Lesbók Morgunblaðsins - 07.03.1981, Blaðsíða 4

Lesbók Morgunblaðsins - 07.03.1981, Blaðsíða 4
Okkur var ýtt inn í stórt, hvítt herbergi. Ósjálfrátt píröi ég augun vegna skerandi birtunnar. Svo sá ég borð og fjóra óeinkennisklædda menn á bak viö þaö. Þeir voru aö blaöa í skjölum. Hinum föngunum haföi veriö þjappaö saman innst í herberginu, svo aö viö uröum aö ganga þvert yfir gólfiö til aö komast til þeirra. Eg þekkti suma, en hinir hlutu aö vera útlendingar. Þeir tveir næstu fyrir framan mig voru Ijóshæröir og kringluleitir. Þeir voru keimlíkir: Frakkar býst ég við. Sá minni var alltaf aö hysja upp um sig buxurnar, taugaóstyrkur. Þetta tók næstum þrjá tíma. Ég var sljór og hausinn tómur. En herbergið var vel upphitaö og mér fannst þaö frekar nota- legt: í heilan sólarhring samfleytt höföum viö skolfiö af kulda. Veröirnir leiddu fangana hvern af öðrum aö borðinu. Mennirnir fjórir spurðu þá um nafn og stöðu. Þeir voru yfirleitt ekki mjög nær- göngulir. Aö vísu spuröu þeir öðru hverju: „Hafiö þér tekiö þátt í skemmdarverkum á hergögnum?" eöa „hvar voruö þér aö morgni hins níunda og hvaö voruö þér aö gera?“ En þeir hlustuöu ekki á svörin, eöa aö minnsta kosti var ekki svo aö sjá: Þeir þögnuöu augnablik og horföu beint fram fyrir sig. Síöan fóru þeir aö skrifa. Þeir spuröu Tom, hvort þaö væri satt aö hann starfaði í Alþjóöasambandinu: Tom gat ekki annaö en játaö vegna skjala sem höföu fundist í jakkanum hans. Juan spuröu þeir einskis, en þegar hann haföi sagt til nafns skrifuöu þeir lengi. — Það er José, bróöir minn, sem er stjórnleysingi, sagöi Juan. Þiö vitiö vel, aö hann er hér ekki lengur. Ég er ekki í neinum flokki, ég hef aldrei skipt mér af stjórnmál- um. Þeir svöruðu engu. Juan endurtók: — Ég hef ekkert gert. Ég vil ekki þurfa aö gjalda fyrir þaö sem aörir hafa gert. Varir hans skulfu. Vöröur þaggaöi niöur í honum og leiddi hann burt. Þaö var komiö aö mér. — Þér heitiö Pablo Ibbieta? Ég svaraöi játandi. Maöurinn leit á skjölin sín og sagöi: — Hvar er Ramon Gris? — Ég veit það ekki. — Þér földuð hann í húsi yöar frá 6. til 19. — Nei. Þeir skrifuöu nokkra stund og létu mig fara. Á ganginum biöu Tom og Juan milli tveggja varða. Viö gengum af staö. Tom spuröi annan vöröinn: — Hvað svo? — Hvaö? sagöi vörðurinn. — Er þetta yfirheyrsla eöa dómur? — Þetta var dómurinn, sagöi vörðurinn. — Nú? Hvaö ætla þeir aö gera viö okkur? Vöröurinn svaraöi þurrlega: — Ykkur veröur tilkynntur dómurinn í klefum ykkar. Satt aö segja var það sem var kallaö klefinn okkar ein af kjailarakompum spítal- ans. Þar var hryllilega kait vegna dragsúgs- ins. Viö höföum nötraö alla nóttina og um daginn haföi þaö varla veriö miklu skárra. Síöustu fimm dagana haföi ég veriö í svartholi erkibiskupssetursins, eins konar dýflissu, sem hiaut aö vera frá því á Miööldum. Þaö voru margir fangar en lítiö pláss og því var þeim komið fyrir út um allt. Ég saknaöi ekki svartholsins. Ég haföi ekki þjáöst af kulda þar, en ég haföi veriö einn. Til lengdar tekur þaö á taugarnar. í kjallaranum haföi ég félagsskap. Juan sagöi varla orö. Hann var hræddur og svo var hann of ungur til aö geta lagt orö í belg. En Tom var ræöinn og hann kunni vel spænsku. í klefanum var bekkur og fjórar hálm- dýnur. Viö settumst og biöum þögulir. Eftir stundarkorn sagöi Tom: — Viö erum glataöir. — Ég býst viö því, sagöi ég, en ég hugsa aö þeir geri ekkert viö þann litla. — Þeir hafa ekkert aö saka hann um, sagöi Tom. Hann er bróöir óvinar, þaö er allt og sumt. Ég horföi á Juan. Hann virtist ekki fylgjast meö. Tom hélt áfram: — Veiztu hvaö þeir gera í Zaragossa? Þeir ieggja þá á götuna og keyra svo yfir á vörubílum. Þaö var iiöhlaupi frá Marokkó sem sagöi mér frá því. Þaö er til aö spara skotfærin. — Þaö sparar ekki bensíniö, sagöi óg. Ég var pirraöur út í Tom. Hann heföi ekki átt aö segja þetta. — Liösforingjar spígspora á strætum og stjórna þessu, hélt hann áfram. Meö hendur í vösum og lafandi sígarettu í munnvikinu. Dettur þér í hug aö þeir Ijúki þessu fljótt af? Kjaftæöi. Þeir leyfa þeim aö æpa. Stundum í klukkutíma. Marokkómaö- urinn sagöi, aö í fyrsta skiptiö heföi hann næstum ælt. — Ég býst ekki viö aö þeir geri þetta hérna, sagöi ég. Minnsta kosti vantar þá örugglega ekki skotfæri. Sólin kom inn í gegnum fjögur loftgöt og hringlaga op, sem haföi veriö gert vinstra megin á loftiö og snéri beint upp. í gegnum þetta op, sem hægt var aö loka meö hlera, höföu veriö flutt kol niöur í kjallarann. Beint fyrir neöan gatiö var stór hrúga af kolamylsnu. Kolunum haföi veriö ætlaö aö hita spítalann, en þegar stríöiö brauzt út voru sjúkiingarnir fiuttir burt og kolin lágu þarna ónotuö. Þaö rigndi jafnvel stundum þarna niður, því þaö hafði gleymzt aö setja hlerann fyrir. Tom fór aö skjálfa. — Fjandinn hafi þaö, ég skelf, sagöi hann, þaö byrjar þá aftur. Hann stóö upp og fór aö gera leikfimi. Viö hverja hreyfingu opnaöist skyrtan hans svo sjá mátti hvíta loðna bringuna. Hann lagöist á bakiö, lyfti upp mjöömunum og hjólaöi: ég sá aö stór rassinn hristist. Tom var hraustlegur, en hann var of feitur. Ég hugsaöi, aö brátt myndu riffilkúlur eða byssustingsoddar ryöja sér braut inn í þetta mjúka hörund eins og þaö væri smjörstykki. Þetta heföi haft ööruvísi áhrif á mig ef hann heföi veriö horaöur. Mér var ekki beinlínis kalt, en ég var oröinn tilfinningalaus í heröunum og hand- leggjunum. Öðru hverju fannst mér eins og mig vantaöi eitthvaö og ég fór aö leita eftir jakkanum mínum, en þá mundi óg allt í einu, aö þeir höföu ekki látiö mig fá hann aftur. Þaö var heldur bagalegt. Þeir höföu tekiö yfirhafnir okkar handa hermönnum sínum, og ekki skiliö eftir annaö en skyrturnar — og svo þessar léreftsbuxur sem sjúklingarnir á spítalanum voru vanir aö nota um hásumarið. Skyndiiega stóö Tom á fætur og settist viö hliöina á mér, másandi. — Er þér oröiö hlýtt aftur? — Nei, það veit guö. En ég er spreng- móður. Um áttaleytiö um kvöldiö kom foringi inn ásamt tveimur falangistum. Hann hélt á bréfi í hendinni. Hann spuröi vöröinn: — Hvað heita þessir þrír þarna? — Steinbock, Ibbieta og Mirbal, sagöi vöröurinn. — Foringinn setti á sig gleraugun og leit á listann: — Steinbock ... Steinbock ... Hór er hann. Þú ert dæmdur til dauöa. Þú veröur skotinn í fyrramáliö. Hann las aftur. — Hinir tveir líka, sagöi hann. — Þaö getur ekki veriö, sagöi Juan. Ekki ég. Foringinn leit undrandi á hann: — Hvaö heitiröu? — Juan Mirbal. — Nú, nafn þitt er þarna, sagði foring- inn, þú hefur veriö dæmdur. — Ég hef ekkert gert, sagöi Juan. Foringinn yppti öxlum og sneri sér aö Tom og mér. — Eruö þiö Baskar? — Þaö er enginn okkar Baski. Hann var æstur á svipinn. — Mér var sagt, aö þaö væru þrír Baskar. Ég ætla ekki aö sóa tíma mínum í aö eltast viö þá. Þiö viljið náttúrlega ekki prest? Viö svöruðum ekki. Hann sagöi: — Þaö kemur belgískur læknir til ykkar á eftir. Honum er faliö að dvelja hjá ykkur í nótt. Hann kvaddi meö hermannakveöju og fór. — Hvaö á ég aö segja, sagöi Tom. Þetta er laglegt maöur. — Já, sagöi ég, en það er verst fyrir þann litla. Ég sagöi þetta til aö vera sanngjarn, en ég kunni ekki viö þann litla. Andlitiö á honum var of fíngert og hann var hræddur. Skelfingin haföl afskræmt alla andlits- drætti. Þremur dögum áöur haföi hann verið teprulegur strákur, þaö var skoplegt. En nú haföi hann látiö mikiö á sjá, og ég hugsaöi með mér, aö hann yröi aldrei ungur aftur, jafnvel þótt hann yröi látinn laus. Þaö heföi veriö gott aö geta sýnt honum svolitla meöaumkun, en mig hryllti viö tilhugsuninni. Þaö var frekar aö hann vekti hjá mér viöbjóö. Hann hafði ekki sagt orö, en hann var oröinn náfölur. Andlitiö og hendurnar voru grá. Hann settist aftur og starði á gólfið galopnum augum. Tom var góöhjartaöur. Hann ætlaöi aö taka í höndina á honum, en sá litii sleit sig lausan og gretta færöist yfir andlitiö. 4

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.