Tíminn - 02.11.1966, Blaðsíða 9

MIÐVIKUDAGUR 2. nóvember 1966 .
9
TIMINN
„MEÐ LEYFI AÐ SPYRJA:
Heyrði ég rödd
yðar í Radio
Roma /
Alltaf annað veifið' rekst mað
ur á það í blöðum dönskum eða
þýzkum, að þar hefur frú Irma
Weile-Jónsson verið á ferð og
birt er viðtal við hana, og ætíð
skal hún nota tækifærið að aug
lýsa ísland. Og þeir, sem hlusta
á eriendar útvarpsstöðvar, eink
um þýzkar, heyra stundum við
töl við hana eða þá dagskrár,
sem hún hefur sett saman um
ísland, fyrst og fremst um list-
ir og menningu á íslandi. Ég
hef t.d. úrklippu úr blaðinu
Hannoversche Presse, þar sem
mynd er af frú Irmu á biað-
skrifstofunni, er hún þrumar
yfir hausamótunum á ritstjór-
unum, og þeir segja frá því í
blaði sínu, að hún lagði leið
sína til íslands sumarið 1938,
Dg raunar sé þeirri ferð ekki
snn lokið, nema hvað hún
skreppi til útlanda annað veif-
ið. f greininni stendur enn-
fremur: „Og síðan ann ég ekki
aðeins íslandi" sagði hún hátt
og ástríðufullt, „síðan hef ég
verið haldin þeirri innri þörf
að vekja atihygli á þessu landi“
(„Usnd seitdem liebe ich ís-
land nidht nur“ rief sie pathe-
tisdh aus, „seitdem ist es mir
ein inneres Bedúrinis geword-
en, dieses Land popular zu
macfhen“). Á dögunum átti ég
leið út á Hótel Loftleiðir, og
þar hitti ég frú Irmu. Ég
spurði, hvort hún væri enn á
leði til útlanda, en hún kvað
svo eldd vera, heldur byggi hún
þama í hótelinu á meðan ver-
fyrra"
ið væri að lagfæra íhúðina, þar
sem hún hefur búið mörg ár
hér í borg. Ég settist á skraf
við hana stundarkorn, spurði,
hvernig það hefði byrjað, að
hún fór að auglýsa ísland í
útlöndum.
— Ég hef ætíð haft mikla
þöri fyrir að ferðast og af því
mikla ánægju, í rauninni 'nef
ég byrjað nýtt líf með hverju
ferðalagi. En það er ekki sama
hvernig maður ferðast. Það er
ekki nóg að ferðast með svo
og svo mörgum farartækj-
um, svo og svo mörg hundruð
eða þúsund kílómetra. Maður
verður að hafg augu og eyru
opin, hug og hjarta, fyrir
sérkennum þjóða og menning
arverðmætum þeirra, er á vegi
manns verðar. Ég er búin að
ferðast víða, hef líklega heim-
sótt þrjá fjórðu allra landa i
Evrópu. Þetta víkkar sjóh-
deildarhring minn og ég byrja
nýtt iíf í hvert skipti, og því
hef ég orðið mörg líf eins og
kötturinn. Einu sinni, tyrir
mörgum árum, áður en ég Koin
hingað til íslands, var ég á
ferð í Svfþjóð, i boði utanrík
isráðuneytisins og fór þá að
heimsækja Gotland, ásamt
mörgum öðrum ferðamör.num.
Þegar við komum til Visby, stig
um við upp í langferðabíl, sem
við áttum að ferðast í
um alla eyjuna. Einu sinni kall-
aði fararstjórinn á okkur, þar
sem við höfðum matazt og
ég kallaði eitthvað á móti —
Frau Irma segir nokkur vel valin orð yfir hausamótum á ritstjór.
um i Hannover. FerSataskan hennar, áletruð „icelandair1', slendur á
borðinu.
á frönsku. Þá vikur sér að
mér kona ein i hópnum og seg
ir við mig: „Fyrirgefið þér
fröken. En með leyfi að spyrja.
getur það verið, að það hafið
verið þér, sem ég heyrði til í
Radio Roma í fyrra? Mér
finnst þetta endilega vera sama
röddin og söng á níu tungumál
um m.a. tvö sænsk þjóðlög i
Rómarútvarpinu." Þetta var öld
ungis rétt hjá blessaðri Kon
unni, en ekki átti ég von á þvi
að vera spurð þessa alla leið
norður í Svíþjóð, hvort ég hefð>
verið að tala og syngja í út
varpi suður í Rómaborg. Þessi
kona var gift sænskum lyfsala
og þau áttu sumarbústað þar á
Gotlandi, sem Valdimar Atter
dag Danakonungur dvaldist, er
hann var á Gotlandi, og brunn
úrínn hans var í bústaðarlandi
þeirra. Hún fór svo með mig
þangað, og þannig atvikaðist
það, að ég drakk vatnið úr
sama brunninum og Valdimar
Atterdag. Finnst þér þetta
ekki skrítið? Jæja, en þetta um
útvarpsdagskrána mína í Róm
og þessa ágætu frú í Svíþjóð
varð mér minnisstætt og eigin-
lega hafði ég þetta til marks,
þegar ég fór að hugsa um að
vekja athygli á íslandi og ís-
lenzkri menningu meðSl ann-
arra þjóða, þar hlytu blöð og
útvarp að vera áhrifamesti mið
illinn, þetta sýndi það. Raunar
var mitt fyrsta verk hér á
landi að flytja útvarpserindi á
sex tungumálum í stuttbylgju-
útvarpi frá Útvarp Reykjavík
til sex landa. Síðan hef ég oft
flutt útvarpserindi um ísland
erlendis. Og ég kann ekki tölu
á þeim blaðaviðtölum við mig,
sem birzt hafa í erlendum blöð
um.
Og enn vitna ég í annað
þýzkt blaðaviðtal, sem birtist
í „Pyrmonter Naohrichten: ‘
„Frú Irma, undir því nafni
gengur hún meðal landa sinna
á íslandi hin fyrrverandi söng-
ikona, píanóleikari og blaða-
kona, er fædd í Pisa á Ítalíu,
uppalin í Berlín, nú er hún
komin enn einu sinni til Þýzka
lands til að brúa betur bilið
miUi þess og nýja fósturlands
síns, íslands. 1938 ferðaðist
þesni lágvaxna, hnellna en
yfirvættis skapheita kona til ís
lands. Og tryggð hennar við
þetta land er slík, að hún kem
ur fram fyrir þess hönd líkt
og e. k. „sendiherra án sendi
ráðs.“
Ég fer nú að minnast á það
við Irmu, er hinn heimsfrægi
píanóleikari Caludio Arrau
kom hingað í haust, og það
kom á daginn og vakti mikla
athygli, að þau eru gömul skóla
systkin frá Berlín.
— Ætlaðirðu fyrst að gerast
píanóleikari?
— Ég heí verið hvort
tveggja, fyrst píanóleikari, en
síðar gerði ég meiri alvöru úr
því að koma fram sem söng-
kona. Við vorum saman í skóla
við Claudio Arrau frá Chile,
hjá þeim framúrskarandi kenn
ara Martin Krause, og kennari
hans hafði verið enginn ann-
ar en sjálfur Franz Liszt. Aldr
ei verð ég svo gömul, að ég
gleymi því, er ég kom fram
á nemenadatónleikum í Beethov
en-salnum í Berlín sumarið
1914. Þessir tónleikar vöktu
mikl aathygli fyrirfram, þvi að
þar komu aðeins fram nem-
endur úr meistaraflokki
r„Meister Klasse"). Ég hef
víst staðið mig vel, því að ég
fékk silfurpening í verðlaun.
sem tónlistarmaðurinn Gustav
Halla gaf og var hann þar
sjálfur viðstaddur. En áður en
tónleikarnir voru á enda, tók
ég eftir því, að Hallánder var
í hvíslingum við einhverja uppi
á svölunum, og síðan gengu
þeir út. Þegar svo þessari þraut
var lokið og ég gekk út á gang
stéttina með mínu fólki, virt-
ist allt vera á tjá og tundri.
Og fljótt urðum við þess
áskynja, hvað gerzt hafði.
Blaðastrákarnir kölluðu hver •
kapp við annan: „Aukablað.
Aukablað.“ Og frétt dagsins var
sú, að Ferdinand e.rkihertogi
hafði verið myrtur í Sarajevó
Heimsstyrjöldin var byriuð
Þetta kom yfir mig eins o?
þurma ofan í fögngðinn vfir
árangrinum af tónleikunum
En ringulreið fólksins þarna a
götunni var óskapleg. Og gerðu
þó vfst fáir sér í hugarlund
allar þær skelfingar, sem attu
eftir að dynja yfir þessa borg.
En svona var þetta, það skeði
sama daginn, að ég fékk þessa
viðurkenningu fyrir píanóleik
í Beethoven-salnum og heims-
styrjöldin skall á.
FIMMTUGUR í DAG:
Öli Valdimarsson
framkvæmdastjóri
Þeir menn, sem svo að segja
dag hvern standa í ströngu og
inna af höndum vandmeðfarm
þjónustustörf, eiga meiri þökk og
viðurkenningu skilið, en þeim alla
jafna er í té látin. Oft er það líka
svo, að þá fyrst, þegar slíkir merin
hætta störium eða falla frá, kem-
ur í ljós, og oft sárlega, þetta
fornkveðna: „Enginn veit, hvað átt
hefur, fyrr en misst hefur.“
Einn þessara manna er og verð-
ur áreiðanlega Óli Valdimarsson,
framkvæmdastjóri Vélbáta-
ábyrgðarfélagsins GRÓTTU og for
stöðumaður Reikningaskrifstofu
sjávarútvegsins. Sem betur fer,
nýtur hans enn við í tiltölulega
fullu fjöri, en hann ér ásamt
konu sinni nýstiginn á land úr
frægri för, sem vonandi hefur crð
ið honum til nokkurrar hvildar og
hressingar, þrátt fyrir allt, er á
hefur gengið! Þess þarfnaðist hann
Óli, því að hann var orðinn þreyít
ur — mér liggur við að segja
langþreyttur. En þótt fráverutím
inn væri ekki orðinn lengri, sökn
uðu samt margir vinar í stað
Óli Valdimarsson er fæddur 2.
nóv. 1916, svo að engum blöðum
er um það að fletta, að maðurinn
er fimmtugur. Fæðingarstaður
hans er Meðalfell í Hornafirði
— því stórbrotna og fagra um-
hverfi — og foreldrar hans Sig-
ríður Einarsdóttir bónda þar Þor-
leifssonar og Valdimar Benedikts
son kennari í iieykjavík. Ekki
kann ég að greina frekar frá ætt-
um þeirra eða ættareinkennum,
en góður er Óli! Hann lauk
burtfararprófi frá Samvinnuskól
anum vorið 1938 með loflegum
vitnisburði eftir aðeins vetrar nám.
Skömmu síðar gerðist hann blaða
maður við Alþýðublaðið og rit-
stjóri Nýja skákblaðsins var Óli
árin 1940 — 1941. Seinna varð
hann svo aðalbókari við fyrirtæki
þess ágæta athafnamanns Jóns heit
ins Loftssonar, unz hann tók við
forstöðu Reikningaskrifstofu sjáv
arútvegsins 1948, starii, sem hann
ásamt öðru gegnir enn þann dag
í dag. Þar hefur notið sín einkar
vel meðfædd og áunnin glögg-
skyggni hans í meðferð talna, því
að nærri má geta, hvort ekki hef-
ur stundum verið úr sundurleitu
og ósamstæðu að moða!
Þótt við Óli Valdimarsson þekkt
umst frá „gamalli tíð“, var það
ekki fyrr en um það bil fyrir ára
tug, að leiðir okkar tóku að liggja
talsvert saman, en þá tók hann
við framkvæmdastjórn GRÓTTU
af Arnóri heitnum Guðmundssyni,
sem bar mjög hag fyrirtækisins
fyrir briósti. Hann lét þá áf störi
um fyrir aldurs sakir og lagði ein
dregið til, að Óli yrði eftirmaður
sinn. Sýnir það vel, hvert álit Arn
ór hafði á þessum margra ára nána
samstarfsmanni sínum. Er ekki
ofmælt, að vandasömum störium
sínum fyrir GRÓTTU hafi Óli
sinnt á þann veg, að flestir, ef
ekki allir munu ljúka upp einum
munni varðandi samstarfslipurð
hans, sanngirni og góðvild. Sjálf-
ur tek ég undir shkan vitnisburð
sem endurskoðandi fyrirtækisins
um nokkuð margra ára skeið.
Það er vissulega leitun á jafnhæf-
um manni til svo viðkvæmra starfa
Það er ekki aðeins, að sigling
milli skers og báru sé stundum
vandasöm á sjónum. Hún getur
einnig verið það á landi — ekki
sízt í samskiptum vátrygginga-
félags við snjalla og aðgangsfreka
„stýrimenn" skipanna! En þeirri
siglingu hefur Óli komizt klakk-
laust út úr með sæmd og prýði.
Það er nú orðið nokkuð langt
síðan Óli lék sér mjög auðveldlega
að þvi að máta mig. Hvort tveggja
var, að mig skorfi þá fasthygli,
sem til þarf, enda hann þá þegar
orðinn með þekktari taflmönnum
landsins, og varð meistaraflokks
maður síðar -Voru þeir miklir mát
ar listamaðurinn Eggert heitinn
Gilfer og Óli, enda um sumt ekki
svo ólíkir- Auk þess mun hið hlýja
hjarta Óla hafa hrærzt af nokkr-
um einmanaleik Eggerts síðustu
árin. Var hann þá stundum tíður
gestur á heimili þeirra hjóna.
En Óli er ekki aðeins slyngur
taflmaður á skákborðinu. Hann hef
ur einnig sýnt það mörgum betur,
að hann kann góð skil á mann-
gangi lifsins sjálfs. íhugull athug-
ar hann sinn og annarra gang og
leik, og rasar ekki um ráð fram.
Óli er hið mesta tryggðatröll,
og er hann mörgum minnisstæð
ur haukur i horni. Góðvild hans
og hjálpfýsi ef svo ber undir, ríð
ur ekki við einteyming. Um það
get ég sjálur borið.
Óli Valdimarsson er, eins og að
líkum lætur með svo góðan mann,
hinn ágætasti heimilisfaðir. Á þess
um tímamótum í lífi hans óska
ég ágætri konu hans, börnum
þeirra og barnabörnum til ham-
ingju. Megi þau sem lengst fá not
ið umhyggju hans og ástúðar, sem
aldrei bregzt, og aðrir þeir, sem
hann hefur saman við að sælda,
góðvilja hans og greiðvikni. Ég
veit, að ég mæli fyrir munn
margra, þegar ég flyt Óla sjálf-
um þakkir og árnaðaróskir, því
að enginn myndi kjósa sér ann-
an frekar til samneytis. Slíka gæða
menn er gott að umgangast. Væri
vel, ef land og þjóð ættu sem
flesta slíka.
Ég þrýsti fast hönd þína, Óli
minn, með innilegu þakklæti fyrir
allt og allt. Lifðu heill til faárrar
elli!
Baldvin Þ. Kristjánsson.