Lesbók Morgunblaðsins - 30.01.1966, Blaðsíða 3

Tveir heiðursmenn
Ei
I inn dag eigum við einir. Einn er
sá dagur, þegar allir sannir Ameríku-
nienn sem einhver föðurhús eiga snúa
þangað til hiátíðahalds og til að rifja upp
gamlar minningar. Blessaður sé sá dag-
ur. Bo'osevelt forseti gaí okkur hann.
Eittihvað heyrum við minnzt á Púritan-
ana en munum ekki gerla, hverjir þeir
voru. Við hefðum hvort eð er í fullu
tré við þiá, ef þeir skyldu reyna að ráð-
ast til landgöngu aftur. Plymout'h
Rocks? Það könnumst við aftur betur
við. Margir oikkar hafa orðið að gera
sér að góðu hænsnasteik síðan kalkúna-
sambandið skarst í leikinn. Einhver í
Washington gerir þeim viðvart um þess-
ar Þakkardags-yfirlýsingar.
Sitórborgin austan við mýranfenin hef-
ir lögleitt Þakkargerðardaginn. Síðasti
fknmtudagurinn í nóvemtoer er einasti
dagiur ársins, sem 'hún viðurkennir þá
Ameríku, er liggur handan við ferju-
staðina. Það er eini dagurinn, sem er
al-amerísikur. Já, 'hátíðisdagur, amerísk
einkaeign.
Og nú kemur sagan, sem á að sanna
ykikur að við eigum erfðavenjur hérna
imegin hafsins, sem eldast miklu hrað-
ar en hjá Englendingum — svo er at-
orku okkar og framtakssemi fyrir að
þakka.
Feiti-Pési fékik sér sæti á þriðja bekkn
um til hægri þegar gengið er inn á Sam-
bandstorgið úr austurátt, við stíginn
gegnt gosbrunninum. Hvern Þakkar-
gerðardag í níu ár hafði hann kóimið og
setzt þarna stundvíslega klu'kkan eitt. Og
í hvert sinn höfðu attourðir átt sér stað,
sem gætu hafa verið gripnir úr sögu
eftir Oharles Dickens.
En í dag mætti Feiti-Pési til hins ár-
lega stefnumóts fremur af vana en þekn
suitarkvilla, sem mannvinirnir virðast
halda að þjaiki hina fátæku aðeins öðru
hverju.
P'ési var siannarlega ekki svangur.
Hann var nýikominn fró veizlu, sem
skildi honum ekki eftir krafta til ann-
ars en að anda og hreyfa sig úr stað.
Augu hans voru eins og fölblá ber, sem
þrýst hefði verið í bólgna, sósukámuga
kíttisgrím'U. Hann dró andann í stuttum
sogum; breið lengja af hnakkaspiki lagð-
ist O'faná frakkakragann hans. Hnappar,
sem góð'fúsar Hjálpræðishendur höfðu
saumað á fötin hans fyrir viku, þutu
út í loftið eins og byssukúlur og dreifð-
ust um grundina. Tötralegur var hann,
með skyrtuna fráhneppta niður á bringu,
en nóvemto'ergoilan, sem bar með sér fín-
gerð snjóikorn, færði honum aðeins vel
þeginn svala. Því Feiti-Pési var úttroð-
inn af þeim ríkulegasta málsverði, sem
um getur í veraldarsögunni. Og þarna
sat hann stútfullur og blíndi á umheim-
inn með fyrirlitningu hins metta.
Mi
EFTIR O. HENRY
augun af ótta, andardrátturinn stöðvað-
ist og skóræflarnir á stuttum fótunum
spörkuðu í mölina.
Því Gamli-Heiðursmaðurinn var á leið
yfir Fjórðu-tröð í átt'til bekikjar hans.
Á hverjum Þakkargerðardegi í níu ár
hafði Gamli-Heiðursmaðurinn komið
þarna og fundið Feita-Pésa á hekk sín-
um. Og þetta var það, sem Gamli-Heið-
ursmaðurinn var að reyna að gera að
erfðavenju. Á hverjum Þakkargerðar-
degi í níu ár hafði hann fundið
Pésa þarna, leitt hann til matsölu-
staðar og horft á hann snæða
kóngamáltíð. Þeir gera þetta í Eng-
landi án þess að vita af því. En hjá
ungri þjóð eru níu ár ekki sem verst.
Gamli-Heiðursmaðurinn var einlægur
ættjarðarsinni og lei't á sjálfan sig sem
brautryðjanda amerískra erfðavenja. Til
iþess að öðlast myndauðgi verð'um við
að aðhafas't eitthvað reglúbundið um
langan tíma án þess að láta ofckur
nokkru sinni fipast. Eittihvað í líkingu
við söfnun til Vetrarhjólparinnar. Eða
að hreinsa göturnar.
Gamli-Heiðursmaðurinn gekk þróð-
toeinn og tígulegur í átt til Stofnunar-
innar, sem hann var að koma á fót. Að
vísu var hin órilega sultartilfinning
Feita-Pésa ekki beint þjóðleg í eðli sínu,
eins og t.d. Magna Oharta og sul'ta á
morgunbrauðið er í Englandi. Eh það
var allténd byrjun. Það minnti á léns-
fyrirkomulag. Að minnsta kosti sýndi
það, að sköpun siðvenja væri ekki ógern
ingur í New Y------humrn! Ameríku.
Gamli-Heið'ursmaðurinn var hór,
grannur og sextugur. Hann var svart-
klæddur og gekk með gamaldags gler-
augu, sem haldast ekki á nefinu. Hór
hans var ihvítara og þynnra en það hafði
verið árið áður og hann virtist styðjast
fastar við stóra stafinn sinn.
Þ,
undan sér í tíu mínútur, vaknaði hjó
honum ósk eiftir fjölbreyttara útsýni.
Með gífurlegri áreynslu
inu hæg't til vinstri. En
sneri hann höfð-
þá glenntust upp
egar Feiti-Pési sá hinn sjálfskip-
aða velgjörðarmann sinn nálgast, blés
hann og nötraði eins og akfeitur kjöltu-
rakki, sem sér skína í tennurnar á
grimmum hundi. Hann hefði feginn flog-
ið burt, en vel höfðu þjónustuandar
hefðarfrúrma gegnt skyldu sinni.
„Góðan dag,“ sagði Gamli-Heiðurs-
maðurinn. „Það gleður mig að sjó, að
enn hefur ár skilið við yður hressan
og hei'ibrigðan til að njóta allra lífsins
unaðssemda. Fyrir þá blessun eina sam-
Framhald á bls. 10.
lál'tíðin hafði verið óvænt. Hann
hafði verið á leið framhjá rauðu múr-
steinsstórhýsi við endann á Fimmtu-tröð,
en þar bjuggu tvær aldraðar hefðarfrúr
af fornri ætt, sem báru lotningu fyrir
erfðavenjum. Ein af hefðbundnum venj-
,um þeirra var sú að staðsetja þjón við
hliðið bakdyramegin á Þaklcardag, með
þau fyrirmæli að bjóða til inngöngu
fyrsta hungraða flakkaranum, sem leið
®etti hjá eftir að kluikkan var orðin tólf
á hádegi, og veita honum eins og hann
gæti í sig liátið. Nú vildi svo til, að það
var Feiti-Pési, sem gekk þarna um á
leið sinni inn í garðinn, og verðirnir
drógu hann inn og 'höfðu hirðsiðina í
heiðri.
Eftir að Feiti-Pési hafði eintolínt fram
Þrjú Ijóð Eftír Sigfribi Jónsdóttur
Er heimur grœtur
Er heimur grætur harma sína,
og hljóðna ysinn dagsins fer,
ég óska mér í arma þína,
og eldsár tregi hjartað sker.
Er hljóðnar dagsins hlátraglaumur,
með heitar varir kemur nótt,
og þungur, rauður rökkurstraumur
rennur um dagsins farveg hljótt.
Þið, mánableiku munarnætur,
hve mögnuð kynngi í ykkur býr.
En harma sína heimur grætur
svo heitt, að jaínvel myrkrið flýr.
Og þá er það, að hjartað hrópar
í heitri þrá á vininn þann,
sem beið ég eftir alla daga
og á þó sess í hjartans rann.
Vögguvísa
Sofðu, góða Gréta.
Guð þér vakir yfir.
Aðeins mundu að elska
allt, sem grær og lifir.
Þó þér sýnist seinna
svalt á lífsins hjarni,
Guð mun aldrei gleyma
grátnu jarðarbarni.
Brot
Ég man sem barn ég undrandi á það hlýddi,
að aldrei mega fagrir draumar rætast.
En seinna vissi ég, hvað þetta þýddi,
er þráin eldheit lét mig sífellt grætast.
Við frosna rúðu ein ég ísinn þíddi.
Við auðan blettinn horfði ég eftir honum,
sem hjartað sjúka þráir alla daga.
Og ennþá finn ég ilm af dánum vonum
sem angan ljúfra þýðra sumardaga.
En geislabrotin blika í minningonum.
30. janúar 1966
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3