Alþýðublaðið - 14.07.1989, Blaðsíða 1

Fjárlagahallinn:
HÆKKUN SÖLUSKATTS RÆDD
I FJARMALARAÐUNEYTINU
Hœkkun, um eitt prósent, myndi ekki nœgja til að kosta tillögur
landbúnaðarráðherra varðandi lausn á vanda loðdýrabœnda.
Rikisstjórnin liefur ekki
komist art niðurstöóu uin
livernif> fylla á í fjárlaga-
}>atiö á yfirstandandi ári.
Miöaö viö síöustu útreikn-
injja kann liallinn aö veröa
4,2 niilljaröar, plús þær
600 milljónir sem fjár-
málaráölierra reiknaöi
með í tekjuafgang. Sam-
kvæmt lieimildum Al-
þýöublaösins er 1%
sparnaöarálag söluskatis,
meö öörum oröum l°/o
liækkun söluskatts, meöal
tillaona sem fjármálaráö-
lierra hefur lagt á boröiö.
Þessi nýja söluskatts-
prósenta yröi eyrnamerkt
atvinnu- og byggðaniáliiin
og yröi geymd i sérstökum
sjóði í eitt eða tvö ár. Þessi
eins prósent luekkun
myndi þó ekki gera meira
en duga fyrir nýjasta
björgunarleiðangri i þágu
loðdýrarícktar.
Auk þessara aðgeröa
hel'ur samkvæmt heimild-
um blaðsins verið rætt um
breytta innheimtu bensín-
gjalds og launaskatts.
Ennfremur hel'ur l'jár-
málaráðherra hugmyndir
um aukinn niöurskurð í því
formi að draga úr fram-
kvæmdum.
Þetta eitt dugar þó eng-
an veginn. Þessar aðgerðir
gerðu ekki meira en stoppa
upp i 1,5-2 milljarða sem á
vantar. Þriggja milljarða
afgangur yrði brúaður með
innlendri lántöku.
lnnlcnd lánsfjármögnun
er al' mörgum talin steliia
markmiðum rikisstjórnar-
innar um vaxlalækkun i
stórhættu. Innrás á pcn-
ingamarkaðinn, i formi
aukinna úlboða spariskír-
teina gæti leitt til vaxta-
hækkunar.
Hugmyndasmiðir tclja sig
hins vegar reiðubúna slik-
um viðbrögðum.
— Sjá bls. 3
A Iþýðuflokkurinn um vanda loðdýrarœktar:
Meginhluti glatað fé
fjárfcstinga í greininni sé
glataö lé og því veröi aö
bjarga því sem bjargaö veröi,
meö aöhaldssömum aögerö-
u m.
Þá leggur hann til að ríkis-
stjórnin leggi til talsvcrða
fjármuni, ýmist með beinum
framlögum eða ríkisábyrgð-
um vcgna endurgreiðslau
skulda, sem flcstir telja al'-
skrifaðar vegna þess að
greiðslugcta greinarinnar er
fyrirsjáanlega engin,jafnvcl
þótt árferðf batni og verð
luckki.
.lafnfranu leggur landbún-
aðarráðherra til að myndað-
ur vcrði sérstakur skulda-
skilasjóður með ríkisfram-
lögum til þess að bjarga fjár-
hag þcirra sem hal'a stutt
loðdýrabændur cða l'óður-
stöðvar með því að vcita veð
í eigum sínum.
Jón Baldvin Hannibalsson
utanrikisráðherra segir að
bak við þctla séu þær stað-
reyndir að búið er aö verja
3-3,5 milljörðum í fjárfest-
ingu í loðdýraræktinni, cn
brúttó-söluandvirði greinar-
innar í heild á þessu ári er tal-
ið geta orðið i heild um
450-500 milljónir króna. í
sjávarútvegi er talið að þegar
langtímaskuldir eru orðnar
jafnháar söluandvirði á ári sé
komið í algjört óel'ni. í loð-
dýraræktinni eru þær orðnar
um fimm til sexfaldar.
Þingflokkur Alþýðu-
flokksins ræddi tillögur
landbúnaðarráðherra á
fundi sinum í gær. Niður-
staðan varð sú að hann
treysti sér ekki til þess að
styðja þær, og fól formanni
flokksins að ræða þær við
landbúnaðarráðherra.
Alþýðuflokksmenn líta
svo á að meginhluti fjárfest-
ingar i fóðurstöðvum og loð-
dýrabúum sé glatað fé og
endurgreiðslugeta engin,
jalnvel þótt verðlag hækki i
tvö til l'jögur ár. „Það að
ætla sér úl í allshcrjar björg-
unarleiðangur er þess vegna
á misskilningi byggt,“ sagði
Jón Baldvin.
Alþýðuflok kurinn leggur
áherslu á að byggt verði á
takmörkuðum aðgerðum
sem miði að því að bjarga því
sem bjargað verði „Með því
aö iialda líl'i í sirka 30-40 bú-
um, og þá fóðurstöðvum í
sainræmi við það, sem að
mati lánardrottna ’ og sér-
fróðra aðila geta lifað af án
sérstakra viðbótarstyrkja
uml'ram það sem þegar cr
orðið. Jafnframt viljum við
skoða þaö hvort ríkisstjórnin
geti og hal'i el'ni á aö forða
þeim venslamönnum sem
veðsett hafa eignir sinar und-
an hamrinum. Upplýsingar
um það liggja ekki fyrir, auk
þess að viö lítum svo á að eitt
gangi svo yfir alla, þ.c. aðra i
sömu sporum. Það má t.d.
ekki mismuna þeim sem fá
ekki fyrirgreiðslu greiðslu-
erfiðleikasjóðs Húsnæðis-
stofnunar," sagði Jón
Baldvin.
Hann sagði ríkistjórnina
þessa dagana horfast í augu
við staðreyndir um útþcnslu
rikisútgjalda umfram tekjur.
„Ein af mörgum ástæðum
fyrir því er bakreikninga-
streymi frá landbúnaðargeir-
anum sem engar hömlur eru
á. Það á við um hinn hefð-
bunda landbúnað. En þegar
við bætist síðan aukabú-
greinin, sem átti að bjarga
við hinni hefðbundu, er fok-
ið í flest skiól. Lokaniður-
staðan er því sú, að við
höfum ekki efni á þessu,
skattgreiðendur og þegnar
þessa ríkis, að taka við fleiri
bakreikningum," sagði Jón
Baldvin Hannibalsson.
Steingríniiir ,1. Sigfúson
la nd I) ú n aöarráöli erra hel'u r
lilkynnl i ríkisstjórinni tilög-
ur um aögeröir til bjargar
loödýrabændum og fóöur-
slöövimi. Tillögur hans erti
skilyrlar, með því aö opin-
berir sjóöir, Stofnlánadeild
landbúnaöarins, Framleiöni-
sjóöur og Byggöasjóönr, al'-
skrili aö verulegu le.vti
skuldir, skuldbreyti og brcyti
skammtímalánum í lang-
timalán á lágum vöxlnin.
Þingflokkur Alþýöiil'lokks-
Iðnaðarráðherra, fjármálaráðherra og forsvarsmenn orkufyrirtækjanna undirrita samninginn ins lítur svo á aö mcginhluti
i Rúgbrauðsgerðinni i gær. A-myndE.ÓI.
Skref stigið til jöfnunar raforkuverðs:
Ríkið hefur yfirtekur 2 milljarða langtímalán orkufyrirtœkjanna.
Þýðir gjaldskrárlœkkun um 5 % til heimila og iðnaðar.
Meö samningi sem undir-
ritaöur var í Borgartúni 6 í
gær yfirtók rikiö langtíma-
lán Rafmagnsveitna ríkisins
og Orkubús Vestfjarða. Sam-
anlögö upphæö lánanna er
rétt rúmir tveir milljaröar.
Auk þess fá Rafmagnsveitur
rikisins afhent skuldabréf
vegna sölu raforkumann-
virkja á Suðurnesjum, sem
gefa þeim uin 50 milljón
króna tekjur á næstu árum.
Jón Sigurösson, iönaöarráö-
lierra, sagöi að meö þessum
liætti væri veriö aö gera fyr-
irtækjunum kleift aö lcggja
fé í eölilegar fjárfestingar án
þess aö taka lán á vegum rík-
isins. Viö þessa yfirtöku
lækka gjaldskrár Rarik og
Orkubúsins til heiinila og
iönaðar um 5% Irá 1. ágúst.
Áætluö hækkunarþörf
Orkubús Vestfjarða var met-
in á 12-13% ef þessi yfirtaka
heföi ekki komiö til, þannig
aö í reynd næst fram 17-18%
lægri gjaldskrá hjá fyrirtæk-
inu, lieldur en orðiö lieföi aö
óbreyttu.
Árið 1986 var fellt niður
verðjöfnunargjald af raforku
sem hafði jafnan verið notað
til að styrkja fjárhag Rarik
og Orkubús Vestfjarða, sér-
staklega vegna lelagslegra
framkvæmda á vegum fyrir-
tækjanna. Þegar verðjöfn-
unargjaldið var fellt niður
voru jafnl'raint gefin fyrir-
heit um að áhrif um sem nið-
urfelling gjaidsins hefði, yrði
inætt með því að ríkissjóður
yfirtæki skuldir fyrirtækj-
anna, þannig að þau gætu
fjármagnað framkvæmdir al'
rekstri sínum. Nú er staðið
við þessi fyrirheit. Jón Sig-
urðsson, iðnaðarráðherra,
segir að þarna sé verið að
skapa fyritækjunum almenn
rekstrarskilyrði og þau verði
að vinna úr þeim eftir bestu
getu. Hann sagði að það væri
von sín að orkufyrirtækin
gætu starfað eðlilega og ekki
þyrfti að koma til gjaldskrár-
hækkana innan skamms
tíma, enda væri það hluti
samningsins að gjaldskrár-
hækkunum yrði haldið niðri.
Með þessari yfirtöku mun
mismunur á raforkuverði í
þétt- og dreifbýli minnka, en
hann var 33% fyrir en fer
niður fyrir 30%. En er mögu-
lciki að minnka þennan mun
enn meira? Jón Sigurðsson
sagðist engu vilja spá um
það. Hér væri tekið eitt skref
i þá átt að minnka mun á ral'-
orkuverði og ef til vill yrðu
tekin fleiri síðar. Hann benti
á í þessu sambandi að nauð-
synlegt væri fyrst og fremst
að þessu skrefi loknu að
huga að meiri hagræðingu
heima í héraði. Sagði enn-
fremur að þarna væri á ferð
áþreifanleg aðgerð sem skil-
aði sér til neytenda strax og
það væri mikilsvert að þarna
liefði verið staðið við fyrir-
heit sem gefin voru, reyndar
af annarri ríkisstjórn.
Ríkið yfirtekur langtímalán
Rarik og Orkubús Vestfjarða