Lesbók Morgunblaðsins - 18.10.1959, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
471
Grúsk;
íslenzk skáld í
m.
Bersi Skáld-Torfuson hvílir í
Rómaborg.
SKÁLD-TORFA bjó á Torfustöðum í
Miðfirði í þann mund er Ásmundur
hærulangur bjó á Bjargi. Sonur hennar
hét Bersi og var jafnan kenndur við
móður sína og kallaður Skáld-Torfuson.
Hann var manna gjörvulegastur, skáld
gott og mannkostamaður. Um þær
mundir voru margir efnilegir ungir
menn í Miðfirði og höfðu þeir knatt-
leika með sér á Miðfjarðarvatni. Þá
var það að þeir flugust á í illu Grettir
Og Auðunn á Auðunnarstöðum. Hafði
Auðunn betur og lét kné fylgja kviði.
En þá hlupu þeir til Atli bróðir Grettis
og Bersi og skildu þá, svo þetta varð
óhappalaust að sinni. En það var ekki
í seinasta sinn að Bersi bjargaði
Gretti.
Bersi fór utan og gerðist hirðskáld
Sveins jarls Hákonarsonar og honurn
handgenginn. Þá kom og Grettir til
Noregs og varð honum það að vega
þrjá bræður, sem voru vinir Sveiris
jarls. Varð jarl mjög reiður og vildi
ekki annað en Grettir væri drepinn.
Þá gekk Bersi fram og bauð aleigu sína,
ef hann vildi láta Gretti vin sinn ná
sáttum. „Sýnir þú það jafnan, að þú
ert góður drengur", mælti jarl þá, en
ekki vildi hann sættast. Þá söfnuðu
liði þeir Þorfinnur í Háramarsey og
Þorsteinn drómundur bróðir Grettis til
þess að verja hann, og gekk Bersi í
lið með þeim gegn jarli, og mat þá
meira vináttu þeirra Grettis en hylli
jarlsins. Það fór nú svo að jarl leyíði
Gretti að fara úr landi. En um þá, er
veittu Gretti lið segir sagan, að „eng-
inn þeirra komst í kærleika við jarl
þaðan frá, nema Bersi einn“. Má nokk-
uð af því marka hvílíkur maður hann
hefir verið.
I Nesjaorustu, sem háð var 25. marz
1016, var Bersi í fyrirrúmi á skipi
Sveins jarls. „Hann var auðkenndur,
hverjum manni vænni og búinn for-
kunnar vel að vopnum og klæðurn".
En er Sveinn jarl lét undan síga og
skipið renndi hjá skipi Ólafs konungs,
sá konungur Bersa og kallaði: „Farið
heilir, Bersi!“ en hann svaraði: „Verið
framandi mold
heilir, konungur“. Mun hann þá hafa
séð að skipt hafði giftu með þeim jarli
og konungi. En að konungur skyldi
ávarpa Bersa er til marks um það,
að hann hafi borið mjög af öðrum
mönnum.
Seinna komst Bersi á vald Ólafs kon-
ungs og var þá settur í fjötra. Talið
er að hann hafi keypt sér grið með því
að yrkja flokk um konunginn, en þó
gat hann ekki á sér setið að segja í
því kvæði, að hann mundi aldrei fylgja
„dýrra manni“ en Sveinn jarl var.
Gerðist Bersi nú hirðskáld Ólafs kon-
ungs og mun honum hafa líkað það
vel er fram í sótti og þótt Ólafur kon-
ungur „dýr maður“.
Þá var og með konungi Sighvatur
skáld Þórðarson og tókst vinátta með
þeim Bersa. Fór Bersi með Sighvati í
kaupferð til Normandí og Englands
sumarið 1026, og dvöldust þeir með
Knúti ríka í Englandi næsta vetur.
Orktu þeir þá báðir um konung, en
hann launaði þeim misjafnlega, eins
og kemur fram í vísu, er Sighvatur
orkti við Bersa:
Þér gaf hann mörk eða meira
margvitur og hjör bitran
gulls — ræður görva öllu
goð sjálfur — en mér hálfa.
Af þessu mætti ætla, að konungi
hafi þótt betra kvæði Bersa, eða þá
hitt, að hann hafi metið manninn meira.
Kvæði Bersa er glatað. Sighvatur hefir
verið dálitið öfundsjúkur, en ekki varð
þetta til þess að spilla vinfengi þeirra
skáldanna.
Sighvatur var ekki með Ólafi kon-
ungi þá er hann varð að flýa land,
heldur var hann þá á íslandi og mun
Bersi hafa farið með honum þangað.
Og sumarið 1030 gengu þeir svo báðir
suður til Rómaborgar. Segir ekki af
för þeirra fyr en þeir voru á heimleið
um haustið og voru komnir norður í
Mundíufjöll (Alpafjöll). Þar mættu
þeir Norðmönnum nokkrum, sem voru
á suðurleið, og fréttu þá að Ólafur
konungur hefði fallið á Stiklarstöðum
þá um sumarið. Þóttu þeim þetta mik-
il tíðindi og ill. Segir sagan að Bersi
hafi þrútnað af harmi og orðið dreyr-
rauður yfirlits. Skilst þetta betur ef
menn athuga orð Gríss Sæmingssonar:
„Þóttu mér þau mest tíðindi, er eg
missti höfðingja míns. Er heit lánar-
drottins ást“.
Eftir þessi tíðindi vildi Bersi ekki
fara til Norðurlanda. Sneri hann þá
við og fór til Rómaborgar aftur. Segir
sagan að þá er þangað kom, hafi hann
gengið inn í Péturskirkjuna og sprung-
ið þar af harmi, og sé hann grafina
að þeirri kirkju.

v