Lesbók Morgunblaðsins - 04.05.1969, Blaðsíða 8

6 íslenzkir portretmálarar — Fyrsti hluti
Eftir
Gísla
Sigurðsson
Örlygur á heimili sínu. Portrétið á veggnum hefur hann málaff,
það er af Unni Eiríksdíttur konu listamannsins.
Örlygur Sigurðsson:
tretmálairi 'þjóðarinoar, þá taf-
mr þú l>ííkll)e'gia aerið aið starfia?
— Jú, móg eru verkafn'in, an
kaningki er ég ekki mjög starf-
samiuir. í>að ©r erfitt að vera
sinin isigiin húsbóndi.
— Ertu ekiki vinoujsaimiur í
eðii þíniu?
— N-ei, því er ver. Alllt of
latur. Vinin mtest í gkorpuim.
— En í skorpiu'nuim ertu
kan'raski miargra manmia miaki?
— Þiað skuliuim við ekiki seigja.
En það er mierkilieigt að éig sibuili
haifa valið ,mér þetta 'hiutskipti
að vena einkum portretm'álaini,
svoma óróliagur eins og ég er,
Iþví sitanfið krefst mikillar yfir-
legu.
— Hefur þessi órói ekiki
'vond áhrif á þá sem sitja fyr-
ir?
— Spurðu þá að því. Ég 'hef
ekki orðið var við að þeir kæm
ust í uppnáim, og meðal þess-
ara maimnia heif ég eiigniast
marga- góða vini. Yfirlleitt eru
þetta freimur gamlir mienn, frá
sextugu og jafnyel 'Ujpp í átt-
rætt. Karlmenn eru þair í stór-
um meirilhluta, og þar á mieðal
©r einlhveir fjöldi af kenimuruim,
illa l'auiniaðir menn yifirliaitt, en
nemie'nd'urnir vilja liauna þeim.
— Já, þeir vilja aiuðvitað
launia þeim lambið gráa, ná sér
niðri á þeim með því að fá þig
tifl að mália portret?
„if éep væri galn-
ari og geðbilaðri,
væri ég liðtækur
málari##
M
iTfleðal portretmalara'nnia
vildi enginn kammast við, að
ihann fy’lgdist með hversu miarg
ar myndir hanm hefði gert af
þassu ta-gi, né hvar þær væru
niður komnar. Það hefur lengi
verið álit manna, að meiripart-
tirinn af portretpöntunum lenti
hjá Örlygi Sigurðssyni, list-
málara í Hafrafelli í Laiugardal.
Hann býr þar á einskomar
herragarði í miðju þéttbýlinu,
■eða ætlum við kannske heldur
að segjia s'íðasta bænum í daln-
•um, og hefur nú fengið stað-
'festingu á þvi, að hann fær að
vera þar áfram. I því tilefni
(hefur hann hafizt handia um
byggimgu á stórri vkmustofu,
'og veitir raunar ekki af, þatr
sem gamla vinnustofan hans
branm fyrir tveim áruim, svo
sem kuo'nugt er. Örlygur var
hógvær eims og hann er vamur
og lét, eiins og hinir, lítið yfiir
afköstum sínum á þessu sviði,
en sagði við nánari umíh ugs
uin:
— Ef ég væri galnar.i og geð-
bilaðri væri ég liðtækur mál-
<ari; þá væri ég líklega góður
imálari. Verst að ég skuli vera
'litblimdur, og þó ...
— Litblinduir, þú sem ert por-
tretmálari Jandsims.
— Farðu nú ekki að hæðast
að þassu, ha ... Nú, jæja, segðu
það sem þú vilt. En því miður
ég er litbliindur. Einu sinni hélt
ég að það væri verra, svo firétti
'ég að einn bezti málari og kól-
uristi Pólverja væri líka lit-
(blindur.
— Ætl'i það geri nokkuð til,
varla er það verra en fyrir
tónskál'd að vera heymiarliaiuis,
samanber Beethoven.
— Nei, ég er löngu kominn
að þeirri niðurstöðu, að bað gari
ekkert til.
— Ef það er rétt, sem sagt er,
að þú sért afkastaimiesti por-
— Já, fá þanin gráa til að
mál'a. Þú Veizt að íaðir miinn
var kallaður SigurðuT grái, og
eiginlega ætti ég að heita Ör-
lyigur grái eða Mr. Grey, jafn-
vel Sir Grie,y Today. Þannig
urðu ættarnöfn til í einia tíð,
þau byrjuðu með uppnefnum.
— Varla hefur þú þ'ekkt per-
sónulega alla þá, sem þú hef-
ur málað?
— Ég kvíði alltaf fyrir að
(byrja á portreti; einkum og
sér í lagi finnst miér vont að
þyrja á málveriki aif óikumnug-
um. Þá byrja ég á að drekka
kaffi með viðkom'andi, fæ mér
jiafnvel í staupinu mlsð honiurn
tll að brjóta niður þamn ósýni-
lega múr, sem an'ntars yrði á
m.illi fyrirsætunnar og málar-
ans. Þairnia verður að myndast
persóruulegt samstarf.
— Samistarf, segirðu. Hvað
þarf fyrinsætan þá að leggja af
mörkium?
— Bara að vera lifandi og
talia, umifram ladlt ekki að
þegja, svo andiitið falli elkki í
neinar diauðastelllinigar. Annað
þarf fyrirsætan ekki að gera.
Þess vegna finmst mér Skemimti
lagt viðfanigsefni að mála por-
tret, að rmaður getur talað á
meðan miaður vinnur, og jaf'n-
vel aflað sér fróðOieiks og efnd
í bækur. En þú befuir kammSki
heyrt, að sögnin að viinina þýð-
ir á forngotnesiku það sama og
'að þjást. í portnetmálveriki fær
maður oft ánægju út úr þján-
ingunni, það gerir gæfuimuninin.
Svo máttu l'ífca púnta það hjá
Framah. á bls. 13
Tvö portret eftir Örlyg. Aff ofan: Magnús Jochumsson, póst-
meistari. Aff neffan: Jón Sigurffsson, skólastjóri.
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
4. maií 1969