Lesbók Morgunblaðsins - 04.03.1934, Blaðsíða 5

_______LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 77
Bæjarstaðaskógur.
Eftir Hákon
/ eftirfarandi greiu sýnir Hákon
Bjarnason fram á, aó fnlikomin
friðun á Bæjurstaðaskúgi fgrir
uppblœstri og ágangi búfjár, cr
alueg óhjákuœmileg ncuðsyn fgrir
islenska skógrækt. Þessi eini ísienski
»frumskógur«, seni nú stendur á
barmi tortímingar, uerður að uarð-
ueitast suo menn geti þar sjeð
huernig islenska björkin best geti
klætt iandið. Úr Bœjarstaðaskógi
á að fást hinn kjarnbesti frœstofn,
fyrir skógrœkt uora um ókomnar
aldir.
1 fyrrasumar komu þeir ráðu-
nautarnir Ásgeir L. Jónsson og
Pálmi Einarsson austan úr Skafta-
fellssýslum. Höfðu þeir gist að
Skaftafelli í Öræfum og farið það-
an í Bæjarstaðaskóg, áður en þeir
lijeldu lengra. Er þeir komu til
Reykjavíkur, vöktu þeir athygli
manna á því, að skóginum væri
mikil hætta húin af uppblæstri
og jarðfoki. Að vísu var ýmsum
kunnugt um að skógurinn væri í
hættu staddur, en fæstir munu þó
hafa gert sjer gt-ein fvrir því,
hve eyðileggingin er langt komin.
Er þeir skýrðu frá ástandi skóg-
arins, var lítið eitt rætt um hann
í dagblöðunum, en síðan hefir
málið legið í þagnargildi eins og
reyndar flest annað, sem lýtur
að skógræktarmálum þessa lands.
í sumar er leið, fór jeg um
Skaftafellssýslur og brá jeg mjer
þá í Bæjarstaðaskóg' til þess að
skoða skóginn og ástand hans.
Það var kvöld eitt í síðari hluta
ágústmánaðar, að ferðafjelagi
minn og jeg komum að Skaftafelli
í Öræfum og háðumst gistingar.
En að Skaftafelli þurfa þeir helst
að gista, sem fara vilja í skóginn,
því að það er næsta bygð við hann
og þar búa eigendur hans.
Því hefir lengi verið við brugð-
ið, hve fagúrt sje víðp í Skafta-
Bjarnason.
Uppblástur í Bæjarstaðaskógi.
en austari takmörk hans eru vart
meira en 6 kílómetra frá Skafta-
felli. Við austurrönd jökulsins
er allhátt fell, er Jökulfell nefnist.
Undir Jökulfelli liggur perla ís-
lenskra skóga, Bæjarstaðaskógur.
Milli Jökulfells og höfða þess, sem
Skaftafell stendur á, gengur lang-
ur sandorpinn dalur inn í fjöllin.
Heitir liann Morsárdalur, og nið-
ur í botn hans fellur dálítill skrið-
jökulstangi, Morsárjökull. En á
iöngu liðnum öldum hefir þessi
jökull varla verið til, því að þá
var dalur þessi allur gróinn og
þar stóð áður blómleg bygð, sem
nú eru aurar einir. Morsáin hefir
rutt öllum jarðveg'i úr dalnum og
gert hann óbyggilegan. Kirkju-
staðurinn í dalnum hjet Miðfell,
en annar bær þarna var samnefnd-
uý Jökulfelli, og lá Bæjarstaða-
skógur þá undir hann.
Báðár hlíðar Morsárdals eru
kjarri og skógi vaxnar. En upp-
blásturinn hefir sýnilega áður fyr
farið illa með þessar hlíðar, því
að g'reinilegt er, að inst í dalnum
hefir upphlástur einhverntíma
eyðilagt gróðurinn og jarðvegur-
inn fokið burt. Uppblásturinn
liefir smám saman haldið út dal-
ir.n og síðustu leifar g'amla jarð-
vegsins er torfa sú, sem Bæjar-
staðaskógur stendur á, yst í norð-
fellssýslunum. En það mun ekki
ofsagt að í Skaftafelli muni vera
einna fegurst og einkennilegast
landslag á öllu landinu. Jeg ætla
mjer ekki þá dul að geta lýst
landinu þar í kring svo að í lagi
sje, en jeg vil ráða sem flestum
að fara þangað austur og kynnast
því af eigin sjón.
Bæirnir í Skaftafelli standa all-
hátt í skógi vaxinni hlíðarbrekku,
er hallar niður að Skeiðarársandi.
Þessi hlíð eða höfði er eitt af
hinum mörgu undirfellum Öræfa-
jökuls, og rís hann hár og' tign-
arlegur upp yfir bæina. — Af
hlaðinu á Skaftafelli blasir allur
Skeiðarársandur við sjónum
manns, en Skeiðará kemur undan
austurrönd skriðjökulsins og
rennur þjett við hlíðarræturnar
beint fyrir neðan bæina. Er neð-
ar dregur, kvíslast hún og breiðir
mjög úr sjer, og niðri undir sjó
byltir hún sjer yfir sandana svo
að tilsýndar virðist sem himinn,
jörð og haf, renni þar saman í
eitt. Langt í vestri rís hið mikla
standberg, Lómagnúpur, hinum
megin sandsins. Er engin bygð
milli Skaftafells og Núpsstaðar,
er lig'gur hinum megin gnúpsins.
Skeiðarárjökull lokar útsýninu
til norðvesturs þar sem hann
hvolfir sjer niður yfir sandinn.