Lesbók Morgunblaðsins - 10.04.1927, Blaðsíða 4

108
LÉSBÓK MORGUNBLAÐSINS
sjalfsög'ð regla að hafo alla varáð
sem unt <er, gá tif veðurs og gefa
gætur öllum revndum veðurmerkjum.
pað getur borgað sig að „hanka upp“
í miðjum róðri eins og porbjörn kólga
gerði, heldur en að sitja meðan srcit
er og ná svo ekki landi eða með
illan leik*.
(íóð leiðbeining vrcri það, ef hægt
væri að segja hve mikill hlufi af
veðurspánum reynist rjettar að jafn-
aði. Reynslutíminn er þó helst til
stuttur, enn sem komið er, til þess
að þær tölur vrcru mikils virði. —
Mjer er nær að halda að 75 spár af
hverjum 100 sjeu í aðalatriðum rjett-
ar. —
pað er eftirtektarvert hve mikið
af gerðum vorum og athöfnum verða
að bvggjaxt á meira eða minna vafa-
sörnuin „spám.“ — Farmaður stýrir
skipi sínu í þoku gegnum straum og
vind diigiun saman og reiknar’út með
áttavita og hraðamæli hvar og hve-
nrcr hann muni bera að landi. Takist
honum að geta sjer rjett til um áhrif
vinda og strauma á stefnu skipsins
er alt í lagi, en skeiki því eitthvaö,
getur svo farið að hann kenni ekki
lands fyr en skipið stendur á grunni.
Svo fer vafalaust flestum þeirra
jnörgu, sem sigla beint upp í sandana
á Suðurlandi.
A svipaðan hátt hættir fjesýslu-
maður eignum sínum í kauphöllum
eftir vafasömum ágiskunum um upp-
skeru, markaðsverð og gengi. En upp-
skeran ræðst eftir veðráttu o. fl., og
eiga þeir því miklu óvissari leið-
beiningar til að fara eftir heldur on
þeir sem haga verkum sínum eftir
veðurspá næsta dags.
VI.
Veðurfregnunum er dreift með
símanum til allra I. og II. fl. stöðva
út um landið tvisvar á degi dverjun,.
Spáin fyrir daginn og næstu nótt er
send kl. 10,30 að morgninum virka
daga og kl. 11 á helgum dögujp. Spái.n
fyrir nóttina og næsta dag er send
alla daga kl. 6,30 að kvöldi. Sömu
fregnir eru sendar frá loftskeytastöð-
inni í Revkjavík kl. 10,30 f. h. og k!.
7,05 e. h. vegna skipa á sjó úti.
Pað er auðvitað, að þessi dreifing
er allsendis ófullnægjandi fjTÍr sveit-
ir landsins, þar sem símstöðvar eru
bæði strjálar og flestar af III. fl.
Eina lausnin á þessu máli er full-
komið útvarp og með svo \'»gurj
kjömm, að nhnenningi sje kleift að
hafa þess not, — Með núverandi
fyrirkomulagi er ekki hægt að telja
útvarpið þýðingarmikið fvrir dreif-
ingu veðnrfregnanna.
VII.
Veðurfregnir þær, sem „Morgun-
blaðið“ hefir flutt í vetur eru að
því leyti frábrugðnar veðurskevtun-
um, að jafnan fvlgja nokkrar for-
sendur, þar sem revnt er að gei'a
hugmvnd um vcðurskilyrði í grend
við landið og gefa hugmynd um
hversvegua má búast við því veður-
lagi, sein spáin tekur fram. — Jeg
veit til þess að sumjr hafa revnt að
fylgiast með þessum veðnrl'ýsingum,
en mjer finst eðlilegt að þær verði
pann 12. febrúar síðastliðinn, voru
5 ár, frá því Mgr. Dr. Achilles Flatti
kardínáli og erkibiskup af Milano,
var krýndur páfi, og settist á stól
Pjeturs, og hafði hann þá eins og
fyrirrennari hans Benedikt páti 15.,
aðeins verið kardínáli í nokkra mán-
uði.
Píus páfi XI. er fæddur í smábæ
nokkrum, skamt frá Milano, hinn 31.
mars 1857 og er því rjettra 70 ára.
Sóknarpresturinn tók þegar eftir því,
að hinn ungi sveinn var gæddur
ágætum námsgáfum, og kom því til
leiðar, að hann var settur til náms
í prestaskóbt. Að loknu námi tók hann
prestsvígslu, en hafði þá áður hlotið
doktorsna fnbót í heimspeki, guðfræði
og kirkjurjetti, enda var alt líf hans
að mestu helgað visindum. Árið 1888
var hann gerður aðstoðarmaður við
Ambrosius-bókasafnið í Milano, og
síðan forstöðumaður þess. Starf hans
við bókasafnið var mjög afkastamikið,
t. d. lærði hann 27 tungumál, samdi
að minsta kosti 100 vísindaritgerðir,
sumpart söguleg, bókfræðileg eða mál"
fræðileg, og loks 300 minni ritgerðir
í ýms fræðirit. Arið 1911 flutti hann
til Rómaborgar, og varð aðalbóka'
vörður við hið afar mikla bókasafn í
Vatikaninu, þar til páfi, árið 1918,
sendi hann sem legáta sinn til Pó'-
lands.
Jafnframt vísindaiðkunum sínum,
voru fjallgöngur Mgr. Ratti mjög
flestum þeim óljósar, sem enga und-
irsföðnþckkingu hafa í veðúrfrféði og
ekki hafa átt þess lcost áð sjá dagleg
veðurkort. — Gæti þessi greinar-
stúfur gert þeim málið að einhverju
leyti Ijósara, þætti mjer vel farið.
Að lokum: Mundi ekki tími til þexs
kominn, að skólar vorir — jafnt
lægri sem hærri — gæfu veðurfræð-
inni meiri gaum en verið hefir að
þessu ? pað eru áreiðanlegá þarfari
og þjóðlegri fræði að vita deili á
skýjum og því helsta sein veðri ræður
heldur en að lesa um halanegra suðnr
í Afríku.
Kensla í veðurtræði eftir þrosk-i
nemendanna ætti að vera sjálfsögð í
öllum skólúrn.
hugþekkar, enda tók hann sjer á
hverju ári tóm til þess að fara upp
í Alpafjöll og þótti meðal bestu fjall"
göngumanna þar um slóðir. FyrstuV
manna varð hann til þoss, Ítalíumeg-
in, að komast upp á hátind „Monr
Blanc.“ Vinur hans, sem tíðast var
með honum á þessum fjallgönguferð'
um, kemst svo að orði: Vafasamt er
hvoru hann ann meir, bókmentum eða
fjallgöngum. Fimtugur klifraði hann
í fjöll, sem ungur væri.
Skal jeg hjer geta þess, að áður
en hann varð páfi hafði lwnn hugsað
sjer að ferðast hingað lil lands til
þess að skoða fjöll og firnindi, því
um Island hafði hann lesið mikið, og
þvkir þann dag í dag, mikið til þess
koma. pegar Vilhjálmur kardínáli
van Rossum, lagði á stað í ferð sín.i
hingað til Islands, mælti Píus páfi
þannig við hann: „Ávalt hefi jeg þráð
að sjá Island, en get það nú ekki
framar; þessvegna sendi jeg yður til
að sjá þetta land, með yðar augum,
og elska það með yðar hjarta.‘‘ pá
páfinn opnaði heimssýningnna miklu
í Rómaborg, vakti það, samkvæmt
erlendum blöðum sjerstaka eftirtekt,
að liann nam staðar við íslenskn
sýninguna.
Árið 1921 er Mgr. Ratti skip'
aíiur erkibiskup af Milano, og litlu
síðar kjörinn kardínáli. Nokkrum
mánuðum síðar, deyr Benedikt páfi
hinn 15. og kardínáli Ratti, er þá
Pins páfi XI. sjötngnr.