Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.1969, Blaðsíða 10

6 íslenzkir portretmálarar — Síðasti hluti
HALLDÓR
PÉTURSSON
Pað heffur verið
munur að mála
portret á
baroktímanum
Halldói1 Pétursson í vinnustofu sinni.
Ef Ör’ygur Sigurðsson
málar fleiri portret en aðrir
hér á landi, má slá því föstu,
að Halldór Pétursson er næstur
í röðinni.
— Einkum er það í sambandi
við afmæli, að ég mála mynd-
ir, segir Halldór, — og algengt
er það að fyrrverandi nemend-
ur einhvers skóla láti mála
mynd af kennurum eða skóla-
stjóra á einhverjum tímamótum.
— Svo af því leiðir senni-
lega að þú hefur málað fleiri
portret af karimönnum en kon-
um?
— Já, það er sja'dgæft að ég
máli konur, þó hefur það kom-
ið fyrir. Ég heí ekki eins mikla
æfingu í því og mér finnst erf-
iðara að mála ungt fólk, sér-
staklega ungar stúlkur. Það er
afskaplega viðkvæmt verkefni.
— En þú lætur menn undan-
tekningarlaust sitja fyrir?
— Já, etf þeir eru lifandi.
Það er ekkert vit í öðru. Stund
um taka menn þetta hátíðlega
og eiga það þá til að vera
uppstilltir og stífir, og ég segi
þeim þá að þeir eigi að vera
eðlilegir og hreyfa sig, en ekki
líkt og þeir væru komnir á
höggstokkinn. Hins vegar fær
maður stundum það verkefni
að mála menn, sem komnir eru
undir græna torfu, og þá verð-
ur að styðjast við ljósmyndir.
En Ijósmyndir eru nú orðnar
svo mikið notaðar í nútímalist-
inni ásamt ýmiskonar tækni, að
enginn þarf að skammast sín
fyrir það. Aftur á móti fellst
ég ekki á að nota neinskonar
kópíeringu, eins og til dæmis
það að taka litmynd og varpa
henni síðan á léreftið. Mun-
urinn er sá, að ljósmyndin
sýnir aðeins eitt augnablik, en
maður sem situr fyrir, sýnir
hreyfingar, kæki, svipbrigði og
fleira sem gott er að þekkja,
jafnvel þótt maður noti það
ekki.
— Al'lir vita að þú þarft ekki
á neinum tæknilegum brögðum
að halda. til að ná svip eins
og skopmyndasýning þín í Hlið
skjálf ætti að sanna. Þú virðist
einmitt hafa mjög næma til-
finningu fyrir svipeinkennum.
— Ég held að það sé gott
fyrir portretmálara að kunna
skil á karikatúr, og þá lít ég
ekki þannig á, að karikatúr sé
niðrandi. Það er ótrúlega lengi
hægt að ýkja andlit, og það
heldur alltaf svipnum. Aftur á
móti er ekki hægt að fegra
neitt að ráði, því þá missir mað
ur svipeinkennin. Annars máttu
ekki halda að ég máli karikat-
úr af mönnum, sem hingað koma
ti'l að sitja fyrir, ég er aðeins
að segja, að þessi sérstaki hæfi
leiki við skopteikningu, gerir
manni kleift, held ég, að komast
nær aðalatriðum persónuleik-
ans.
—- Vilja menn láta fegra sig?
— Nei, það hefur aldrei kom-
ið fyrir mig, að menn gerðu
slíka kröfu. Hins vegar eru
menn ekki alltaf dús við mynd-
ir af sjálfum sér, eins og al-
kunnugt er, enda hafa menn ó-
trúlega litla hugmynd um
hvernig þeir líta út.
Mér finnst mjög gaman að
mála portret, þó getur það ver-
ið misjafnt og ekki vildi ég
leggja það fyrir mig eingöngu.
Það eru lika dæmi þess, að
margir góðir portretmálarar
hafa getfizt upp, og kannsiki er
það vegna þess, að þeir lentu
í ákveðnum farvegi og gátu
ekki endurnýjað sig.
— Sennilega er erfitt að
gera, svo öllum líki í portret-
málverki?
— Ég býst við því, og sum-
ir beztu portretmálarar heims-
ins, hafa raunar rekið sig á
það. Einn frægur amerískur
portretmálari, sem Zargent hét,
og mest vann í Bretlandi, skil-
greindi portretmálverkið svo:
„Portret er málverk, þar sem
eitthvað er athugavert við
munninn."
— Þú hefur bakgrunninn yf-
irleitt svipaðan?
— Það fer eftir fyrirsætunni
sjálfri, og þeirri stemmningu,
sem maður vill fá í myndina,
og reyndar líka eftir því,
hvernig fyrirsætan skiptir lit-
um. Oftast hef ég sléttmálað-
an bakgrunn, einlitan að mestu,
eða með einstaka litbrigðum.
— Svo eru flestir í dökk-
gráum eða bláum fötum?
— Já, fötin nú á dögum eru
okkur hinum svokölluðu portret-
málurum þyrnir í augum. Hugs-
aðu þór muninn á baroktíman-
um, parukkin, kragarnir, rauð
Framh. á bls. 10
EFTIR GÍSLA SIGURÐSSON
Halldór Pétursson: Portret af Víctori Uestssym, læKni.
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
wmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmammm—mammmmmmmmmmmmmmmu
18. maí 1969