Lesbók Morgunblaðsins - 19.10.1952, Blaðsíða 1
0
„Án foæðsíu íiins liðna sézt ei hvað er nýíí“
Hagleikur og hugvit e.ru
hyrningarsteinar iðnaðar
FYRSTA iðnsýning hér á landi var
opnuð 2. ágúst 1883 í hinum nýa
barnaskóla Reykjavíkur, sem nú er
orðinn að lögreglustöð. — Bergur
Thorberg landshöfðingi opnaði
sýninguna og var þar fjöldi manna
saman kominn. Á sýningunni voru
375 munir og fengu margir verð-
laun: 31 silfurpening, 32 bronce-
pening og 56 prentað heiðursskjal.
Um þúsund ár hafði þá dafnað
hér þjóðlegur iðnaður, aðallega
heimilisiðnaður. Menn höfðu orðið
að búa sér sjálfir í hendurnar og
þeir höfðu sínar eigin aðferðir við
að „koma mjólk í mat og ull í fat“.
Mörgum hafði tekizt þetta frábær-
lega vel. Verður ekki betur séð en
að íslendingar sé fæddir hagleiks-
menn. Þess vegna vekja handa-
verk manna á fyrri öldum aðdáun
enn í dag. Og hugvitsmenn hafa
hér alltaf verið. En þetta tvennt,
hagleikur og hugvit, er bezta und-
irstaða alls iðnaðar.
Svo kemur iðnsýningin 1911. —
Hún var eitt hinna sýnilegu tákna
„Járnsmiðurinn“
um þann vorhug, sem var með
þjóðinni eftir að hún hafði fengið
innlenda stjórn. Á þessari sýningu
voru 1500 munir, svo að hún þar
stórkostlega af hinni fyrstu sýn-
ingu, enda var hún henni frábrugð-
in að mörgu leyti. Þessi sýning
hefði vel getað haft að einkunnar-
Landið sjdlft leggur til afl
þeirra hluta, er gera skal
orðum vísurnar hans Einars Bene-
diktssonar:
Sálin fleyg og höndin hög
hlýða sama dómi.
Eilíf ráða listar lög
litum, svip og hljómi.
Jafnt í hnífs og meitils mynd,
máli, söng og kvæði:
ívaf stíls á efnis grind
yfir hugar þræði.
Við opnun sýningarinnar var
sungið kvæði, er orkt hafði verið
vegna þessa atburðar og lagið við
það var samið af íslenzkum tón-
snilling. Á sýningunni voru lista-
verk eftir málarana Þórarinn B.
Þorláksson og Ásgrím Jónsson og
höggmyndir eftir Einar Jónsson.
Með þessu undirstrykaði sýningar-
nefndin, að „sálin fleyg og höndin
hög hlýða sama dómi“. Nú er skáld-
skapur, tónlist, málaralist og mynd
höggvaralist ekki talið til iðnaðar.
— En á þessari sýningu átti það
heima, því að þar var verið að
sýna afrek íslenzks anda og ís-