Lesbók Morgunblaðsins - 09.05.1998, Blaðsíða 12

TRYGGVASKÁLI og Ölfusárbrúin. Myndin er tekin skömmu eftir að þeir Wittgenstein og Pinsent voru þar á ferðinni.
WITTGENSTEIN Á ÍSLANDl - SÍÐARI HLUTI
HÁRÓMA
ÍSLENDINGAR
EFTIR HALLDÓR
FRIÐRIK ÞORSTEINSSON
í síðustu Lesbók var gripið
niður í dagbók Davids Pin-
sents, vinar heimspekings-
ins Ludwigs Wittgensteins,
sem var með honum í Is-
landsförinni 1912. Hér
halda þeir félaqar förinni
- áfram frá Gullfossi suður
Hreppa, að Þjórsártúni og
Tryggvaskála við Olfusár-
brú, út Ölfus, en í stað
þess að fara beint yfir
Hellisheiði, héldu þeir út í
Selvog, til Krýsuví kur og
J )aðan til Hafnarfjarðar.
ÞJÓRSÁRTÚN hefur litið út eins og herragarður í samanburði við flesta sunnlenska bæi árið
1912. Þar var gistihús og þar gistu þeir Wittgenstein og Pinsent, „vel votir“.
KRÝSUVÍKURBÆRINN í upphafi aldarinnar. Þar gistu þeir félagar og var þar
„mjög þægileg aðstaða".
Fimmtudagur 19di
september, 1919
Morgunverður kl. 9. Vorum ferðbúnir kl.
10.15. Við höfum ekki enn séð Geysi
skvetta úr sér en getum ómögulega beðið
lengur! Wittgenstein gaf ráðskonunni ríf-
legt þjórfé þegar við fórum og hún kvaddi
okkur alla á eftir með handabandi, inn-
virðulega! Hér um slóðir er fólk alltaf að
heilsast, leiðsögumaðurinn heilsar næstum
því öllum sem verða á vegi hans! Það létti
til um morguninn, þó var jörðin blaut og við
þurftum að fara fetið að Gullfossi og náðum
þangað kl. 12.30. Við stöldruðum í hálftíma.
-Fossinn er stór og fallegur. Eftir að við yf-
irgáfum Gullfoss miðaði okkur hraðar og
við áðum á bóndabæ til hádegisverðar.
Fólkið á bænum hafði aðeins uppá kaffi og
rúgbrauð að bjóða en við lögðum til niður-
soðið kjöt, diska, hnífa og gaffla og út-
bjuggum huggulegasta málsverð undir ber-
um himni. {Innsk. þýð. Þetta er sennilega
bærinn Brattholt í Biskupstungum en þar
bjuggu Tómas Tómasson og Margrét Þórð-
ardóttir.} Við héldum ferð okkar áfram kl.
15. Landið sem við fórum yfir í dag er
miklu grónara en við höfum átt að venjast.
Kl. 17.15, eftir snarpa reið, komum við að
bóndabænum Skipholti þar sem við ákváð-
um að hafa næturstað. {Innskot þýð.: Ábú-
endur á Skipholti í Hrunamannahreppi
voru Guðmundur Erlendsson og frú Þór-
unn Stefánsdóttir.} Við fengum framúr-
skarandi vistarverur, bærinn er sá stærsti
sem ég hef séð í ferðinni til þessa. Borðuð-
um kvöldmat korter fyrir sjö og ræddum
svo um heimspeki og fleira til kl. 22 að ég
háttaði. Norðurljósin sáust greinilega um
kvöldið. Wittgenstein hefur verið tíðrætt
um smáborgara, nafngift sem hann gefur
öllu því fólki sem honum fellur ekki við. Ég
hef á tilfinningunni að sumar af þeim skoð-
unum sem ég hef látið í ljósi hafi orkað á
hann sem örlítið smáborgaralegar, og það
ruglar hann í ríminu því ég er ekki smá-
borgari í hans augum. Ég held að honum sé
ekki í nöp við mig. Hann sefar sjálfan sig
með því að fullyrða að ég muni hugsa öðru-
vísi með aldrinum.
Bærinn sem við gistum á er dæmigerður
íslenskur bóndabær. Það virðist sem bænd-
umir leggi sig fram um að taka á móti er-
lendum ferðamönnum. Það er vanalega sér-
inngangur fyrir okkur og eitt eða tvö her-
bergi sem við höfum alveg útaf fyrir okkur.
Þetta er ódýrt, venjulega 6 skildingar á
mann, fyrir mat og gistingu. Að öðru leyti
sýnist mér bændumir lifa að mestu á sauð-
fjárrækt. Þeir rækta ekki korn, aðeins hey
og dálítið af grænmeti.
Fösludagur 20ti
september, 1919
Fram úr kl. 8. Morgunverður 9.30. Lögð-
um upp kl. 11 og riðum hratt til kl. 14 er við
komum að stóram bóndabæ niðri á flat-
lendi, þar sem við fengum hádegisverð.
Bóndinn hér hafði mjög menningarlegt yfir-
bragð. Hann átti mikinn bókakost. {Innskot
þýð.: Sennilega er hér átt við Birtingaholt í
Hranamannahreppi. Þar vora ábúendur
1892-1948 frú Móeiður Skúladóttir og Ágúst
Helgason, fyrsti formaður Sláturfélags Suð-
urlands og Kaupfélags Ámesinga}. Veðrið
var gott þegar við lögðum í hann en um
miðjan dag byrjaði að rigna og um kvöldið
var komið slagviðri. Riðum frá kl. 15 til 19
eftir beinum vegi yfir mýrlendisflatneskjur
og náðum að lokum gistihúsinu við Þjórsár-
brú, vel votir. {Innskot þýð. Hér er átt við
Þjórsártún í Ásahreppi. Ábúendur: Ólafur
ísleifsson læknir og frú Guðríður Eiríks-
dóttir.} Fengum herbergi, höfðum fata-
skipti og borðuðum kvöldmat kl. 20.30. Fór-
um í rúmið um tíu-leytið.
Laugardagur 91sti
september 1919
Fór á fætur á slaginu átta. Morgunmatur
kl. 9.30. Riðum af stað rúmlega 11. Himinn-
inn var þungbúinn en hann hékk þurr þótt
hraustlega blési um morguninn. Við riðum
meðfram veginum, góðum kerruvegi, til kl.
14 að við komum að Ólfusárbrú og þar borð-
uðum við hádegisverð á vertshúsinu.
{Innsk.þýð.Hér er um að ræða
Tryggvaskála og vertinn var Þorfinnur
Jónsson.} Það tók þá klukkustund að hafa
matinn til en hann var góður þegar hann
loks kom. Silungur. Við héldum áfram kl. 16
og riðum mjög greitt í um það bil klukku-
stund að við komum að vertshúsi í um 50
km. fjarlægð frá Reykjavík þar sem við lét-
um fyrirberast um nóttina. {Innskot þýð.
Þetta er sennilega bærinn Kotströnd en þar
bjuggu Einar Eyjólfsson og frú Rannveig
Helgadóttir og ráku m.a. veitingaþjónustu}
Að máltíð lokinni sýndu þau okkur herberg-
in og eftir fataskipti skrifaði ég þessar lín-
ur. Kvöldmatur hálfátta. Ég las Wuthering
Heights, {Innskot þýð. Fýkur yfir hæðir
eftir Emily Bronté} til kl. 22. Það var þungt
í Wittgenstein allt kvöldið. Hann er mjög
klaksár ef ég pirrast snöggvast yfir smá-
munum eins og henti mig í kvöld, ég man
ekki lengur hvers vegna. Það endaði með
því að hann var þungbrýnn og þögull það
sem eftir lifði kvölds. Hann þrábiður mig að
vera ekki uppstökkur. Ég geri mitt besta og
tel mig síður en svo hafa stokkið oft upp á
nef mér í ferðinni.
Sunnudagur 99ar
september, 1919
Það var hífandi rok og rigning í alla nótt.
Borðuðum morgunverð kl. 9.30. Ákveðið að
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 9. MAÍ 1998