjá, að ekki mæl-
ir hún innantóm orð, útlitið
sýnir aö um þá hefur verið farið
mjúkum höndum.
Árið 1902 byggir faðir minn
á lóðinni vestan við húsið viö
hliðina á húsi Jóns Sveinssonar,
sem nú heitir Kirkjuhvoll, og
þá flytur hann stofuna í það
hús og þar hefur hún verið
starfrækt síðan. Þegar faðir
minn féll frá, tók við Óskar
sonur hans, og eftir lát Óskars,
Haukur Óskarsson, sem nú hef-
ur stofuna, Það hafa því þrír
ættliðir komið þar við sögu og
haldið starfseminni áfram.
— Þú ólst upp í Reykjavík,
frú Guðrún?
— Já, og það var yndislegt
að alast þar upp. Ég fékk lika
starf sem mér var sérstaklega
hugieikiö, og varð ævistarf
mitt æ síðan. Sextán ára gömul
fór ég að vinna verzlunarstörf
hjá Th. Thorsteinsson í Ing-
ólfshvoli. Hann verzlaði með
vefnaðarvöru.
HaTaíduT’Árnason híföi veriö Frú Guðrún Ámadóttir stendur hér hjá fyrsta stól og spegli,
þar verzlunarstjóri og eftir sem faðir hennar, fyrsti íslenzki hárskerinn notaði.