Vísir - 19.04.1971, Blaðsíða 8

8
V1S IR . Mánudagur 19. apríl 1971.
VISIR
(Jtgefandi Keyaiaprenr m.
Framkvæmdastión • Sveinn R Eviólf s.son
Ritstjóri - .fónas KristjánssoD
Fréttastjurí: Jón Birgir Pétursson
Ritstlórnarfulltrúi Valdimaí H. fóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiösla Bröttugötu 3b Simi 11660
Ritstiórn Laugavegi 178. Simi 11660 f5 llnur)
Askriftargjald kr. 195.00 ð mánuði innanlands
f lausasölu kr. 12.00 eintakiö
Prentsmiöia Visis — Edda hí ______
-~a<—my»!iniii»miii'iL inini—■■———
Valdið til fólksins
|Jm þessar mundir er tími endurmats fólks á við-
horfi sínu til þjóðfélagsins. Hver á eftir öðrum vakna
menn upp við vondan draum og sjá, að á ótal sviðum
hefur manneskjan verið á undanhaldi undan stóra
bróður, ríkisvaldinu, kerfinu, hinu ópersónulega bákni
skriffinnskunnar.
Menn hafa verið að segja hver við annan, að nú
sé orðið tímabært að taka fólkið fram yfir kerfið og
leggja aukna áherzlu á þá forsendu lýðræðisins, að
valdið eigi að vera í höndum fólksins. Menn vilja
nú vinna markvisst að því að draga úr ofurvaldi rík-
isbáknsins og dreifa valdinu sem mest til borgar-
anna sjálfra.
Þessi endurnýjaða stefna kemur fram í mörgum
myndum. Hún kemur fram í stjómmálunum, i efna-
hagsmálunum og í menntamálunum. Hún hefur kom-
ið í opna skjöldu þeim stjórnmálaflokkum, sem kraf-
izt hafa útþenslu ríkisbáknsins, myndunar nýrra
stofnana og ráða og aukins miðstjórnarvalds í þjóð-
lífinu.
Menn vilja nú auka sjálfstæði sveitarfélaganna
gagnvart ríkisvaldinu og aðgreina betur verkaskipt-
ingu þessara aðila. Menn telja, að aukin áhrif óg
ábyrgð heimamanna í hverju héraði geti orðið mikil-
vægur þáttur í byggðaþróuninni, í uppbyggingu allra
landshluta.
Menn vilja nú fá aukinn hreyfanleika í embættis-
mannakerfið og færa menn meira milli starfa, jafn-
framt því sem boðleiðir og ákvörðunarleiðir í mið-
stjómarkerfinu verði styttar Menn vilja ekki, að góð
mál týnist í pappírsfjöllum ráðuneyta.
Menn vilja nú draga úr afskiptum stjómmálamanna
af lánastofnunum og auka þátttöku atvinnufyrirtækja
og almennra borgara í rekstri lánastofnana. Menn
telja, að slíkt geti haft heilbrigð áhrif á efnahagslífið
í landinu.
Menn vilja nú hvetja til framtaks og frumkvæðis
landsmanna í atvinnulífinu og reyna nýjar leiðir í
þeim efnum, svo sem að koma upp almenningshluta-
félögum og að auka atvinnulýðræði í fyrirtækjum til
að auka áhrif og ábyrgð fólksins sjálfs.
Menn vilja nú, að auður og eignir dreifist á sem
flestra herðar, á þann hátt að sem flestir eigi sitt eigið
húsnæði og taki fjárhagslega þátt í atvinnulífinu.
Menn telja, að slfkt leiði til betra þjóðfélags, heldur en
sú leið, að fólkið sé vanið á að tína brauðmola úr lófa
rfkisvalds og ópersónulegra stórfyrirtækja.
Menn vilja nú opna stjómmálaflokkana fyrir áhrif-
um fólksins, t. d. með prófkjörum og annarri lýðræð-
islegri skipan í starfi flokkanna. Einnig á þann hátt
vilja menn dreifa áhrifum og ábyrgð frá miðstjórn-
arvaldinu út til fóiksins sjálfs.
Líkur benda til þess, að frjálslynt og lýðræðissinn-
að fólk muni i vaxandi mæli fylkja sér um slík stefnu-
mál, sem miða að dreifingu valdsins.
Kemur „öruggi
markaðinn eftir
fimm ár?
Byltingarkennd áform um öryggisbúnað,
sem á að fækka mjög dauðaslysum
i umferðinni
% Eftir fimm ár verð-
ur líklega unnt að
kaupa sér bíl, sem gerir
miklu líklegra, að menn
lifi af árekstra, sem
mundu verða þeim að
fjörtjóni í dag. Sérfræð-
ingur éinn segir: „Ég
held, að um miðjan þenn
an áratug muni koma
fram bifreið, sem á næst
um alveg að útiloka
dauðaslys í árekstri, sem
verður á allt að 80—100
kílómetra hraða á klst.“.
Þetta eru orð dr. Roberts
Brenners, sem er aðstoðarfor-
stjóri bandarísku stofnunarinn
ar, sem hefur eftirlit með öryggi
á þjóðvegum,
Bandaríkin hafa tekið forystu
í athugunum, sem eiga að leiða
til framleiðslu „örugga bílsins“.
Margar gerðir slíkra bifreiða
með stórauknum öryggisbúnaði
eru á athugunarstigi, og munu
verða tilbúnar til reynslnakstnrs'
eftir ein tvö ár. Í Evrópu og
Japan m.ubtL. sams.varandiu gen&i
ir verða tilbúnar ári sfðar. Síðan
mun væntanlega taka við eitt
ár, þar sem þessar gerðir verða
þaulreyndar og afstaða tekin til
þess, hvorj framleiða skuli þær
til almennrar notkunar.
Ekki í gang, nema
belti sé spennt
Hvað er „öruggj bíllinn“? —
Reynt er að auka allan núver-
andi öryggisbúnað og bæta inn
nýjum atriðum.
Meðal annars er stungið upp
á eftirfarandi:
í bílnum verði öryggisbelti,
sem menn verða að spenna um
sig ef þeir ætla að koma bfln
um af stað. Geri þeir það ekki
færi bíllinn ekk; í gang.
Sérstaklega útbúin sæti, sem
vemda farþegann í árekstri fm
hlið.
Hliðardyr sem taka viö höggi
f árekstri og „kæfa“ það.
Styrkari þök, sem vernda far
þegana ef bíllinn veltur um
koll. Varúðarljós, sem loga bæði
inní f bifreiðinni og utan á
henni ef ekið er hraðar en há-
markshraðamörk leyfa.
Betri hlífar og bretti til aö
vernda bifreiðina í árekstri og
veltu. Lagt er til að í bílinn
verðj settur mælir sem sýnir,
hvenær loft í hjólbörðum er of
mikið og hvenær þaö er of lítið.
Kemst ekki af
stað ölvaður
Jafnve] má vera, að mæling-
artæki verði f „örugga bílnum",
sem kemur í veg fyrir, að bíl-
stjórinn akj af staö nema hann
sanni tækinu, að hann sé al-
gáður.
Loks mætti nefna loftpoka,
sem verðj við framsæti og blási
út sjálfvirkt broti úr sekúndu
eftir að bifreiðin rekst á, og
verndar ökumann fyrir högginu.
Þetta eru nokkrar helztu til-
lögumar um „örugga bflinn“ i
framtíðinni. Flestar þeirra eru
nú þegar í athugun. Bandaríska
stjórnin og einkafyrirtæki munu
vinna saman að lausn þessa
vandamáls til að finna þær til
tækilegu leiðir, sem auka ör-
yggi farþega frá þvi sem nú er.
Dauöaslys á þjóðvegum í
Bandarflcjunum eru í vexti og
umferöarslysin taka meiri toll
í mannslífum en nokkrar styrj
aldjr Bandaríkjamanna hafa
gert.
Dr. Brenner, sem áður var
nefndur segir að það eigi aö
vera hagsmunamál bifreiðafram
leiðenda sjálfra að framleiöa
slíkan bíl. Sá framleiðandi, sem
fyrstur verði til að framleiða
„örugga bflinn" eftir að stjórn
völd hafa sett nýjar reglur,
muni auðvitað verða á undan
keppinautum síinum. Þess vegna
ættu framleiðendur nú þegar aö
reyna að gera sér í hugarlund
hvernig reglurnar um öryggis-
búnað verði í framtíðinni og búa
sig undir aö framleiða þá bíla
sem fullnægi hinum strangari
skilyrðum. Aðrir verði greini-
lega úr leik. þegar reglurnar
verði hertar, sem ekki veröi
langt að bíða.
Dr. Brenner ræddj við starfs-
bræður sína í ýmsum öðrum
Nokkuð er síðan farið var að
reyna loftpoka, sem vernda
ökumann, ef árekstur verður.
Nú er ötal margt annað á
döfinni til að auka öryggið.
Umsjón: Haukur Helgason
löndum Atlantshafsbandalagsins
í janúar. Hann hefir einnig haft
samband við sérfræðinga í Sv-í
þjóð og Japan.
Samvinna NATO-rlkja
Bandaríska stjórnin hefur gert
samninga við þrjú fyrirtæki sem
vinna aö framleiöslu á stórum
bílum af amerískrj gerð, þar
sem aðaláherzlan verður lögð á
öryggisbúnaðinn en útlitið látið
skipta minna. Bandaríkjamenn
hafa samið við Vestur-Þjóðverja
og Japanj um samvinnu f þess
um efnum. Þarna er um að ræða
skipti á upplýsingum og sam-
eiginleg not tækja og jafnvel
sérfræöinga viö framleiðsluna á
„örugga bílnum".
„Okkur er sama .hvernig það
er gert og hver gerir það“, seg
ir dr. Brenner. „Okkur skiptir
öliu að bifreiö verði framleidd
fyrir almennan markað, sem
fullnægir skilyrðunum um ör
yggisbúnað."
Volkswagenverksmiðjurnar
vestur-þýzku munu framleiða
1 y2—2ja tonna bifreiö á grund
velli fullkomnasta öryggisbún-
aðar, sem á þesc,u stigi er talinn
f ram kviemarJegur.
Ríki Atlantshafsbandalagsins
munu hafa meö sér samvinnu
um athuganir á framleiðslu á
„örugga bflnum."
Likan af „öruggum bil“. Smíöi þessa tilraunabfls mun kosta
300 milljónir króna, en stjómvöld gera sér vonir um, að
slfkir bflar geti í framtíðinni orðið á skaplegu verði.
3