Lesbók Morgunblaðsins - 03.01.1971, Blaðsíða 12

Miguel Angel Asturias
JOHNDEL
SMÁSAGA
r Brosið hans. Mjallhvítt tanna
llóð. Áberandi hvitt i gulu, ör-
óttu andlitinu. Hvílíkur maður,
Guð minn litli og mikli. (í>að er
að segja lítill Guð hjá fátækl-
ingunum, sem standa utanhjá og
sjá heiminn iíða fram, — en
mjög mikill Guð hjá rika fólk-
inu í borgunum.)
Ef það skyldi breyta ein-
hverju, þá er sagt, að John-
dolphin væri afkomandi karl
trés, sem datt illilega í það í
vinrigningu og komst í æði sínu
yfir ceiba meytré með þessum
þá líka afleiðingum. En það er
heil saga, ein af sögunum, sem
hann var vanur að segja, þeg
ar hann sat og drakk heitt
vatn, — allt og sumt sem hann
hafði ráð á, — vatnið auðvitað
• notalega heitt og ekki laust
við, að það væri af því eld
keimur.
- Allt frá bemskudagunum
þótti honum vænt um sjöinn
og vildi búa í nábýli við hið
, gífurlega hljómandi veldi hans,
og þar byggði hann kofa sinn,
ekki fjarri klettastöpum, sem
,girtu af dálítið lón.
Smáspark með fætinum, —
mjallhvít gleðin fossandi frá
tannauppsprettunni, — og bíl
, flakið, sem hann hafði dregið
, úteftir með hjálp gamla þolin-
móða, rytjulega klársins, féll
Þýðing:
Kristinn
Jóhannsson
Mynd:
Molly
Kennedy
niður i vatnið i afvikinni kletta
kvinni.
Dag eftir dag, frá morgni til
kvölds, stritaði kiárinn með
þessar málmplötur, raunar
meira ryð en málm, sem Joim-
del hafði grafið út úr haug við
gömlu hafnardokkirnar, þar
sem flestallir bílar enduðu ævi
sína.
Var hann að plægja? John-
del fannst hann vera að plægja
sandinn, er gamli kerruklárinn
hans dró flökin (alveg eins og
plóg) eftir fjörunni eða vegar-
leðjunni. Ekki sála til að tala
við. Bara kaktusar og hegrar.
Ög Johndel, hvetjandi i sifellu
vesiings gamla, slagandi, hálf
blinda klárinn sinn, skjöktandi
á ofvöxnum hófunum. dragandi
skrei fyrir skref flökin, sem
þessi Johndjöfull ætlaði að
henda i sjóinn. Og hljöðiaust
hurfu þessar beinagrirtdur
járnsins í lyngt vatnið í kletta-
kvinni.
Brosið hans, hvitt hrosið
hans í gulu andíitinu, það var
öll útfararviðhöfnin, sem btl-
flökin hlutu, er þau hurfui í
djúpið, Hefnd? Já, þetta var
hefnd hans. Á tilverunni og
einnig á fólkinu, þetta voru tö-
finningar hans, er hann gróf
bílflökin í salt vatnið — rauð
og ryðguð, rúðulaus eða rúð-
urnar sprungnar og brotnar,
luktirnar perulausar, drullu-
sokkamir dettandi af eins og
laus jakkauppslög, girarnir
brotnir, visalausar klukkur,
sætín með innvolsið úti,, og öxi-
arnir hjölalausir,, likt og Hm
lestar, ferfættar skepnur.
Ehgirni i litla kofaþorpinu
við ströndina spurði Johmdjöf
ul eða Johndolphin, hvers vegna
og til hvers hann drægi þessi
limlestu bílflök með beygluðum
þökum frá gömlu höfinni og út
í sjó. Þeir spurðu hann ekki,
vegna þess að þeir héldu* að
hann væri geggjaður og ein
hver brjálaður kraftuar rseki
hann tE aEs: þessa tEgarags
iausa erfiðis. Og það fer alltatf
bezt að láta þanm í frtði, sem
ekki er alveg raormal, og þegar
á aMt var Etiðv þá trufluðu
þessi skringilegheit íians eng-
an. t>*vert á mðtt. Hanrt hreins-
aði úr gömlu höfnimni mörg torm
af jármi, þefjanöi af hlandí og
sjávarseltu.
„Heyrðu, Johndel," konan
hans kom. tili hans i eiinM ferð-
Iraá, „þér væri matr að fara og
leggja netira þin, við höfum
ekki ugga til matar- Hugsaðu
um veslimgs, b&rnin þfcæ!“ Jotat*
deí svaraði ekki, tðlc bara ofan
barðastóra hattinn sinn, hottaði
á klárinn og klóraði sér á bak
við ejrrað.
„Þú aettir að reyraa að veiða
eitthvað i stað þess að útsKta
veslings skepnunni. Hvað
færðu fyrir þetta, ég bara spyr,
Johndel, hvað færðu fyrir að
draga þetta drasl til og frá?“
„Farðu heim, ég skai segja
þér allt í kvöld,“ sagði Jofrn-
del og sveiflaði taumnum svo
klármn héldi áfram drættinum
á ömuriegu bilflaki, sem í einn
tima hafði verið stolt anmarra
sportbEa.
„Bömin þín eru svöng,
Johndel."
„Þau þola það. Bráðum fá
þau nóg að borða. Nú er ég að
sá, síðar munum við uppskera."
Konan starði á hann örsmá
um augum, hálf-iirædd um, að
hann væri orðinn eitthvað
skrýtinn. Að sá? Sá hverju?
Og hvað átti að uppskera?
Hanra henti jú öllum flökunum
I sjöinn!'
Hitiim og flugurnar, suðið
sem í Lmd'ist við 3vitasto>rkið
andlitið, það var raunar fremur
suðið, sem reynt var a® þtirrka
Craman úr sér, en ekkx flug-
unar, — eraginn friður til
svefns.. Og orðin suðuðu lika í
kring um þau, þar sem þau
lágu á dýnunuan sínum á gólf-
inu.
„Þú og þín leyndarmál, John
dei! Mér hefur reyndar alltaf
þótt svoJitið. gaman að þeim.
En ég heM að þú felir eitthvað
fyrir mér núna. Hvað borga
þeir þér fyriar að hreinsa þetta
drasl burt’í"
„Nei, Clemrráe, ég geri þetta
upp á eigin spýtur. Færðu þig
nú svolítið frá mér. Þú ert sjóð
heit eins og glóðarmoli."
„Þú varst ekki vanur að
segja þetta við mig, þegar þú
varst að- eltast við mig, John-
doiphin! Þá lézt þú mig aldrei
í frtði. Þá var það „kondu
snöggvast inn með mér“.‘“
„Þá voru heldur emgin böm
eða hungur. Börn og hungur,
Clemmie, það fyigist affitaf að.“
„Þú gengur af hrossinu
dauðu, og þá eigum við ekkert
eftir. Veslings skepnan, þetta
er ekki henni að kerana.“
„Veslings ég,“ tautaði John-
del.
„Hreinskilnislega, þá finn ég
merra tiT með klárraum, hanra er
nú þrátt fyrir affit ekki maður
og skilur ekki, hvers vegna þú
iætur hann dragnast með þetta
einskisverða drasl.“
„Ég veit, hvað ég er að gera,
CTemmie, og hvers vegna.“
„Og allt þetta erfiði, Guð
mmn göður, hvað hefur komið
yfir þig?“
„Þetta er ekki erfiði, kona,
þetta er ímynd.“
„Eða öllu heldur ómynd. Þér
væri nær að plægja svolítinn
landskika."
Sokknu bílflökin sýndust
hreyfast. Við minnstu hreyf-
ingu vatnsins. En í raun og
veru þá skutu þau rötum i l'eðj
unni, það óx á þeim skegg, löng
skegg eins og draugaslefa.
Johndel opnaði og lokaði aug
unum, er hann synti um, blind-
aður af sólargeislunum, sem
höfðu greinzt í marglit smá
geislabrot meðal fiskanna,
hundruð og þúsund, smá og
stór, myndandi fjölbreytt
geislamynstur i allar áttír niðri
i hallarkvínni hans.
Gamli Hænuköttur, með
hænuandlitið og kattarfram-
komuna kom dragnandi til
hans og gaf honum ráð:
„Sjáðu nú til, Johndolphin, þú
skalt gleypa nokkra bita af
þessari tamarindrót, svo opn-
arðú ginið og gleypir þessa
litlu engiferskammta með dufti
úr froskafótum, meðan konan
þin les* yfir þér portrnnculia, því
þú veizt að þú ert ekki alveg
með réttu ráðr.“
Afvtkna hallarkviin, sem
hann átti sér úti við ströndina,
þakin sjávargrððri, skelfiski
og full af draumamyndum, þar
sem ljðsið skein í ró, sofandi
öraunverulegt, Iikt eins og
gler, bláleirt vatnsgler — allt
þetta togaði t Johndol og hélt
honum frá veruleikanum, fljót-
andi í draumaveröld undirdjúp
arma.
„Það jafnast ekkert á við
höllina mina, herra Hænukött
ur, Lippety-höllina mina.“
„Hvers vegna Eippety ?“
spurði gamli maðurinn.
„Vegna þess, að þegar ég
syndi um hana, þá segja öld-
urraar lippety-Iappety, og þess
vegjia þá kalla ég hana Lippe-
ty-höllina mina.“
„Og þú först og ftastaðir öllu
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
3. jainúai- 1971