Alþýðublaðið - 21.06.1989, Blaðsíða 8

Miðvikudagur 21. júní 1989
Jón Baldvin Hannibalsson á þingi Alþjóðasambands jqfnaðarmanna:
RÉTTAR HUGMYNDIR LIFA ALLTAF
Jón Baldvin lýsti því yfir að hugmyndir
Gorbatchevs sýndu endalok hug-
myndafræðistríðs kommúnista og
sósíaldemókrata.
Jón Baldvin Hannibalssun
formaóur Alþýðuflokksins
flutli ávarp á þingi Alþjóóa-
sambands jafnaóarmanna í
gær. Lagði hann úl frá yfir-
skrifl þingsins um 100 ára
baráttu fyrir friði og frelsi og
minntist mistaka rússnesku
byltingarinnar. Hann sagói
að það væri eitt sem jafn-
aðarmcnn gætu státað sig af
að engir sem aðhylltust jafn-
aðarstefnuna heföu náð
stjórnartaumum með vald-
beytingu eöa þvingaö sínu
kerfi uppá þjóðir. I>ar skildu
leiðir mcð öðrum stjórn-
málahugmyndum þessarar
aldar.
Jón spurði hvort hug-
myndir jafnaðarmanna sem
byggðust á þessari reynslu
hel'ðu varanlegt gildi og
hvort þær næðu til næstu
aldar. Hann sagði að sagan
hefði kennt okkur að hægt
væri að stöðva framgang
hugmynda timabundið með
valdi, en ef þær væru sannar
þau skytu þær alltaf aftur
upp kollinum á óvæntum
tíma. Siðan minntist Jón
Baldvin á Julius Martov sem
var forystumaður lýðræðis-
legra sósíalista í rússnesku
byltingunni, og varð þess-
vegna undir í þeirri valdabar-
áttu sem fylgdi i kjölfar
hennar, Jón sagði dæmisögu
um Lenin og Martov. Hann
minnist á dagbækur Martovs
þar sem hann segir frá því að
að sínu áliti hafi Lenin haft
rangt fyrir sér i einu og öllu.
Og hvers vegna hafði hann
rangt fyrir sér? Það var
vegna þess að Lenin hafði
ekki haft neina þá mannlegu
reynslu sem gerði honum
kleift að skilja mannlegt eðli.
Hann vildi steypa allt fólk í
mót hugmynda sinna og ef
það passaði ekki í mótið þá
var það bara verst fyrir það
sjálft.
í dagbókum sínum segist
Martov einmitt óttast það
mest að Lenin verði ofan á og
það verði illt fyrir Rússland.
Nú sé það kaldhæðni sög-
unnar að Gorbatchov, arf-
taki Lenins boði nú leiðir
sem ekki samrýmast boð-
skapi Lenins. Gorbatchov
segir það hafa verið mikil
mistök að bændunum hafi
verið smalað saman og sa-
myrkjubúin stofnuð svo og
að það hafi verið hræðileg
mistök að stofna þetta skrif-
finnskubákn. Það er því
kaldhæðni örlaganna að
Gorbatchov skuli nú vera að
boða hugmyndir Martovs 70
árum eftir byltyngu.
Þvi hafi ekki verið undar-
legt að Vestur Þjóðverjar
hafi fagnað Gorbatchov þeg-
ar hann kom þangað á dög-
unum því hann boði það að
hugmyndastriði lýðræðis-
jafnaðarmanna og komm-
únista sé lokið. Kommúnist-
arnir hafi gefist upp, kalda
stríðinu sé lokið eftir standi
ný og sameinuð Evrópa
Lokaorð Jóns Baldvins
voru þessi: Sagan um Martov
og Lenin segir okkur að vald-
hafar geta beitt skriðdrekum
á hugmyndir en ef þær eru
réttar þá lifa þær af. Þær
koma alltaf aftur og sigra að
lokum. Og þá er það eitt að
segja: Þvílík sóun á tíma að
•þær voru ekki framkvæmdar
strax.
Heræfingum
mótmælt
Herstöðvaandstæðingar fjölmenntu
á útifund utan við Bandaríska sendi-
ráðið í gærkvöldi, til að mótmæla her-
æfingum Atlantshafsbandalagsins sem
nú standa yfir hér á landi. Þeir hafa
hugsað sér frekari mótmælaaðgerðir á
næstunni.
Aldabarátta fyrir
frelsi og friði
I gær liófsl 18. þing Al-
þjóðasambands jafnaðar-
manna í Kolkcts luis í Stokk-
liólmi, en það er lialdið dag-
ana 20.-22. júní. Þingið, sem
lialdið er undir yfirskriftinni
„lOöár í baráttu lyrir friði og
frelsi — leiðin til nýrrar ald-
ar“, hófst á setningaræöu
forsela sambandsins, Willy
Brandts, fyrrum kanslara
V-Þýskalands, sem talinn er
öruggur iim endurkjör sem
forseti sambandsins.
Brandt minntist frumherj-
anna, en nú eru liðin 100 ár
frá því að fyrsta þingið var
haldið í París. Hann minntist
einnig Olofs Palme og ann-
arra látinna leiðtoga jafnað-
armanna, en vék síðan að
ástandinu í Kína og krafðist
þess að fólk sem þráði frelsi
yrði ekki brotið á bak aftur
með ofbeldi.
Hann fagnaði einnig full-
trúum nýrra þjóða í sam-
bandinu, frá Egyptalandi og
Túnis og gat sérstaklega Gor-
batchevs og þeirra umbóta
sem hann er nú að vinna að í
Sovétríkjunum.
Ingvar Carlsson forsætis-
ráðherra Svíþjóðar talaði á
eftir Brandt. Hann minntist
frönsku byltingarinnar, þar
sem hugmyndir um jafnrétti,
bræðralag og frelsi urðu fyrst
til og áhrif byltingarinnar á
vestrænan sósíalisma. Hann
kom einnig inn á þróun lýð-
ræðislegs sósíalisma í Evr-
ópu og minnti á áhrif þýska
jafnaðarmannaflokksins á
hinn sænska. „Eina leiðin til
að ná markmiðum okkar
allra er að vinna saman"
sagði Carlsson. Hann drap
einnig á rétt einstaklinga til
vinnu og sagði atvinnuleysi
mesta böl hverrar þjóðar og
að það væri réttindi hvers
einstaklings að hafa vinnu.
Hann vék einnig að umhverf-
ismálum og afvopnunarmál-
um og sagði að nú yrðu þjóð-
ir heims að standa sameinað-
ar í baráttunni fyrir þvi að
komast lífs af undan ógnum
kjarnorkustyrjaldar. Við
getum ekki lengur setið þol-
inmóð hjá, við verðum tafar-
laust að krefjast áframhald-
andi afvopnunar, sagði
hann.
Ýmsir aðrir forystumenn
jafnaðarmanna í heiminum
tóku einnig til ináls, þeirra á
meðal Bettino Craxi, leiðtogi
jafnaðarmanna á Italíu, Neil
Kinnock, leiðtogi Verka-
mannaflokksins í Bretlandi,
Svend Auken, formaður
danskra jafnaðarmanna,
Franz Vranitzky, leiðtogi
jafnaðarmanna í Austurríki,
Kalevi Sorsa frá Finnlandi og
Pierre Mauroy frá frönskurr
jafnaðarmönnum, en í gær
var von á leiðtoga þeirra, Mi-
chael Rochard. Einng full-
trúi frá Suður-Afríku, Allan
Boesak og hlaut ræða hans
nijög góðar undirtektir.
Um 800 manns eru fulltrú-
ar á þinginu í Stokkhólmi,
fulltrúar frá 81 samtökum og
stofnunum i 43 löndum. Þar
af eru 46 fullgildir meðlimir,
en aðrir hafa áheyrnarfull-
trúa eða aðra sérstaka aðild.
Mikla athygli vakti í gær
blaðamannafundur Peresar,
leiðtoga Verkamannaflokks-
ins í ísrael. Flokkurinn hefur
sína fulltrúa í Stokkhólmi en
tekur ekki þátt í þinginu
beint, vegna andstöðu sinnar
við því að sambandið skuli
hafa veitt fulltrúum PLO
áheyrnarstöðu. Helstu leið-
togar PLO eru einnig á
staðnum án beinnar þátt-
töku.
Sr. Jakob
Jónsson látinn
Laugardaginn 17. júní
andaöist dr. theol. Jakob
Jónsson. Dr. Jakob fæddist
20. janúar 1904 á Hofi í
Álftafirði. Hann útskrifaðist
frá Háskóla íslands sem guð-
fræðingur 1928, stundaði
framhaldsnám á fjórða ára-
tugnum og síðar og lauk
doktorsprófi 1965. Doktors-
ritgerðin hans fjallaði um
kímni og kaldhæðni í Nýja
testamentinu. Jakob þjónaði
ýmsum söfnuðum sem prest-
ur, bæði hér heima og í Kan-
ada. Jakob samdi Ijóöabæk-
ur, bækur um Nýjatesta-
mentisfræði, sjálfsævisögu
og leikrit. Eftirlifandi kona
Jakobs er Þóra Einarsdóttir.
VEÐRIÐ
í DAG
Von er á útsynningi og
suðvestan strekkingi. Al-
skýjað og skúrir.
hitastig
í borgum
Evrópu
kl. 12
i gær
að íslenskum
tíma.
Hitastig i nokkrum landshlutum kl. 12 i dag
Seltjarnarnes:
KVENNAHIESSA
Á JÓNSMESSU
Miðvikudagskvöldiö 21.
júní, þegar sólargangur er
lengstur verður haldin
kvennamessa í Seltjarnarnes-
kirkju. Þar verður lögð áh-
ersla á bænir kvenna um frið
ineðal manna og munu ís-
lenskir kvenprestar sjá um
messugjörð og mikið verður
sungið.
Að sögn séra Auðar Eir
Vilhjálmsdóttur, verður
ntessan með sérkvenlegu
messuformi sent þær hafa
þróað, og byggist það ntikið
uppá þátttöku viðstaddra.
Messan hefst kl. 20.30.