Lesbók Morgunblaðsins - 22.04.1951, Blaðsíða 16

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
2.i(>
BADMINTON-KEPNI. — I’m páskana fór fram hjer í Revkjavík landskepni í badminton ,hin þriðja í röðinni. F.r þetta
nn? íþrott hjer i landi oe. gat forseti Í.S.Í. þess í setningarraeðu, að varla mundu fleiri en 300 iðka hana. Keppendur voru
Umí. Snæfell i Stykkishólmi (4 karlar og 4 konur), Tennis- og badmintoiifjelag Reykjavíkur (10 karlar og 5 konur) og
íþrottafjelag Reykjavikur (4 karlar). Mótinu lauk með glæsilegum s-igri Snæfells, er lekk 6 íslandsmeistara af 8. —
Mvndin hjer að ofan var tekin er forseti Í.S.I. setti mótið i iþróttaskálanum að Hálogalandi. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
cmbætti í finsku við háskólann.
1840 var það gert að docents-
cmbætti, en þó þannig að sami
maður var einnij> kennari í nor-
rænum máluin, sem ekki eiga hið
allra minsta skylt við finsku.
Það var ekki fyr en 14. mars 1851
eð stofnað var við háskólann pró-
fessorsembætti í linsku og finskum
bókmentum. Það varð þó ekki
þrautalaust, en síðan eru nú liðin
100 ár. Einn af þeim, sem drengi-
legast barðist fyrir þessu, var C. C.
Mannerheim, afi hershöfðingjans
mikla.
Fyrsti prófessor í finsku varð sá
er hafði áður gegnt docentsembætt-
inu, Matias Alexander Castrén. —
Hann var hóglátur maður og barst
lítt á, en hann er þó orðinn frægur
fyrir það að hafa verið einhver
fremsti vísindamaður við rannsókn
finsk-ugriskrar tungu. Ljet hann
sjer ekki nægja að rannsaka málið
í Finnlandi sjálfu, heldur ferðaðist
til Rússlands til þess að kynnast
máli hinna finsku þjóðflokka þar.
Ferðaðist hann í þeim erindum alt
austur í Síberíu. En hann var svo
heilsutæpur að hann þoldi ekki
erfiði ferðalagsins, og andaðist
hann ári eftir að hann varð pró-
fessor, þá tæplega fertugur að
aldri.
Sá, sem tók við af honum, var
Elias Lönnrot, hinn frægi „faðir“
Kalevala. Varð alt ævistarf hans,
söfnun fornkvæðanna og kenslan
við háskólann, hinni finsku tungu
til ómetanlegs gagns.
Nú gegnir Marthi Rapola þessu
prófessorsembætti. En þarna eru
auk þess 10 prófessorar og álíka
margir docentar, sem kenna finsk
fræði við háskólann í Helsingfors.
Og á þessum hundrað árum, sem
liðin eru síðan finskan þótti þess
verðug að fá kenslustól við háskól-
ann, hefur þekkingu á finsk-
ugrisku fleygt stórkostlega fram,
svo að hún skipar nú ekki lægri
sess í meðvitund fræðimanna og
vísindamanna heldur en önnur
tungumál.
Maj-Lis Holmberg.
Bámjám
Fyrsta bárujórnið fluttist hingað til
lands um 1880. Slimmoris-verslunin
kom með það. Fyrsta hús, sem það
var sett á, var hús Geirs Zoega kaup-
manns við Vesturgötu í Reykjavík
(1874). Menn þóttust hafa himin
höndum tekið er járnið var komið og
breiddist það út um alt land á fáum
árum. Kostir þess voru augljósir, en
gallarnir komu síðar í ljós. Ekki var
laust við að það vefðist fyrir mönn-
um, hvernig það skyldi negla á þökin.
Þannig var um hús á Sauðárkróki
1804. Þar var neglt í lægðirnar á járn-
inu, svo að þakið var hriplekt, þang-
að til plötunum var snúið við.
Jakob Snorrason
á Húsafelli mun manna fyrstur hjer
á landi hafa höggvið grjót til bygg-
inga og jafnframt notað það til
skrauts. Hann gerði skilrúm inst í bæ-
ardyrum úr tilhöggnum hellum, grá-
um og rauðum. Voru jafn margar hell-
ur af hvorri tegund og allar jafnstór-
ar, bæði að þykt og ummáli. Leit því
skilveggurinn út eins og taflborð reist
á rönd. Hellurnar voru festar saman
með bláum deigulmó. Þá gerði hann
líka tvö steinker í bæardyrum, höggv-
in úr rauðum steini. Var annað kerið
sem kassi að lögun, en hitt sem tunna.
í þeim var ljósmaturinn geymdur. —
Jakob fluttist að Húsafelli þegar það
var lagt niður sem prestsetur, skömmu
eftir aldamótin 1800.