Lesbók Morgunblaðsins - 19.11.1967, Blaðsíða 4

EFólk og Eandslcag hafa
verið mér mikils virði

— Já, héðan sé ég út yfir hafið, alveg
eins og úr glugganum heima við Þórs-
höfn, segir Héðinn Brú við gest sinn
síðsumardag nokkurn á Veddinge-hæð-
um við Asnæs. Skáldið heldur áfram:
— Og það er ekki af neinni tilviljun.
Þannig vil ég hafa það. Konan mín líka.
Þegar ég byggði hús heima fyrir mörg-
um árum, keypti ég líka dálítið land
umhverfis húsið. Svo þegar Chr. Matras
prófessor ætlaði einnig að fara að
byggja hús við Þórshöfn, keypti hann
lóð af mér. Fyrir þá peninga hefur mér
tekizt að eignast landið hér og reisa
húsið.
Landið hallar mjög niður að firðin-
um. Grænir akrar og dökknandi lundir.
í norðri hillir undir Odda Sjálands, í
suðri Rósnes. Það er kaldi og skúra-
leiðingar. Þegar dregur sem snöggvast
frá sólu, er blámi sjávarins einna lik-
astur Miðjarðarhafinu. Hér er fagurt.
Yndislegt danskt landslag, stórbrotið, en
friðsælt, án væmni.
— Þér kunnið greinilega vel við Dan-
mörku.
— Já, það geri ég tvímælalaust. Sú
kennd vaknaði hjá mér þegar á æsku-
árunum. Fólk og landslag hafa verið
mér mikils virði.
Ekki hættur að skrifa
Ég minnist þess, er ég heimsótti
skáldið og frú hans síðast. Það var að
vetrarlagi í fjallshlíðinni fyrir norðan
Þórshöfn. Það var hvasst þetta kvöld,
koldimmt og ausandi rigning. En úti
fyrir bænum gnauðaði myrkt hafið.
Vitinn á hafnargarðinum sendi frá sér
snögg ljósleiftur. Veðrið barði utan rúð-
urnar. Ég skynja nú mismun árstíð-
anna og fjarlægðina milli breiddar-
bauganna. Húsið hér á hæðinni er nýtt,
— sænsk framleiðsla.
— Konan mín og ég erum mjög á-
nægð með það, segir skáldið. — Hér er
allt, sem við þörfnumst, ekki síður en
í nýtízkulegustu gistihúsum.
Þetta er fyrsta sumarið sem Héðinn
Brú eyðir hér á landi um langt árabil.
— En, segir hann, — nú er ekki langt
þangað til ég hætti störfum sem land-
búnaðarráðunautur, og þá munum við
dveljast hér meginhluta sumarsins. Þá
vonast ég einnig til að geta skrifað mik-
ið. Mér þykir ég ekki vera næstum því
útskrifaður ennþá. Það er bara tíma-
leysið sem tefur framleiðsluna. Þegar
ég var yngri, gekk það prýðilega að
ferðast um Færeyjar sem landbúnaðar-
ráðunautur á daginn og yrkja á nótt-
unni. En slíkt þrek hef ég ekki lengur.
Og það er margt, sem ég vildi að mér
auðnaðist að skrifa, áður en yfir lýkur.
Héðinn Brú varð 66 ára um miðjan
ágúst. Síðustu tíu ár, að minnsta kosti
hefur hann ekkert breytzt.
Bókmenntahneigt æskuheimili
— Hvernig fenguð þér áhuga á land-
búnaði?
— Hann fékk ég strax við að hjálpa
til heima. Ég held, að áhuginn hafi
vaknað snemma á æskuárunum, án þess
að ég gerði mér fulla grein fyrir honum.
Faðir minn var kóngsbóndi í Sandey,
í byggðarlaginu Skálavík á austur-
strönd eyjarinnar. A þeim sömu árum
byrjaði ég að yrkja. Ég skrifaði bæði
Ijóð og sögur. Það var auðvitað allt
mjög óþroskað, en þó uphaf þarfarinn-
ar að setja saman orð, sem síðan óx
jöfnum skrefum.
— Ríkti skáldskaparáhugi á æsku-
heimili yðar?
— Já, mjög mikill. Heimili foreldra
minna var sneisafullt af bókmenntum.
Það var lesið hátt á kvöldin. Oftast var
Tvö japönsk smáljóð
Skrifað
dánarbeði
Sem dögg hrynja þau,
kveðjutárin, til þess að
hverfa sem daggir.
Ó, æska, mannaævir —
Ó, draumar í draum lífsins — — —
Toyotomi Hideyoshi (1536—1598)
Hið glataða
Himnarnir fá ei
elzt. Þessvegna, haustmáni,
bið ég þig spegla
brot horfinnar auðnu í
tárunum á armi mér.
Dóttir Shunzeis.
Þráinn Bertelsson þýddi úr sænsku.
Poul M. Pedersen
rœðir við
Héðin Brú
það úr Biblíunni, og svo líka úr „Nord-
landstrompeten“ eftir norska prestinn
Petter Dass. Þessar tvær bækur voru
um langt skeið mest lesnar allra bóka
í Færeyjum. Þá voru Færeyingar einnig
mjög hrifnir af Kingos-sálmum. Þeir
kunnu mikið af þeim utanbókar. Þeir
voru bæði lesnir og sungnir. Auk þessa
var allt fullt af sögum og sögnum, ljóð-
in um Sigurð Fáfnisbana úr Niflunga-
sögu og Eddu, og það var margt
fleira . . .
— Og skólaganga?
— Jú, ég fór í barnaskóla eins og aðr-
ir krakkar í byggðarlaginu. Og eins og
önnur færeysk börn starfaði ég að land-
búnaðinum og fiskvinnslunni. Þegar ég
var fjórtán ára, fór ég á útilegubát. Því
hélt ég áfram næstu fjórar vertíðir. Þá
ákvað ég að fara í land.
— Eins og Högni í skáldsögum yðar?
— Já, næstum eins. Þegar ég var 18
ára, fékk ég inngöngu í lýðskólann á
Þórshöfn. Forstöðumenn skólans voru
þá stofnendur hans tveir, Símon frá
Skarði og Rasmus Rasmussen. Þeir
höfðu lært mikið af skipulagi dönsku
lýðskólanna, enda báðir fyrrverandi
nemendur í Askov. Símon hafði einkum
afburðagóða frásagnargáfu, en báðir
þessir menn ortu ljóð við söngva, sem
mikið eru sungnir enn í dag. Handritið
af fyrstu bókinni minni fór að myndast
á sama tíma og mér var orðið ljóst, að
ég vildi kynnast landbúnaði niður í
kjölinn.
Norræn samheldni
— Hvar lögðuð þér stund á búvís-
indi?
— Frá 1921 til 1922 var ég í búnaðar-
skólanum í Lyngby. Það var góður stað-
ur. Laugardagskvöldunum eyddum við
í félagsskap lýðskólanemendanna.
Þarna komu frægir og ágætir menn til
að halda fyrirlestra yfir okkur, t.d. Jens
Rosenkjær og rithöfundurinn Aage
Meyer-Benediktsson.
— Og svo tók yður að langa til að
halda áfram og fara í Búnaðarháskól-
ann?
— Já, í byrjun vildi ég reyndar helzt
verða stúdent. En til þess voru engin
ráð. Styrktarsjóðir ungra námsmanna
þekktust ekki á þeim tímum. Ég kunni
vel að meta ár mín við Búnaðarháskól-
ann.
— Höfðuð þér heimþrá?
— Nei, ég hef aldrei fundið til slíkrar
kenndar. Ég kunni vel við mig hér í
Danmörku, bæði í Kaupmannahöfn og
þegar ég var úti um sveitir til að hljóta
verklega reynslu á bæjunum. En á
sama tíma festi rætur í huga mínum
færeysk þjóðernisvitund, _sem hefur
staðið lítið breytt síðan. Ég kynntist
jafnöldrum, sem voru svipaðs sinnis,
t.d. Chr. Matras og Jörgen-Frantz Jac-
obsen, ennfremur einum, sem var
nokkru eldri, Trond Olsen, en hann er
nú látinn. Ég kynntist Danmörku náið
á þessum árum. Ég hafði líka gengið í
samtök lýðskólamanna, sem höfðu að-
setur sitt í Grundtvigs-húsi við Studie-
stræde. Þangað komu einnig þekktir
menn og héldu fyrirlestra, Jeppe
Aakjær, frú Trier frá Vallekilde m.a.
Á þessum árum vaknaði trúin á nor-
ræna samheldni í huga mínum og hef-
ur hún dafnað síðan. Nú, svo varð ég
búnaðarkandídat, 1928, og sama ár varð
ég aðstoðarmaður búnaðarráðunauts
Færeyja, Mads Liitzen. Ég var einnig
orðinn hrifinn af ungri stúlku frá
Velbestad, sem reyndar var nýbraut-
skráð sem húsmæðrakennari frá Frið-
riksbergi. Við giftum okkur árið 1930,
og höfum ekki iðrazt þess. 1942 varð ég
búnaðarráðunautur.
Framhald á bls. 12
<0
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
19. nóv. 1967