Lesbók Morgunblaðsins - 23.08.1942, Blaðsíða 3

LESBÖK MORÖUNBLAÐSINS
267
þeir höfðu tekið slíku ástfóstri
við, var sá, að það var óendanlegt
og gat því enst eins lengi og vetr-
arnæturnar þar, og það var, að
því er virtist, ennþá leiðinlegra en
þær.
★
Dómkirkjan er í miðjum bæn-
um við autt svæði, sem kallað er
Austurvöllur; þar er á sumrum
alt þakið lestamannatjöldum.
Kirkjan er úr höggnum steini, en
turninn og þakið iir timbri, og við
aðra hliðina er reist skrúðhús og
lítið herbergi til þess að geyma
í líkkistur, þangað til líkin eru
jarðsett. í fremra hluta kirkjunn-
ar eru stólar, sem eru ætlaðir
konum eingöngu, því að ekki er
venja, að karlmenn sitji annar-
staðar í kirkju en í kór. Stiftamt-
maðurinn hefir sjerstakan stól
við guðsþjónustu, líkt og í Bessa-
staðakirkju. Skreytingin á altar-
inu minnir á kaþólskar kirkjur, og
ennfremur kertin, sem loga fyrir
framan frekar illa gerða altaris-
töflu, sem þó er besta sýnishorn
af myndlist, sem til er í landinu.
Vinstra megin er stóll fyrir bisk-
upinn; hann tekur engan þátt í
guðsþjónustunni sjálfur, nema við
prestvígslu. Við það tækifæri ber
hann utan yfir rykkilíninu skraut-
legan hökul úr purpurarauðu
flosi með baldýringu. Tveir prest-
ar í rykkilíni leiða vígslutaka
upp að grátunum, og eftir langt
ávarp á latínu, sem jeg ætla, að
sje aðeins viðhöfð við þetta tæki-
færi, er kandídatnum veitt vígsla,
og er mestur hluti guðsþjónust-
unnar tónaður.
Fyrir aftan bæinn er tjÖrn, og
úr henni lækur til sjávar; skilur
lækurinn milli stiftamtmannshúss-
ins og bæjarins. Til orða hefir
komið, að með því að breiklca og
dýpka lækinn mætti gera höfn í
tjörninni, en vafasamt er, hvort
það mundi svara kostnaði. Á vor-
in, þegar snjó tekur að leysa úr
breltkunum austan og vestan við
bæinn, eykst vatnsmagnið í tjörn-
inni svo mjög, að lækurinn getur
ekki skilað því fram; flæðir þá
yfir alla sljettuna kring tim
kirkjuna og er ófært, nema á bát-
um. Timburhúsin eru tjörguð og
aðeins einlyft og satt að segja
vreri ekki óhœtt að byggja hrerra
úr svo óstyrku efni, vegna stór-
viðra, sem geysa á vetrum. Jeg
tók strax eftir því, hve göturn-
ar voru hreinar, og ef satt skal
segja, er þeim betur haldið við
en víðast hvar í Evrópu.
Sjeð frá hpfninni virðast húsin
svo lág, að einungis efri hluti
glugganna er sýnilegur. Þetta
stafar af því, að malarkamburinn
er hærri en gatan, og auk þess
eru á honum hrúgur af stórum
steinum, sem notaðir eru til þess
að pressa fiskinn, þegar hann er
orðinn þur. Miðbik bæjarins er
ekki mikið yfir flóðmál, og jeg hef
oftar en einu sinni sjeð sjóinn
flæða upp í göturnar í stormum.
Veturinn áður en jeg var þarna
flæddi vatnið upp í hús alllangt
frá sjónum, og ef einhverskonar
varnargarður verður ekki gerður,
er ekki óhugsandi, að sum húsin
í miðbænum geti skolast úr stað,
einkum þar sem þau eru aðeins
reist á steingrunnum, en ekki fest
við grunnana með neinu móti.
★
eð smáferðum um nágrenn-
ið tókst mjer að drepa
tímann fyrsta mánuðinn, en jeg er
hræddur um, að mjer hefði leiðst
mjög mikið, þegar kom fram í
október, einkum þar sem nálega
aldrei var fullbjart, ef ekki hefði
verið bókasafn á loftinu yfir
kirkjukórnum. Safnið á rætur sín-
ar að rekja til Kaupmannahafn-
ar og á tilveru sína nálega ein-
göngu að þakka gjöfum og hjálp
Danakonungs, sem hefur gefið því
nokkur mjög verðmæt dönsk rit.
Þó að ekki verði með vissu sagt
um tölu bókanna, þar sem lítillar
reglu er gætt í röðun þeirra, geta
þær þó ekki verið færri en 4—5000
bindi. Sem vænta má eru flestar
á dönsku og íslensku; þar næst
koma enskar bækur, sem að kost-
um og fjölda taka fram bókum á
öðrum tungurn. Flest gullaldarrit
eru þar til, bæði latnesk og grísk,
talsvert á þýsku og dálítið á
sænsku, frönsku og ítölsku. Ensku
bækurnar hafa verið sendar á
ýmsum tímum frá einhverju vís-
indafjelagi í Lundúnum, en jeg
komst ekki að því, hvaða fjelag
það var; meðal þeirra eru góð
söguverk, ferðasogur og mörg rit
guðfræðilegs og ýmislegs efnis.
Einu sinni á viku er ritari stift-
amtmannsins við afgreiðslu eina
klukkustund um miðjan dag, og
þá fá menn lánaðar heim bækur
gegn kvittun. Stundum komu
6 menn og tóku eina bók eða tvær,
en mjög margar af þeim bókum
á erlendum málum, sem jeg las,
báru ljós merki þess, að þær
höfðu ekki sjeð dagsins Ijós síðan
þær komu til landsins, og þegar
jeg setti þær aftur upp í rykugar
hillurnar, varð mjer oft hugsað
til þeirrar löngu hvíldar, sem þær
mundu fá að njóta, þangað til
einhver ferðamaður vekti þær aft-
ur til lífs.
Stjórnin sendir ár hvert í vetr-
arbyrjun skip frá Kaupmanna-
höfn með stjórnarbrjef og póst
til íslands. Skipið lætur úr höfn
í Hels’ngjaeyri 1. október, og
þegar það hefur skilað póstinum
í Reykjavík, er því lagt til mars-
mánaðar í ós í Hafnarfirði, og þar
liggur það innifrosið. Þó að veð-
ur sje altaf slæmt í þessum ferð-
um, er það eftirtektarvert, að að-
eins eitt skip hefur farist síðustu
12 árin. Aðalhættan er þegar skip-
ið nálgast ströndina í nóvember,
þá eru þokur tíðar, en dagur
stuttur. Frá októberlokum voru
allir Revkvíkingar að gá að skip-
inu, því að það er þeim mestur
aufúsugestur allra skipa, sem
þangað sigla, Dag eftir dag mátti
sjá menn með sjónauka arka upp
á litla hæð, þar sem sást út yfir
flóann, og stara úr sjer augun
til þess að sjá væntanleg segl úti
við hafsbrún, en þau Ijetu á sjer
standa fram í miðjan nóvember.
Skipið hafði verið 7 vikur á leið-
inni, og er það ekki óvenjulegt
Fregnin um komu skipsins flaug
eins og eldur í sinu, allir voru
sem á nálum og allir, sem jeg
hitti, sögðu mjer frjettirnar, sem
jeg hafði heyrt hundrað sinnum
innan klukkustundar. Jafnvel
morguninn eftir, þegar jeg stóð
í fjörunni og horfði á skipið, sem
lá þarna einmana og valt ákaft,
gátu 2 eða 3 íslendingar ekki
stilt sig um að benda mjer á skip-
ið og segja, að það væri komið.
Kassarnir með öll brjef til lands-
ins voru fluttir í stiftamtmanns-
húsið og útbýtt þaðan. Straum-
urinn beindist nú þangað, og allir