Lesbók Morgunblaðsins - 19.06.1999, Blaðsíða 3

I I SBOK MORGUNBLAÐSINS - MENNING USTIR
23. TÖLUBLAÐ - 7A. ÁRGANGUR
EFNI
Kristján bílakóngur
Þess er minnst að öld er frá fæðingu Kri-
stjáns Kristjánssonar á Akureyri, eða Kri-
stjáns bflakóngs eins og hann var oft
nefndur. Hann var einn þeirra sem ruddi
bflnum braut á Islandi, rak Bifreiðastöð
Akureyrar og átti álitlegan fjölda rútubfla
sem gengu m.a. milli Reykjavíkur og
Akureyrar. Hann er einn þeirra manna
snemma á öldinni sem hófst af sjálfum sér,
þjóðsagnapersóna í lifanda lífi. Indriði G.
Þorsteinsson, sem vann hjá bflakónginum
um tíma og þekkti hann vel, skrifar
greinina.
Amasónur og sírenur
Bragi Ásgeirsson hefur gluggað í leyndar-
dóma Parísarborgar og komist að raun
um að mikillátar og stórgáfaðar konur,
sumar þeirra samkynhneigðar, áttu drjúg-
an þátt í litríku mannlífi í borginni á
Signubökkum á fyrrihluta aldarinnar.
Nómsdvöl í Indlandi
Jón Baldvin Hannesson heldur áfram frá-
sögn sinni frá Indlandi og segir frá áhrifa-
ríkri heimsók í mannúðarstofnun móður
Theresu, þar sem hlúð er að munaðarlaus-
um börnum, holdsveiku fólki og útigangs-
mönnum. f sumum þorpunum hefur fátt
breyst í þúsund ár. í Dehli heimsótti hann
safn til minningar um „föður þjóðarinn-
ar“, Mahatma Gandhi.
Rembrandt
málaði sjálfan sig meir en aðrir og nú
stendur í London sýning á sjálfsmyndum
hans. Þær spanna listamannsferil hans;
frá unga
aldri, þegar
velmegun og
vinsældir
voru hlut-
skipti hans,
til efri ára,
þegar per-
sónulegar
raunir og
gjaldþrot
settu á
manninn
mark. Sjálfs-
myndir
Rembrandts, málverk, ætingar og teikn-
ingar, eru taldar um áttatiu og sextíu
þeirra eru á sýningunni í National Gall-
ery. Sú elzta er af honum 22 ára og sú
yngsta sýnir hann 63ja ára og var máluð
1669, sama ár og hann lézt. Auk sjálfs-
myndanna flýgur svipur hans fyrir í
nokkrum málverka hans og einnig máluðu
nemendur hans myndir af meistaranum.
FORSÍÐUMYNDIN
er af styttu Samúels Jónssonar í Selárdal í Arnarfirði af Leifi heppna. Myndin
er birt í tilefni af því, að í dag er frumsýnd leikin kvikmynd um æfi og list
Samúels. Hin sérkennilegu verk Samúels eru flest illa farin, enda úr stein-
steypu, sem frost og veðrun hafa unnið á. Ljósmynd: Árni Sæberg.
JÓHANN JÓNSSON
VÖGGUVÍSUR
UM KRUMAAA
Hrafninn flýgur um aftaninn,
hans eru ei kjörin góð.
Sumarið leið og laufíð féll,
og lyngið varð rautt sem blóð.
Seint fíýgur krummi á kvöldin.
Hrafninn flýgur um aftaninn,
hi-ynur af augum tár,
því hann er svartur sorgarfugl
og söngur hans feigðarspár.
Seint fíýgur krummi á kvöldin.
Hrafninn flýgur um aftaninn
með hrím á svörtum væng.
En bezt er að hirða ei hót um það
og hjufra sig niður í sæng.
Seint fíýgur krummi á kvöldin.
Hrafninn fíýgur um aftaninn,
hann á ei skáura völ.
Mai-gur hlaut gogg og góða kló,
sem gæfan varð aldrei föl.
Seint fíýgur krummi á kvöldin.
Jóhann Jónsson, 1896-1932, var upprunninn ó Snæfellsnesi en fór eftir nóm í MR til Þýska-
lands þar $em hann veiktist af berklum og liföi aðeins í fóein ór. Þekktast Ijóða hans er
Söknuður sem hann orti t>egar sýnt var að hann ótti skammt eftir ólifað og er eitt af fyrstu
módemísku Ijóðunum ó íslensku.
RABB
UM KAMILLU-
LÍF INGIMARS
GUÐ fylgist sífellt með
okkur og notar til þess
augu dýranna."
Ókunnurhöf. Ein-
hvern tíma á síðasta
ári kom frétt í Morg-
unblaðinu undir fyrir-
sögninni: Fékk nýtt líf
í svefnherberginu. Greinin var um folald
sem komið var í dauðann og átti að fara
að lóga þegar einhverjum datt í hug að
hafa samband við fólkið í dýragarðinum í
Slakka í Laugarási og gefa því kost á að
eignast folaldið ef því tækist að lífga það
við.
Og kraftaverkið gerðist með guðs hjálp
og góðra manna. Þar komu við sögu
sænsk stúlka, sem heitir Liv og var starfs-
maður í garðinum, Ingimar Sveinsson á
Hvanneyri, kraftaverkamaður í dýralækn-
ingum, sem lagði til uppskriftina að sér-
stakri blöndu af mjólk, kamillutei og mat-
arsóda sem folaldinu var gefin, og annað
starfsfólk í dýragarðinum.
Sænska stúlkan bað um að folaldið yrði
flutt inn í svefnherbergi sitt og var það
gert. Gaf hún því töfrablönduna góðu á
tveggja tíma fresti alla nóttina og upp úr
því fór það að hjama við.
Ekki veit ég hvers vegna þetta greinar-
korn hafði svona mikil áhrif á mig. Já,
gott ef mér vöknaði ekki um augu meðan
á lestrinum stóð og ég varð allur svo meyr
og mjúkur innan í mér. Kannski var það
vegna þess að maður fær alltof sjaldan
svona hugljúfar fréttir í fjölmiðlum.
Hvem einasta dag árið um kring rignir
yfir mann þvílíkri fréttadembu af ránum,
morðum, nauðgunum, styrjöldum, stór-
slysum og hræðilegum náttúruhamförum
að oftar en ekki fær maður það á tilfinn-
inguna að allt sé á góðri leið með að fara
til andskotans. Á seinni árum hef ég mátt
hafa mig allan við til þess að fá ekki slag-
síðu á hugsanaganginn, skreiðast upp í
rúm og breiða upp fyrir haus.
Loks var svo komið að við svo búið
mátti ekki standa. Ég var nauðbeygður til
að vemda mig gegn þessum ósköpum og
finna um leið ráð til að verða glögg-
skyggnari á bjartari hliðar lífsins og fund-
vísari á hið jákvæða í kringum mig.
Það fyrsta sem ég gerði var að draga
mjög úr neyslu á útvarps- og sjónvarps-
fréttum. Auðvitað steypist líka yfir mann
þessi holskefla af ógnarfréttum í dagblöð-
unum en ég tók upp þann sið að fletta yfir
á aðra síðu ef eitthvað sérlega ókræsilegt
bar fyrir augu mín og auk þess lét ég
koma krók á móti bragði til þess að við-
halda hugarrónni og lífsgleðinni þrátt fyr-
ir þennan hrylling sem alltaf er verið að
hella yfir mann.
Nú er ég alltaf á höttunum eftir góðu
fréttunum á meðan ég er að lesa. Stund-
um er uppskeran ansi rýr en það má mik-
ið vera ef ég finn ekki eitthvað í hverju
blaði sem hlýjar mér um hjartarætur. Ég
hef þá gjarnan þann háttinn á að ég
margles viðkomandi frétt, skoða hana frá
öllum hliðum og smjatta og kjamsa á
hverjum ætum bita sem þar finnst. Á eftir
klippi ég hana stundum út og les fyrir
mína nánustu þeim til upplyftingar og
sálubótar. Þótt undarlegt megi virðast eru
þessir ástvinir mínir oft og tíðum roknir
út í veður og vind þegar ég er um það bil
að draga úrklippumar upp úr pússi mínu.
En hvað sem því líður hefur þetta
hjálpað mér heilmikið við að halda jafnað-
argeðinu. Einkum hafa falleg og skondin
fréttakorn af dýrum reynst mér mikil
sálubót í gegnum árin. Ég minnist kýrinn-
ar sem sleit sig lausa vestur á fjörðum
þegar verið var að leiða hana til slátmnar.
Sú gamla skeiðaði alla leið niður í fjöru,
skellti sér í sjóinn og synti yfir fjörðinn
þar sem bóndi nokkur tók við henni og
leiddi í fjós sitt. Þar hefúr hún verið síðan
og fætt hvem kálfinn á fætur öðmm.
Hvalasögur em einnig mitt uppáhald
þar sem heilu þoi’pin, bæirnir, já gott ef
ekki heilu samfélögin sameinast í viðleitni
sinni til þess að bjarga blessuðum skepn-
unum á haf út eftir að þær hafa synt á
land og bíða dauða síns án nokkurrar sjá-
anlegrar ástæðu nema ef til vill þeirrar að
vilja mótmæla ástandi heimsins og hvern-
ig mannskepnan hefur hagað sér gagnvart
lífríki sjávarins. Það kæmi mér ekki á
óvart að þær hetjur finnist meðal hval-
anna sem séu reiðubúnar að færa þessa
helgustu fóm til þess að koma vitinu fyrir
manninn og sanna með því það sem ýmsa
hefur gmnað, að hvalurinn sé ekki ein-
ungis miklu vitrari skepna en maðurinn,
heldur líka hugrakkari og fórnfúsari.
Ég minnist myndar af hrafni sem sett-
ist alltaf á hjól hjá strák þegar hann fór
niður á bryggju að veiða. Maríuerlu sem
gert hafði sér hreiður ofan á vatnskassa
undir vélarhlíf bifreiðar, sem varð til þess
að eigandi hennar lagði henni þar til ung-
amir vom komnir úr hreiðrinu. Og fyrir
nokkm bjargaði Jón Karl Snorrason, flug-
stjóri hjá Flugfélagi Islands, andafjöl-
skyldu þegar hann var að lenda Fokkervél
á Isafjarðarflugvelli. Hann lyfti einfald-
lega vélinni rétt áður en hjól hennar
snertu flugbrautina þegar hann sá þar
önd á vappi með ungahópinn sinn.
Ég vel hann hér með mann ársins.
Já, það er eins og skyndilegar uppá-
komur sem tengjast dýrum laði fram það
besta í mannskepnunni og hvernig skyldi
standa á þvi að mörgum okkar veitist auð-
veldara að sýna dýmnum ást og um-
hyggju en meðbræðmm okkar og systr-
um. Það skyldi þó aldrei vera að maðurinn
sé orðinn svo firrtur í hringiðu nútíma
tækni og svokallaðra framfara að hann
kenni aðeins uppruna síns í umgengni við
dýrin.
EYSTEINN BJÖRNSSON
LESÐÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 19. JÚNÍ 1999 3