Lesbók Morgunblaðsins - 08.01.1983, Blaðsíða 2
Ásgeir
Jakobsson
tók saman
2. hluti
Steinvör systir Þóröar Kakala
talaði ótæpilega yfir hausamót-
unum á Hálfdáni bónda sínum
og lauk svo ræöunni, „aö ég tek
vopnin og mun vita ef nokkurir
menn vilja fylgja mér, en ég mun
fá þér af hendi búrlyklana“.
Nú líður sumarið og tekur fast
að óhægjast fjárhagur Þórðar
og gengur uppí kostnað allt það
er laust var.
Þá er það einhverju sinni, að
Þórður situr að tafli og kemur
þá inn Hallvarður bóndi og
ofrembingurinn og gekk snúð-
ugt. Bárður Hjörleifsson var
þarna í stofu og hann spyr Hall-
varð frétta, því að Hallvarður
hafði verið í konungsgarði, en
skip var þá nýkomið vestan af
Orkneyjum.
„Eigi skortir tíðindin frá
frændum ykkar á íslandi, bar-
dagar stórir og höfðingjalát og
mannfall mikið," sagði Hall-
varður.
„Hverjir hafa höfðingjar lát-
izt,“ spurði Bárður.
„Sighvatur og Sturla og allir
synir hans.“
Þá lét Þórður af taflinu og
svarar svo tíðindum: „Fleira
slátra íslendingar en baulum
einum ef satt er.“
„Þórður kom í konungsgarð og
vildi heyra tíðindin. En er hann
kom þar voru honum sömu tíð-
indi flutt. I þessum atburðum
bar margar skapraunir að Þórði,
fyrst í mannaláti svo göfugra
frænda, og þar með var hann
orðinn peningalaus, svo að hann
mátti eigi halda fylgdarmenn
sína, og þar með var hann orð-
inn fyrir fæð nokkurri af kon-
unginum, er flestum þykir
þyngst fyrir að verða. Gengu nú
allir menn hans frá honum
nema skósveinn hans. Bar Þórð-
ur sig vel.“
Bárður Hjörleifsson yfirgefur
ekki Þórð, þótt óvænlega horfi
fyrir honum, heldur hvetur
bróður sinn Aron til að hlaupa
undir bagga með Þórði, og kona
Arons, Ragnhildur, er með
Bárði í „þessum málflutningi".
Bárður leitar fyrst eftir því, .
hver afstaða Þórðar sé til Arons
og hvort hann muni þiggja hans
hjálp. Þórður segist ekkert hafa
móti Aroni, honum hafi eflaust
rekið nauður til þess, sem hann
hafi mótgert sínum frændum og
sér hafi ekki nema einn hlutur
mislíkað við Aron og hann var
sá, að Aron hafði ekki viljað
gerast lögunautur Þórðar, þegar
Þórður gerðist hirðmaður.
Þau Bárður og Ragnhildur
leggjast nú á eitt í máli Þórðar
við Aron, sem er tregur til að-
stoðar við Þórð. Þá er það einn
morgun, að Ragnhildur varð
þess áskynja, að Þórður hafði
„sett út þann eina grip, sem
hann átti svo fé tæki" eða með
öðrum orðum, sem seljanlegur
var, en það var skarlatsskikkja
fóðruð með hvítum skinnum.
Ragnhildur segir manni sín-
um, hvernig nú sé komið fyrir
Þórði.
„Aron spratt þá upp og gekk
við þriðja mann til lofts Þórðar.
Var hann þar einn og skósveinn
með honum."
Þeir tóku tal saman og
drykkju og skildu svo, að Aron
bauð Þórði til sín, sem Þórður
þáði, og að auki sagði Aron, að
hér eftir skyldi eitt yfir þá báða
ganga og tókst með þeim vin-
átta.
Það má skilja þessa frásögn
Heimkominn
aö hefna fööur
síns og bræöra
svo, að Aroni hafi runnið til
rifja að sjá þennan mikilhæfa
landa sinn svo nauðuglega
staddan, því að hann var hinn
bezti drengur, enda uppfræddur
af Guðmundi hinum góða, en
honum hefur einnig gengið það
til, sem áður er sagt, að hann
vildi út til íslands. Aron hefur
haft trú á því, að Þórður ætti
eftir, þrátt fyrir þessa tíma-
bundnu niðurlægingu, að eflast
á íslandi og gæti þá Aroni orðið
þar styrkur að honum, sem og
varð.
Það kemur víða fram, að
menn hafa trú á Þórði, þó nauð-
uglega horfi fyrir honum.
Aron notar nú vinfengi sitt
við Hákon konung til að tala
máli Þórðar en sóttist það erfið-
lega. Þó kom svo um síðir, að
konungur tók Þórð í sátt. Það
gekk svo eftir, sem þeir bræður,
Bárður og Aron, höfðu ætlað, að
Þórður réði framúr þeirra mál-
um á Islandi og voru þeir þar í
liði hans.
Athafnaleysiö við
hirðina var honum
leiðigjarnt
Þegar Þórður kakali kemur til
hirðar Hákonar konungs 1237,
hefur hann vænt sér frægðar og
frama í herförum með konungi,
en Hákon konungur lá ekki í
hernaði um þær mundir, og at-
hafnaleysi við hirðina hefur orð-
ið þessum unga og framgjarna
manni leiðigjarnt. Hann leggst í
drykkju og svo sem skapi hans
var farið, hlaut það að verða
stórdrykkja og ríkmannleg.
Nú segir ekkert af Þórði í kon-
ungsgarði fyrr en hann fær far-
arleyfi út til Islands í haustbyrj-
un 1242. Það má ímynda sér, að
Þórður hafi ekki fengið leyfi
konungs fyrr, vegna þess, að
Hákon hafi viljað reyna, hver
styrkur honum yrði að Kolbeini
unga Arnórssyni og Gissuri
Þorvaldssyni, sem urðu valda-
mestir í landinu eftir Örlygs-