Alþýðublaðið - 05.12.1989, Blaðsíða 1

HlPfBUBUBID
Þriðjudagur 5. desember 1989
STOFNAÐ
~Í919
183. tbl. 70. árg.
Söguleg
þáttaskil
í ítarlegu viðtali við Al-
þýðublaðið í dag lýsir Jón
Baldvin Hannibalsson utan-
ríkisráðherra því með hvaða
hætti veður skipuðust í lofti í
íslenskum stjórnmálum á
tveimur sögulegum dögum í
síðustu viku. Jón lýsir því
hvernig Sjálfstæðisflokkur-
inn varpaði fyrir róða ára-
tugahefð í meðferð utanríkis-
mála til þess eins að reyna að
koma höggi á ríkisstjórnina.
Jón lýsir því sömuleiis með
hvaða hætti íslenska ríkis-
stjórnin hefur unnið að mál-
efnum sem varða sérstöðu ís-
lands í samskiptum við Evr-
ópubandalagið og færir rök
fyrir því að tillögur stjórnar-
andstöðunnar í þeim efnum
hafi verið byggðar á hreinni
vanþekkingu.
í viðtalinu fjallar Jón um þá
hugmynd Sjálfstæðisflokks-
ins að Alþingi ætti að veita ut-
anríkisráðherra formlegt um-
boð til áframhaldandi við-
ræðna af íslands hálfu við EB.
Jón hrekur það að utanríkis-
ráðherra þurfi sérstakt umhoð
frá Alþingi til að gera milli-
ríkjasamning og styðst í þeim
rökstuðningi við stjórnar-
skrá, lög og hefðir.
Sjá bls. 5
Skýrsla sjávarútvegsmanna um Evrópubandalagid:
Misnotuð pólitískt af
stjórnarandstöðunni
Jón Baldvin Hanni-
balsson fullyrðir í viðtali
við Alþýðublaðið í dag
að skýrsla Samstarfs-
nefndar atvinnurekenda
í sjávarútvegi um Is-
ienskan sjávarútveg og
Evrópubandalagið hafi
verið misnotuð í pólit-
ískum tilgangi af stjórn-
arandstöðunni í umræð-
um um málefni EFTA og
EB á Alþingi og í umræð-
um um vantrauststillög-
una. Kristján Ragnars-
son framkvæmdastjóri
LIÚ segir að aðeins hafi
vakað fyrir hagsmuna-
aðilum í sjávarútvegi að
leggja áherslu á að hafn-
ar yrðu viðræður um
viðauka við bókun 6 í frí-
verslunarsamningi Is-
lands við Evrópubanda-
lagið.
Rök stjórnarandstöðunn-
ar og Sjálfstæðisflokksins
sérstaklega, fyrir því að rík-
isstjórnin hafi ekki staðið
sig sem skyldi við að gæta
hagsmuna íslensks sjávar-
útvegs, í vantraustsumræð-
um á Alþingi í síðustu viku,
voru m.a. þau að skýrsla
gefin út af hagsmunaaðil-
um í sjávarútvegi gæfi ótví-
rætt til kynna að ríkis-
stjórnin hefði ekki gætt
hagsmuna sjávarútvegsins
nægjanlega vel. Kristján
Ragnarsson segir að hags-
munaaöilar í sjávarútvegi
hafi ekki fjailað neitt um til-
lögur stjórnarandstöðunn-
ar um tvíhliða viðræður við
EB. Þeir leggi aðeins
áherslu á að fá fram við-
ræður um viðbót við bókun
6, vegna þess hversu margt
hefur breyst frá því hún var
gerð.
Kristján segir að þeir
skipti sér ekkert af því
hvernig slíkar viðræður fari
fram, þeir skipi ekki stjórn-
málamönnum fyrir verk-
um, hvorki við hverja á að
ræða né hvenær. „Við
leggjum engan dóm á form-
legu hliðina á málinu,” seg-
ir Kristján.
— En nú var skýrslan
notuð sem rökstuðningur
fyrir tillögum á Alþingi af
hálfu stjórnarandstöðunn-
ar. . .
„Það er þeirra mál, það
er pólitík og við erum ekk-
ert í pólitík. Það vita allir
hvað við höfum aukið okk-
ar tollgreiðslur til banda-
lagsins og mótmælir því
enginn að þar þarf að
verða breyting á.‘
— En þessi notkun á ykk-
ar skýrslu. . .
'Það er svo bara pólitískt
mál sem við látum afskipta-
laust. Það segir mjög skýrt
í lok skýrslunnar til hvers
við ætlumst.'
— Má tala um pólitíska
misnotkun?
„Það vil ég ekkert um
segja. Ég ætla ekki að
leggja neinn dóm á það.
Séu þeir að taka undir með
okkur er það af hinu góða.
Ég ætla bara að vona að all-
ir sjái að þetta er málefna-
lega unnið hjá okkur og
enginn pólitískur hanaslag-
ur.'
— En þegar skýrslan er
tekin upp og notuð með
þeim hætti sem gert var?
„Þá verða menn að ræða
það á þeim vettvangi og
það látum við afskiptalaust
og getum aldrei haft áhrif á
það,” sagði Kristján Ragn-
arsson við Alþýðublaðið í
gær.
Jón Sigurdsson ráöherra um uinnubrögd forystumanna Sjálfstœdisflokksins:
Ómerkileg upphlaup og loddarabrögð
Jón Sigurðsson við-
skipta- og iðnaðarráð-
herra er harðorður í garð
stjórnarandstöðunnar og
þá sérstaklega forystu
Sjálfstæðisflokksins, sem
hann ásakar um flytja eng-
ar rökstuddar tillögur um
framfaramál heldur stundi
ómerkileg upphlaup á AI-
þingi og loddarabrögð til
að ná athygli fjölmiðla og
slá ryki í augu fólks. Van-
trauststillögu stjórnar-
andstöðunnar, sem Þor-
steinn Pálsson formaður
Sjálfstæðisflokksins
mælti fyrir á Alþingi í
fyrri viku, segir Jón vera
fálm í myrkri og málflutn-
ing stjórnarandstöðunnar
í öfugmælastíl.
Þessi gagnrýni Jóns Sig-
urðssonar kemur fram í grein
eftir ráðherra sem birtist í Al-
þýðublaðinu í dag. Jón segir
að stjórnarandstaðan álíti í al-
vöru að hlutverk hennar sé
að mótmæla öllu en ekki
mæla fyrir neinu. Þetta eigi
sérstaklega við forystumenn
Sjálfstæðisflokksins.
Ráðherra segir að van-
trauststillaga stjórnarand-
stöðunnar minni á kastvopn-
ið „boomerang" — í höndun-
um á kunnáttulausum kast-
ara: ‘Sjálfstæðismenn hafa
flutt tillögu sem hitti engan
nema þá sjálfa. Það hefur ver-
ið samþykkt traustsyfirlýsing
á ríkisstjórnina en aftur á
móti vantraust á Sjálfstæðis-
flokkinn og allan hans mála-
tilbúnað. Aldrei hefur nokkur
íorysta Sjálfstæðisflokksins
átt vantraust fremur skilið en
sú sem nú situr," segir Jón Sig-
urðsson ráðherra í grein
sinni.
SJÁ BLS. 4
Steingrimur Hermannsson um afvopnun á höfunum:
Viðbrögð Bush óskiljanleg
Steingnmur Hermanns-
son forsætisráðherra
sagði í ræðu sinni í gær á
fundi leiðtoga og utanrík-
isráðherra aðildarríkja
Atlantshafsbandalagsins,
að sér þætti miður hversu
dræmt George Bush, for-
seti Bandaríkjanna, hefði
tekið í hugmyndir Gorbat-
sjovs Sovétleiðtoga um af-
vopnun í höfunum á Möltu-
fundi leiðtoganna um
helgina. Fundurinn var
haldinn svo Bush, Banda-
ríkjaforseti, gæti veitt
samstarfsaðilum í Nató
upplýsingar um það sem
fór á milli hans og Gorbat-
sjovs á leiðtogafundinum.
í ræðu sinni ítrekaði Stein-
grímur afstöðu íslendinga
um afvopnun í höfunum og
sagði að til lengdar yrði ekki
staðið gegn því eftir að árang-
ur hefði náðst í afvopnunar-
viðræðum á landi, að hefjast
handa um takmörkun víg-
búnaðar á höfunum. Jafn-
framt vakti forsætisráðherra
athygli á þeirri hættu sem
umhverfinu stafaði af sigling-
um kjarnorkuknúinna kaf-
báta í Atlantshafi. Jón Bald-
vin Hannibalsson utanríkis-
ráðherra sagði við Alþýðu-
blaðið í gær að greinilegt
væri að hugmyndir íslend-
inga um afvopnun í höfunum
nyti stöðugt meira fylgis inn-
an Atlantshafsbandalagsins,
t.d. hjá Kanadamönnum.
Á fundi leiðtoganna á
Möltu sagði Gorbatsjov að
kominn væri tími til að menn
færu að snúa sér að því að
ræða afvopnun í höfunum en
svör Bush við þeirri málaleit-
an voru afar neikvæð. Jón
Baldvin sagði að svör Bush
hefðu verið þau sömu og oft
áður þegar slíkt ber á góma,
að það væri Atlantshafs-
bandalaginu nauðsyn að
tryggja öryggi siglingarleið-
arinnar milli Bandaríkjanna
og Evrópu. Því væru Banda-
ríkjamenn ekki til umræðu
um þetta mál.
Jón Baldvin sagði við Al-
þýðublaðið að þrátt fyrir að
fundurinn á Möltu hafi verið
óformlegur og þrátt fyrir þá
staðreynd að þar var ekki
gengið frá formlegum samn-
ingum af neinu tagi hafi
mönnum borið saman um að
fundurinn hafi verið mikil-
vægur. „Bush orðaði það.
reyndar svo að fundurinn
hafi verið upphaf nýs tíma-
bils, þ.e. hann staðfesti með
varanlegum hætti þær breyt-
ingar sem orðið hafi á sam-
skiptum Bandaríkjamanna
og Sovétmanna. Þ.e. breyt-
ingunni frá því að byggja
samskiptin á hernaðarlegri
andstöðu yfir í víðtækt sam-
starf.” Eina samkomulagið
sem formlega var staðfest á
fundi leiðtoganna var reynd-
ar að Ijúka skyldi afvopnun-
arviðræðum í Genf um mitt
næsta ár og svo ákvað Bush
einnig að mæla með aukaað-
ild Sovétríkjanna að Alþjóða-
bankanum og GATT-sam-
komulaginu.
Jón Baldvin sagði að
mönnum hefði orðið tíðrætt
um samskipti austurs og vest-
urs á fundinum í Brssel og
það sem oftast heyrðist væri
að kalda stríðinu væri lokið
og í því sambandi hefði fund-
urinn verið afar mikilvægur.
Öllum væri ljóst að hug-
myndafræðistyrjöldinni væri
lokið, skiptingu Évrópu i tvær
andstæðar fylkingar væri að
Ijúka, möguleikar á afvopnun
væru stórkostlegir og fram-
tíðarsýn varðandi Evrópu
snúist um frið og stöðugieika.
Að sögn Jóns var víða uppi sú
skoðun að aðdráttarafl Evr-
ópubandalagsins og væntan-
legir samningar EB og EFTA
væru meginafl þeirra breyt-
inga sem eru að verða í álf-
unni, og menn horfðu til þess
að Mið- og Austur-Evrópu-
lönd gætu tengst sameinaðri
Evrópu með viðskiptasamn-
ingum þegar fram liðu tímar,
eftir að þar væri komið á pól-
itísk lýðræði.
„Stærsta tækifærið sem
hér er að skapast og það sem
yfirgnæfir allt annað, er þó
það að nú er tækifæri til að
létta martröð vígbúnaðar-
kapphlaupsins af íbúum jarð-
arinnar, það má búast við því
að 1990 verði hið sögulega ár
þáttaskilanna ef mönnum
tekst að ná samningum um
niðurskurð á helmingi lang-
drægra kjarnavopna og risa-
vaxinn niðurskurð á hefð-
bundum herjum og herafla í
Evrópu. í máli Bush og ann-
arra kom fram að þetta væri
talsverður möguleiki," sagði
utanríkisráðherra í samtali
við Alþýðublaðið í gær.