Alþýðublaðið - 07.12.1993, Blaðsíða 4

8 ALÞÝÐUBLAÐIÐ BOKABLAÐIÐ___________________________________Þriðjudagur 7. desember 19931
Kafli úr bók Unnar Jökulsdóttur og Þorbjörns Magnússonar, Kría siglir um Suðurhöf
Kría siglir um Suðurhöf er
einstök ferðasaga sem nýkomin
er út hjá Máli og menningu.
Þorbjörn Magnússon og Unnur
Jökulsdóttir sigldu skútu sinni,
Kríu, frá Panamaskurðinum til
Ástralíu og voru ár á leiðinni. Á
þessum tíma upplifðu þau
ómælisvíðáttu Kyrrahafsins,
sigldu vikum saman án þess að
sjá annað en himin og haf, en
höfðu líka viðkomu á ótal eyj-
um frá Galapagos til Fídji. Þor-
björn og Unnur voru samvist-
um við risaskjaldbökur og frey-
gátufugla, höfðu ielagsskap af
höfrungum, selum og hákörl-
um, en kynntust líka merkiiegri
menningu frumbyggja og mi-
svitrum nýlenduherrum. Þenn-
an heim opna þau lesendum í
hcillandi bók sem prýdd er
fjölda litmynda úr ferðinni. I
kaflanum hér á eftir segir frá
kónginum á Tonga, hans hátign
Taufa’ahau Tupou IV, sem
hjólar um á þríhjóli sér til
heilsubótar. Þá er og sagt frá
gildismati Tongana á fegurð: í
þeirri sveit þykir íínt að vera
fölur á hörund og holdugur.
Við strandgötuna í Núkúalófa,
höfuðstað Tongaeyja, standa
nokkur tröllvaxin furutré í röð og
í fyrstu finnst manni að þau hljóti
að hafa farið staðarvillt. Þessir
beinvöxnu fururisar, sem venju-
legt vinarbæjar-jólatré yrði eins
og einiberjarunni við hliðina á,
eru eitthvað svo annar-
lega ójólaleg í suðrænu
sólskininu. Engu að
síður er viss hátíðleiki
ylir þeim og einmitt á
þessum parti er virðu-
legasti hluti bæjarins.
Bæjamafnið Núkúa-
lófa merkir á pólyne-
sísku: „Bústaður ástar-
innar“, en hér er líka
bústaður konungsins,
höllin stendur ofanvert
við furutrén. Kóngur-
inn í Bústað ástarinnar
á eyjunni Tongatapú -
nöfnin hafa einhvem
klingjandi ævintýra-
hljóm. Jafnvel lýðræð-
issinnar sem aldrei lesa
kóngablöð verða að
játa að kóngurinn á
Tonga er enginn venjulegur pót-
intáti. Hann er eins og alvöm æv-
intýrakóngur fyrir fullorðna,
kóngurinn úr Tralla. Og þess-
vegna emm við að lóna við höll-
ina og gægjumst yfir vegginn sem
umlykur hallargarðinn í von um
að sjá hans hátign bregða fyrir.
Það er sagt að hann fari oft út að
liðka sig um þetta leyti dags. Það
ætti ekki að fara fram hjá okkur ef
hann á annað borð lætur sjá sig,
hann er um tveir metrar á hæð og
vó 210 kíló síðast þegar tölur um
þyngd hans vom birtar opinber-
lega.
Á Tonga þykir fallegt að vera
vel í holdum og mikill að vallar-
sýn. Hugmyndir Pólýnesa um
fegurð em um margt frábrugðnar
okkar. Fyrsta skilyrði til að geta
talist fallegur, hvort sem urn er að
ræða kvenmann eða karlmann, er
að vera digur. Annar höfuðkost-
urinn er ljós hörundslitur. „Hvítur
sem kjami kókoshnetunnar skal
sá tane vera sem hönd mína hlýt-
ur,“ sagði fræg þokkadís í þjóð-
sögu á Markísum, og þetta við-
horf er ennþá ríkjandi á meðal
Pólýnesa í dag. Fátt þykir þeim
jafn öfugsnúið í háttalagi falang-
ans, hvíta mannsins, og sú árátta
hans að liggja og láta sólina baka
sig brúnan. Á Tonga undirgeng-
ust stúlkur af aðalsættum sérstaka
húðlýsingarmeðferð í fegrunar-
skyni. Fyrst var húðin nudduð
vandlega með tuggðri kertahnetu
(olía hennar var einnig notuð sem
ljósmeti) og síðan var borin
blanda af lóló-olíu og túnnerik á
allan líkamann. Þetta var gert
tvisvar í viku og mixtúran höfð á í
nokkrar klukkustundir. Síðan var
borin kókosolía á hömndið svo
það glansaði. Mjög mikilvægt var
að stúlkumar kæmust ekki í
nokkra snertingu við sólarljós og
húsið sem þær héldu til í um með-
ferðartímann var klætt aukalög-
um af laufmottum svo engin
minnsta glæta kæmist að þeim.
Eins var algengt að böm fyrir-
fólks væru send í sameiginlega
fitunar- og hvítingarkúra. Þau
dvöldu í niðdimmum skála þar
sem gólfið var þakið pandanus-
mottum og laufi vættu í kókosol-
íu. Börnin hvíldu á laufunum
undir ntörgum lögum af strámott-
um og fengu sérstakt fitunarfæði í
vel útilátnum skömmlum. Matn-
um var ýtt inn til þeirra á nælurn-
ar til að fyrirbyggja að ljós slyppi
inn um gættina, og einungis þegar
dimmt var fengu þau að ganga er-
inda sinna niður að ströndinni.
Þannig var unga fólkið geymt í
einangmn heilan tunglgang og
þegar fegrunarkúmum var lokið
var farið með þau í skrúðgöngu
gegnunt þorpið eða þau voru látin
sýna sig á næstu hálíð svo fólk
gæti dáðst að hvað þau voru hvít
og feit. Fyrir kom að ættingjarnir
þyrftu að styðja við fegurðarung-
lingana því þeirn var hætt við að
hníga niður vegna eigin þunga og
hreyfingarleysis.
Bústaður konungsins er gömul,
stór og glæsileg timburhöll nteð
hvítmálaða panelveggi, marga
tuma og gafia og rautt bámjárns-
þak. Frá henni sér yfir græna
grasflöt milli risafuranna út á
gljábláan kóralsjóinn. I bakgarði
kóngsins leika aligæsir og hænur
lausu stéli og þótt hænsni séu bara
hænsni hér sem annarsstaðar eru
gæsir afturámóti mikil upphefð
og virðingarauki eiganda sínum.
Til þess að enginn keppi við
kónginn með ótilhlýðilegu gæsa-
haldi em þær lýstar tabú. Það má
semsagt enginn eiga gæs í bústað
ástarinnar utan hans hátign
Taufa’ahau Tupou IV. Og þessar
hvítu konungsgersemar vaga
spekingslega urn garðinn líkt og
helgir dýrlingar í hofi sínu.
Við hallarhliðið er lítið sívalt
varðmannsskýli að erlendri fyrir-
ntynd og jötunvaxinn vörður með
háa svarta Buckinghamloðhúfu
styður sig við riffil í gættinni.
Hann sýnir engin svipbrigði í
sveittu andlitinu þó ég brosi til
hans, ábyrgðin hvflir jafn þungt á
herðum hans og hitapotturinn á
höfðinu.
Til þess að skera sig enn frekar
úr almúganunt tala kóngurinn og
nánasta fjölskylda hans sitt eigin
konunglega tungumál sern engir
ViNNINGAR FJÖLDI VINNINGA UPPHÆÐ Á HVERN VINNING BÓNUSTALA:
U 5af 5 0 2.008.441 20
+4af 5 3 116.384 Heildarupphæð þessa viku:
3 4af 5 78 7.721 kr. 4.362.940
E1 3 af 5 2.979 471 UPPLÝSINOAH. SlMSVARI 91- 68 15 11 LUKKULÍNA 99 10 00 - TEXTAVAHP 451
Glaðbeittur sölumaður býöur upp á kava, sem cr vinsælt fíkniefni á Kyrrahafs-
eyjum. Áhrif kava er meöal annars sögð lýsa sér í „viðráðanlegri hamingju“.