Lesbók Morgunblaðsins - 26.05.1935, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
165
Hefir það starfað ótrauðlega í
þessi tuttugu ár að því að boða
frið.
Hjer skal ekki skýrt frá öllum
þeim ráðstefnum, sem haldnar
hafa verið, þeim ályktunum, sem
samþyktar hafa verið, nje öllum
þeim áskorunum, sem sendar hafa
hafa verið þeim, er sitja við völd-
in í heiminum.
Það, sem mest ber á í starfinu
er það sem gert hefir verið til þess
. að hjálpa herföngum. Eitt dæmi
um það er hvernig hjálpað var
herteknum mönnum í Síbéríu og
Turkestan. Árið 1919 kom til Sví-
þjóðar ein kona úr austurrísku
deildinni og skoraði á sænsku
deildina að gera eitthvað fyrir
þær 200 þúsundir austurrískra
og þýskra fanga, sem voru við
dauðan í Síberíu. Sænska deildin
kaus þá nefnd og á skömmum
tíma safnaði hún rúmlega 2 mil-
jónum króna. Meðal þeirra sem
studdu þetta starf best, má nefna
Söderblom erkibiskup, Selmu
Lagerlöf og Elsa Brándström. —
Undir vernd Rauðakrossins og
með samstarfi hans og Friðþjófs
Nansens, tókst að senda hvern
skipsfarminn á eftir öðrum af
fatnaði, matvælum, læknis-lyfjum
og bókum tíl fanganna. Og Rauði-
krossinn og Friðþjófur Nansen
eiga heiðurinn af því, að það tókst
að lokum að koma flestum föngun-
um heim til ættlanda sinna.
Friðarstarf er hvert það starf
siem miðar að því að draga úr
þjóðahatrinu. En að starf friðar-
fjelags kvenna hefir aðallega kom-
ið fram sem hjálparstarfs.emi, er
afleiðing af því heiti, sem þær
unnu á Haagfundinum: að láta
þjáningar annara skylda sig til
framtakssemi. Það er til óvirk
friðarást, eigi síður en óvirkur
kristindómur. En friðarstefna
f jelagsins er eins og sannur kristin
dómur og hrennandi trú — óg
hinni rjettu trú fylgja altaf fram
kvæmdir.
Það hefir margt misjafnt drifið
á daga þessara 2000 kvenna sem
söfnuðust saman í Haag fyrir 20
■
árum. Sumar hafa náð frægð og
metorðum, eins og t. d. forseti
. fundarins, Jane Addams, sem
sæmd var friðarverðlaunum Nobels
fyrir nokkrum árum. Aðrar hafa
orðið fyrir því að vera gerðar
rækar úr föðurlandi sínu fyrir
friðarstarf sitt.
Á tuttugu ára afmæli fyrsta
friðarþings kvenna, er hvorki til-
efní að gleðjast nje vegsama
kvenþjóðina. En þá, sem halda að
starf hennar sje þýðingarlaust,
vdjum við spyrja:
Mundi heimurinn nú vera far-
sælli eða ófarsælli, ef hinum 2000
fundarkonum í Haag og öllum
þeim aragrúa kvenna, sem éru
þeim sammála, hefði leyfst að hafa
áhrif á heimsviðburðina seinustu
20 árin?
Þótt konurnar hafi gert lítið
fyrir alheilnsfriðinn, þá hafa þó
karlmenn gert enn minna. Og ein
af helstu fundarkonunum í Haag
lýsti þessu með heppilegri sam-
líkingu. Hún sagði:
„Þegar hnetur fara að vaxa út
af karlblómunum á heslirunnun-
um í garði mínum, þá skal jeg
fara að trúa því að heimurinn
geti staðist undir stjórn karl-
manna“.
Beda prestur,
1200 ára minning.
f aldarfarsbók þeirri, er Beda
prestur heilagur gerði, er getið
eylands þess, er Týli heitir, og
á bókum er sagt, að liggi sex
dægra sigling í norður frá
Bretlandi; þar sagði hann eigi
koma dag á vetur og eigi nótt
á siunar, þá er dagur er sem
lengstur. Til þess ætla vitrir
menn það haft, að ísland sje
Týli kallað, að það er víða á
landinu er sól skín um nætur,
þá er dagur er sem lengstur,
.en það er víða um daga er sól
sjer eigi, þá er nótt er sem
lengst, En Beda prestur andað-
ist 735 árum eftir holdgan
drottins vors, að því er rítað er,
og meir en hundrað ára áður
en ísland bygðist af Norð-
mönnum.
Þannig er upphaf Landnáma-
bókar, og 'er þar rjett skýrt
frá, eins og annars staðar í þeirri
Beda
(eftir máluerki frá 12. öld).
bók, að Beda prestur dó árið 735.
Dánardægur hans er talið 26. maí
og eru því í dag liðin 1200 ár
frá andláti hans. Er þess minst á
þann hátt í Englandi, að British
Museum hefir opnað minningar-
sýningu um hann.
Beda er talinn fæddur árið 672.
Gekk hann snemma í klaustrið
Wearmouth, og 8 ára gamall
fluttist hann þaðan í Jarrow, ný-
byggingu klaustursins, og dvald-
ist þar síðan til dauðadags, og
fekst við vísindastörf. Voru læri-
sveinar hans margir og komust
þeir í röð helstu kennimanna á
Englandi. En Beda prestur bjó
alla ævi í ljelegum klefa í klaustr-
inu. Og þar skrifaði hann margar
fróðleiksbækur, svo sem aldar-
farsbók þá, er Landnáma getur
um, og kirkjusögu Englands
(Historia eccelesiastica genti’s
Anglorum) sem nær frá dögum
Cæsars. Hefir Beda stuðst við
gömul handrit um söguna í upp-
hafi, en frá árinu 597 er sagan
samin af honum sjálfum og þykir
snildarverk. Hefir hann viðað að
sjer geisimiklum heimildum, eigi
aðeins um kirkjusögu heldur
einnig stjómmálasögu, og skráð
með frábærri samviskusemi.
Beda préstur var síritandi fram
að dánardægri, og meðan hann
lá banaleguna lauk hann við að
þýða Jóhannesar guðspjall á eng-
ilsaxnesku og ljet rita það eftir
fyrirsögn sinni.