Lesbók Morgunblaðsins - 21.07.1968, Blaðsíða 12

4 ótrúlegar sögur
af flugmönnum úr seinni heimsstyrjöld
Margaret Horton sýnir hvernig hún
hélt sér á vélinni.
Hún hékk utan á flugvélinni.
„Það var venjan að einhver flugvall-
arstarfsmaðurinn sæti á stéli Spitfire-
flugvélanna þegar þær óku út á flug-
brautimar, vegna þess að þeim hætti
til að sporðreisast í hvassviðri“, segir
Margaret Horton, fyrrum flugliði við
RAF flugskólann í Hibaldstow, Linc-
olnshire. Ungfrú Horton er nú gráhærð
fremur formföst piparmey og vinnur á
lögmannsákrifstof'U í Surrey en hún
bregður sér enn fyrirhafnarlaust yfir
i málfar flugliðanna.
„Þegar út á flugbrautina kom var
vani að hreyfa hæðarstýrið til að gera
flugmanninum aðvart um að maður ætl-
aði niður af stélinu, en þennan dag sá
ég strákinn gefa smámerki með hend-
inni og^hélt að hann vildi að ég yrði
kyrr.“ í stað þess jók flugvélin hrað-
ann. „Ég reyndi hæðarstýrið en það
haggaðist ekki og það bauð ofboðinu
heim. Ef ég væri hetja hefði ég fleygt
mér af, orðið fyrir einhverju hnjaski
en vitað af flugvélinni úr hættu.
Minnstu þyngsli á stélið á flugi gátu
orsakað kollsteypu."
Skyndilega fannst engin hreyfing
lengur og ungfrú Horton vissi að hún
var komin á loft. Hún hringaði sig utan
um stýrið og greip dauðahaldi um aftari
brún stélvængsins. Umivafin hinuan gíf-
urlega 'loftstraumi heyrði hún engan
hávaða og var alveg róleg. „Ég var svo
viss um að ég væri dauðans matur að
ég var ekkert hrædd,“ segir hún. „Ég
velti því fyrir mér hver myndi fá
skömmtunarseðlana mína þegar ég væri
fallin frá.“
Það var fóikið niðri á jörðinni, sem
var hrætt. Vélvirki einn hafði séð flug-
vélina fara, en stamaði svo mikið þegar
hún ætlaði að segja liðþjálfa sínum frá
þvi, að hann hélt hún væri að gera að
gamni sínu í fyrstu. Síðan fór hann til
stjórnturnsins og tilkynnti fyrirbærið.
„Þeir gættu betur að,“ segir unggfrú
Horton, „og sáu sem var.“
Nú var flugmaðurinn farinn að kvarta
yfir hegðan vélarinnar og honum var
sagt að snúa við. Enginn sagði honum
af ungfrú Horton ef ske kynni að of-
boð gripi hann á leiðinni niður. Er
niður á flugbrautina kom, stöðvaðist
Spitfire-vélin og hún kilifraði niðutr.
Flugmaðurinn ræsti vélina aftur og
geystist burt. „Hann vissi enn ekkert,
skiljið þér, og hann var aðeins að
reyna stjórntæki sín, en mér blöskraði
alveg. Þeir fóru alltaf með okkur eins
og dauða hluti“.
Ungfrú Horton var flutt í sjúkraskýl
ið með tognaðan handlegg. Þangað heim
sótti flugmaðurinn hana í sambandi við
hina opinberu rannsókn málsins. „Hann
sagði — „látið skrá hjá yður tíu mín-
útna flugtíma“ — .Ég vissi aldrei hvað
hann hét.“
Hann sveif til jarðar í flugvélarstéli
William Stannard liðþjálfi var aftari
skyt'ta í Ventura sprengjuflugvél sem
kviknaði í yfir hollenzku ströndinni ár
ið 1943. Vélin varð strax alelda og log-
arnir gæddu sér á fallhlífinni hans, sem
hékk á grind sinni í fiugvélarskrokkn-
ium og hröktu hann aftur í einmana-
legan skyttuklefann undir stélinu. „Ég
sat þarna og horfði á flugvélina verða
Margaret Horton eldinum að bráð, vegna þess að ekkert

.
William Stannard á slysstaðnum ásamt
lækninum, sem stundaði hann.
William Stannard í hermannabúningi.
annað var að gera,“ segir cockneyinn
Stannard, sem nú er 57 ára. „Ég á við,
hvert gat ég farið?“
Eldtungurnar sleiktu án afláts um
flugvélarskrokkinn fyrir framan hann
eins og verið væri að skera stélið af
með logsuðutæki. Skyndilega kvað við
sprenging og flugvélin datt í sundur.
Stannard fann að hann sveif áfram og
honum varð Ijóst að loftaflið í tvö-
földu flugvélarstélinu hélt því á rétt-
um kili.
„Ég var ekki hræddur við dauðann.
Ég hugsaði um að móðir mín myndi
verða sorgbitin en svo var alger frið-
ur. Engar sprengingar, enginn eldur.“
Stélið sveif niður í hringjum eins og
fallandi lauf og út um skrokkslitrið gat
hann horft á Norðursjóinn. „Það heyrð
ist ekkert nema rólegur þyturinn af
vindinum".
Þegar stélið lenti að lokum á tré, rot-
aðist Stannard. „Það næsta sem ég
man er, að gömul kona hallaði sér yfir
mig og sagði „viljið þér glas af víni?“
Ég sagði „þakka yður kærlega_ fyrir“
og drakk úr því í einum teyg. Ég veit
ekki hvað hún hefur haldið um mig.“
Stannard hafði lent í garðinum á
hollenzku sveitasatri, verið bjargaðnið
ur af yfirgarðyrkjumanninum og drakk
nú vín með hallarfrúnni í dagstofu
hennar. Þegar hann gat einbeitt sjón-
inni uppgötvaði hann að með þeim í
stofunni voru einnig Gestapomaður og
liðsforingi úr þýzka flughernum og að
hann var f.angi fyrst um sinn.
Harry, sem fór einkennisbúinn á reið-
lijóli yfir þvert Þýzkaland.
Harry Sim.ster er Shropshire pil.tur
■■
*

meB falslausan sveltamannssvip. mrtlr
að hann hafði stokkið út úr Halifaxvél
yfir Berlín árið 1943 vafði hann saman
fallhlíf sína og lagði af stað heim, gang
andi. Er hann gekk gegnum skóg nokk-
urn rakst hann á þýzkan liðsforingja
liggjandi í grasinu, en þar lá einnig
stúlka hjá honurn svo liðsforinginn
sýndi Simister undirliðsþjálfa ekki
minnsta áhuga.
Simister jókst kjarkur við þetta,
hnuplaði reiðhjóli og hjólaði að stað
eftir aðalvegum Þýzkalands í átt til
strandar og skips er gæti flutt hann til
Svíþjóðar. „Fólki varð dálítið starsýnt
á bláa RAF búninginn," segir hann,
„en ég treysti því að ef ég aðeins
starði ekki á móti myndi allt blessast".
Einn sólskinsdag í Schwerin staldr-
aði hann við í skemmtigarðinum til að
hlusta á hermannahljómsveit leika og
hreyfði sig ekki þaðan fyrr en sam-
skotabauikuTÍnn nálgaðist. Er til Lú-
beck kom kinkaði hann viðgjarnlega
kolli til þýzka varðmannsins sem stóð
við landganginn á sænsku skipi, og
fór um borð, en skipið átti ekki að
láta úr höfn fyrr en eftir 'þrjá daga,
svo hann hélt áfram til Hollands. Hann
var enn i sínum brezka einkennisbún-
ingi og á leiðinni hjólaði hann inn um
hliðið að Heinkel flugvélaverksmiðju.
Þegar hann uppgötvaði mistök sin
brosti hann aðeins hlýlega til varð-
anna, sneri við og hjólaði út aftur. Við
annað tækiifæri fékk hann tvo Þjóð-
verja til að hjálpa sér að gera við
sprungna slöngu. „Ég hafði eina setn-
ingu á takteinum til að bjarga mér í
Harry Simister
tungumálavandræðunum. Ég sagði
venjulega „Do you speeka de English“?
í Hollandi komst Simister í samband
við mótspyrnuhreyfinguna, losnaði loks
við einkennisbúning sinn og var komið
upp í lest til Sviss.
Hann er nú verkfræðingur á BEA
stöð á Möltu. „Það einkennilegasta er“,
segir hann, „að þegar ég kom heim var
ég sendur í fyrirlestrarferð milli
sprengjuflugvéladeilda til að kenna
flótta- og undankomuaðferðir".
Flugmaðurinn, sem gerði árás með rldd
araliði Kósakka.
Cyril Rofe liðþjálfi sem skotinn var
niður í sprengjuflugvél árið 1941, gerði
tvær misheppnaðar flóttatilraunir frá
Póllandi — og lenti að lokum í árás
með riddaraliði Kósakka.
Er honum loks tókst að flýja árið
1944 lézt hann vera belgiskur rafvirki,
komst yfir þvert PóLLand og samein-*ð-
ist stórri Kósakkasveit, sem fariðhafði
á undan framherjum Rússa og orðið
viðskila við þá. Kósakkamir voru að
reyna að brjótast í gegn til sinna eigin
herja og Rofe ferðaðist nokkra daga í
kerru en síðasta sprettinn var hann lát
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
21. júlí 1968