Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1964, Blaðsíða 14

Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1964, Blaðsíða 14
í VALDEMOSAKLAIISTRI I hugskoti okkar eru sumir staðir baðaðir rómantískum ljóma. Þann ljóma eiga þeir oft að þakka skáldunum, sem hefur tekizt að bregða yfir þá hugljúfri birtu eða þeir fá blæ af rómantískum atburð- um eða persónum. Oft þola slíkir staðir illa hversdagslega heimsókn. óásjálegi hvannamórinn hans Jón- asar, þar sem lækur líður niður, eða árbakkinn við Galtará, þar sem hann greiddi ljúfa lokka (rímsins vegna?) standa illa undir lýsingunni þegar á staðinn er komið. Þó eru undantekn- ingar frá þessu, jafnvel svo að komu-. manni finnst staðurinn enn róman- tískari en þeim sem frægð hans er af sprottin. Tökum t.d. Valdemosa á Majorca, umgjörðina um tónskáldið Chopin og skáldkonuna George Sand og hið dramatíska ástarævintýri þeirra, sem maður grét yfir í Tjarn- arbíói á unglingsárunum og við lest- ur á sögunum um berklaveika tón- skáldið með hugljúfu músikina. Majorca, sem er stærst Baleareyjanna í Miðjarðarhafinu skammt frá Spánar- ströndum, er nú orðin einn af eftirsótt- ustu ferðamannastöðum Evrópu vegna hins milda veðurfars. Þegar ferðahópur frá ferðaskrifstofunni Sunnu kom þar um páskaleytið sl. vor, tilheyrði auðvit- að að heimsækja klausturbæinn Valde- mosa ásamt öðru því sem markvert þyk- ir á þessari fögru eyju. » ið komum til höfuðhorgarinnar Paima og settumst þar að, eins og Chopin og George Sand höfðu reyndar líka gert árið 1838. Hún ferðaðist með böm sín tvö, Maurice og Soiange, frá París um Lyons og Perpignan til Barcelona, en Chopin slóst í förina á ieiðinni, til að brottför þeirra vekti sem minnsta athygli i upphafi sambúðar þeirra. Síðan tóku þau skip til eyjarinnar Majorca. Þaðan skrifaði Chopin vini sínum: „Nú er ég hér í Paima, í skugganum af pálmatrjám, sedrusviði, aióujurtum, app- elsinu-, sítrónu- og fíkjutrjám........ Himininn er blár eins og turkíssteinn, sjórinn eins og lapíssteinn og fjöllin eins og smaragðar. Og ioftið? — loftið er eins og það hlýtur að vera í himnaríki. Dagarnir eru sóiríkir, ailir ganga i sum- arfötum og það er heitt. Á kvöidin er sungið og leikið á gítara tímunum sam- an. Á húsunum eru stórar svalir með vínviði, sem þekur gamla veggi aiit frá tímum Araba........ Bærinn og allt hér minnir á Afríku.... í stuttu máli sagt, dásamleg tilvera.. .. “ n jafnvel ástfangin skáldkona og rómantískt tónskáld eru hóð svo hvers- dagsiegum hlutum sem fæði og húsa- skjóli. Chopin og George Sand höfðu é leigu tvö herbergi með fáum og léleg- um húsgögnum og fæðið, sem saman- stóð af fiski og hvítlauk, framreitt í oiíu, átti illa við þau. Loks fundu þau lítið hús uppi við fjallsræturnar, og tóku það á leigu. Meðan nýjabrumið af ástinni entist, nutu þau lífsins, reikuðu um í sól- fcini á daginn og áttu yndisleg kvöid á svölunum, þó komið væri fram í desem- ber. Hin algera kvöldkyrrð var aðeins rofin af bjöliu stöku asna, sem átti leið hjá, og daufum niði hafsins í fjarska. En svo hófst regntíminn og tilveran varð eins og syndaflóð. Húsið, sem hét „Mai- son du Vent“ (Hús vindsins), bar nafn sitt með rentu, því veggirnir héldu ekki vindi og drukku í sig rakann. Ekkert verra gat komið fyrir Chopin. Hann fékk hræðilegar hóstahviður. Og upp frá því tóku heimamenn að líta hann horn- auga. Húseigandinn ritaði George Sand bréf, þar sem hann — eins og hún orð- aði það síðar — tjáði henni að í ibúð- inni hýsti hún persónu, sem aftur hýsti smitandi sjÐkdóm, og kvaðst treysta því að þau flyttu brott. Læknar voru sendir á vettvang og hefur Chopin sagt þannig frá heimsókn þeirra í bréfi: „Einn rak nefið ofan að hrákanum frá mér, annar bankaði á þann stað sem hann sagði þetta koma frá og sá þriðji hiustaði við bringuna á mér meðan ég hóstaði því upp.“ Og þegar spönsku læknarnir höfðu lýst því yfir — ekki reyndar að ósekju — að tæring væri smitandi, þá var leigj- endunum vísað á dyr. Um miðjan des- ember fiuttu þau Ohopin og Geonge Sand því með börnin norðvestur á eyjuna, upp í fjalladal, þar sem þau fengu inni Ferðahópurinn frá íslandi átti vissu- lega ekki í húsnæðisvandræðum. Við bjuggum í tveimur glæsilegum hótelum, stórhótelinu Bahia Palace við hafið inni í sjálfri borginni Palma, og á Santa Ana hótelinu á rólegum stað úti með ströndinni. Við vorum á ferðinni fyrstu dagana í apríl, sem voru afar mildir, nægilega hlýir til að synda í útisund- laugum hótelanna en varla í sjónum enn. Og einn daginn héldum við til Valde- mosa, 17 km. í norðvestur inn á eyj- una, ferðuðumst í þægiiegum langferða- bílum eftir góðum vegum. * etta er yndisleg leið. Við þekkj- um trén sem Chopin segir frá í bréfi sínu. Gömiu fagurlega snúnu sedrus- viðartrén hafa lítið 'breytzt. Hvað eru líka 125 ár í lífi 600—1000 ára gamalia kvista? Þarna líður hjá stór appelsínu- trjágarður. Möndlutrén eru ekki alveg búin að fella hvítu og rauðu blómin sín og virðast ætla að hafa nægar byrgðir af möndium tilbúnar fyrir uppskeruna seint á sumrinu. Og þarna er urmull af döðlutrjám. Upp yfir trén gnæfa klettótt fjöllin, sums staðar með ryðrauðum fiekkjum á ljósgráum límsteininum, eft- ir útfeili af járnoxiði. Valdemosadalur- inn er lítill og fagur. Grænklædd fjöll með hvössum kiettabrúnum og stöku pálmatré bera við himin, í hlíðunum ■hafa bændurnir hlaðið stalla með hvít- um blómum og inn á milli sjást greinar með gulum sítrónum og rauðgulum appelsínum. Þorpið stendur nokkuð hátt í dalbotninum, hálfhulið augum aðkomu- mannsins, en kiaustrið gnæfir þar yfir, þunglamalegt með sínum þykku veggj- um. Klaustrið er frá 14. öld og var ætiað 12 munkum og yfirmanni þeirra. Árið 1834 ákváðu stjórnarvöldin að allar kristnar regiur skyldu reknar úr klaustr- unum, og flestir munkarnir fiýðu til Ítalíu. Karþúsíumunkarnir í Valdemosa- kiaustri hröktust einnig burt, og yfir- völdin ákváðu að seija eða ieigja klefa þeirra. Af trúarástæðum höfðu íbúamir á Majorca þó ekki viljað setjast að 1 klaustrinu, og þegar Chopin og George Sand komu þangað, voru þar aðeins fyrir kirkjuvörður, apótekari og ein kona. Vistarvera hvers munks saman- stóð af 3 klefum, svefnherbergi, vinnu- herbergi og bænaherbergi, en lítið sam- band var á milli kiefasamstæðanna. Chopin og George Sand bjuggu í klefa- samstæðu nr. 2, en vegna barna hennar höfðu þau _ einnig kiefa nr. 4. Maurice, sem var 14 ára gamall ,og Solange, 10 ára, kunnu vel að meta þessa skrýtnu gömlu byggingu. Þau hlupu um þökin og klifu upp mjóu vindustigana og Maur- ice, sem var heilsuveill, náði sér veh Á daginn var hægt að ganga út í iitla garðinn með jurtum og gosbrunnum, sem fylgdi hverjum klefa og þaðan var fagurt útsýni yfir daiinn. Á kvöidin vældu uglurnar og iitiu iuktirnar, sem hver maður bar með sér, settu dular- fullan blæ á klaustrið. Islendingar i hinum gróðursæla klausturgarði. n það er hálfhráslagalegt að koma inn í þessa stóru byggingu með þykku veggjunum. Við sem höfðum komið neðan frá hlýrri ströndinni í sum- arkjóium, fundum vel hve miklu sval- ara er uppi í fjöllunum og okkur var háifkalt inni 1 klausturbyggingunnL Hvernig hefur það þá verið fyrir sjúkl- ing í desember og janúar, þegar ekki var hægt að ylja upp nema með litl— um en fagurlega mynztruðum glóðar ofni. George Sand og Chopin unnu mikið í kiefum siín um, því bæði höfðu selt verk sín fyrir- fram, til að standa straum af kostnaði við ferðina. Þó beið Chopin lengi eftir píanóinu, sem hann átti von á frá Frakk landi. Hann er óþol inmóður og skrifar Camille Pleyel, að það hlægi sig ef hljóðfærið komi rétt í tæka tíð til að hann fái ánægj- una af því að pakka því niður aftur. „Ég bíð og handrit in mín sofa meðan ég get ekki sofið. Ég hósta og hefi bakstra og bíð með óþolinmæði eftir vorinu eða eftir ein hverju öðru“. Þeg- ar hljóðfærið loka kemur, ætiar aldrei að ganga að ná þvi gegnum tollinn og loks að flytja það upp í fjöllin eftir asnastigum, sem regnið hefur skol- að úr. Neðanmáls i fyrrnefndu bréfi tjáir Chopin Pleyel að hann hafi sent honum prelúdáurn- ar, sem þeir hafi verið búnir að semja um, svo ekki 46 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 38. tbl. 1S64

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.